پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
تحلیل فقهی−اقتصادی سهام ممتاز
9
31
FA
سیدصادق
طباطبایی
0000-0002-9349-2176
دانشآموخته حوزه علمیه قم و دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه عدالت
s.s.tabaei@gmail.com
از طریق رشد حجم پسانداز و سرمایهگذاری، رشد اقتصادی را تسریع میکنند. در این بازار تأمین مالی بخش عمدهای از هزینههای بنگاهها بهوسیله ابزارهای موجود امکانپذیر است. سهام ممتاز، اوراقی با ویژگی سهام عادی و اوراق قرضه برای تأمین مالی شرکتها میباشد که مورد علاقه سرمایهگذارانی است که ضمن ریسکپذیر بودن، خواهان ایمنی معقولی و عایدی منظم و ثابتی برای سرمایه خود هستند. <br />این نوشتار بهصورت کتابخانهای و با روش تحلیلی−توصیفی کتابخانهای و تحلیلی−توصیفی ضمن مفهومشناسی سهام ممتاز و بیان کارایی اقتصادی آن به تحلیل فقهی−اقتصادی این نوع از سهام پرداخته میشود. فرضیه مقاله این است که سهام ممتاز نوعی سهام با مزایای جذاب است که میتواند با در نظر گرفتن ویژگیهای متناسب با اوضاع فرهنگی اقتصادی ایران ضمن رعایت چارچوبهای شرعی انتشار یابد. همچنین نتیجه گرفته میشود بنا به قاعده عدم سرایت فساد شرط به عقد که مورد پذیرش قدما و بیشتر متأخران و معاصران است، ویژگی سود جمع شونده سبب تغییر در ماهیت عقد نمیشود و ماهیت سهام ممتاز با هر ویژگی و شرطی همان ماهیت سهام عادی است. <br />در سهام ممتاز تضمین اصل وجود ندارد و سهامدار ممتاز در ضرر و زیان احتمالی شریک است و فقط اولویت در دریافت سود حاصل شده و یا دریافت اصل در هنگام تصفیه شرکت برای وی وجود دارد.
سهام ممتاز,مشارکت,مضاربه,قرض,غرر,ربا
https://iee.rihu.ac.ir/article_956.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_956_d67050e26eef47bb3bf65a1f1e048025.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
اقتصاد سیاسی شکلگیری گروههای تروریستی در ایران و جهان اسلام و نقش مجتمعهای نظامی−صنعتی آمریکا
33
60
FA
روحاله
شهنازی
عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز
rshahnazi@shirazu.ac.ir
اقتصاد آمریکا در حال حاضر وابستگی زیادی به تولیدات نظامی دارد. مجتمعهای نظامی−صنعتی آمریکا همانند هر صنعتی دیگر برای دستیابی به تولید پایدار نیازمند بازار مصرف پایدار هستند. مصرف پایدار ابزار جنگی به معنای دائمی شدن جنگ است. از طرف دیگر هانتینگتون برخورد بین تمدن اسلامی و غربی را بهعنوان جنگ جهانی بعدی معرفی میکند و معتقد است گروهی از کشورهای پیرو اسلامی خطر جدیدی هستند که غرب باید علیه آنها اقدام کند. با لحاظ این دو نکته محوریت اقتصادی و سیاسی فعالیتهای آمریکا، خلق و حفظ دشمن مجازی و ایجاد جنگ دائمی در جهان اسلام است. جهت اثبات این موضوع این مقاله از روش تحلیلی اسنادی استفاده میکند. <br />در خصوص زمینههای شکلگیری داعش بهطور کلی پنج نظریه اصلی مطرح شده است. تئوری مقاله حاضر این است که آمریکا با ایجاد گروه تروریستیای مانند داعش، هم بازاری برای تولیدات مجتمعهای نظامی صنعتی خود ایجاد کرده و هم نگرانی هانتینگتون از تمدن اسلامی با وجود چنین عناصر تربیت شدهای در درون تمدن اسلامی را برطرف کرده است.البته شواهد آماری مربوط به افزایش فعالیتهای تروریستی در کشورهای اسلامی بعد از فروپاشی شوروی نیز به نوعی مؤید تئوری حاضر است.
اقتصاد سیاسی,گروههای تروریستی,مجتمعهای نظامی−صنعتی,نظریه برخورد تمدنها,داعش
https://iee.rihu.ac.ir/article_957.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_957_a979ef9a56b48220506360b62b517261.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
طراحی و برآورد تابع زیان مقام پولی مبتنی بر اهداف بانکداری اسلامی
61
78
FA
ایمان
باستانیفر
استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه
i.bastanifar@ase.ui.ac.ir
محمدرضا
حیدری
استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
heidari@isu.ac.ir
محمد
واعظ برزانی
دانشیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
vaez@ase.ui.ac.ir
سیاست پولی بهینه، آن است که کمترین زیان اجتماعی را داشته باشد. تابع زیان مقام پولی، دربردارندۀ مؤلفههای کلیدی و مهمی جهت دستیابی به کمترین زیان اجتماعی است. این تابع، که چارچوبی مناسب جهت استخراج سیاستهای بهینۀ پولی است، مبتنی بر اهداف اقتصاد کلان و قیود و واقعیتهای موجود یک نظام طراحی میشود و نمیتواند مستقل از مبانی ارزشی حاکم بر یک نظام اقتصادی باشد. <br />در این مقاله، اهداف تابع زیان مقام پولی مبتنی بر اهداف بانکداری اسلامی و سازگار با شرایط اقتصاد ایران استخراج و با قید منحنی فیلیپس تعمیم یافته تصریح میشود و سیاست پولی مبتنی بر حجم پول براساس سری زمانی سالهای 1358تا 1392 و الگوی ARDL برآورد میگردد. نتایج ناشی از حل مسئلۀ بهینهیابی تابع زیان مقام پولی نشان میدهد که در یک فرآیند بهینه، رشد اقتصادی باید مبتنی بر برآیند رشد، هدفگذاری شود و کاهش شکاف درآمدی، به صورت توأمان باشد. همچنین، در ساختار فعلی اقتصاد، مقام پولی نمیتواند به تنهایی ضامن تحقق اهداف رشد اقتصادی، توأمان با کاهش شکاف درآمدها و کاهش شکاف بیکاری باشد؛ بنابراین حرکت به سمت تقویت بیشتر بازارهای مالی و ارتباط آن با سیاستهای پولی ضروری است.
بانکداری اسلامی,تابع زیان,سیاست پولی,ARDL,اقتصاد ایران
https://iee.rihu.ac.ir/article_958.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_958_4f12185d5139c0ad6f5abab61657b2ba.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
بررسی نظریه سود نئوکلاسیکی و مقایسه آن با دیدگاه اسلامی
79
105
FA
کریم
اسلاملوییان
دانشیار دانشگاه شیراز
keslamlo@rose.shirazu.ac.ir
این مقاله با ارزیابی نظریه سود نئوکلاسیکی و بررسی دیدگاه اسلامی، مؤلفههای لازم برای ساخت یک نظریه اسلامی سود را مورد توجه قرار میدهد. ابتدا دیدگاه نئوکلاسیکها در خصوص مفهوم، منشأ و مالکیت سود بررسی و بر تفاوت میان ریسک و نااطمینانی تأکید میگردد. نشان داده میشود که نئوکلاسیکها درباره تعلق سود به سرمایه (عامل سوم) یا تعلق آن به عامل چهارم (کارآفرین) با یکدیگر اختلاف دارند. افزون بر این در خصوص رابطه میان استحقاق دریافت سود و پذیرش مخاطره نیز توافق وجود ندارد. هنگامی که این مکتب در چارچوب تعادل عمومی ارائه میشود در عمل سود را از نظام سرمایهداری حذف میکند. با توجه به اینکه در مورد منشأ سود، تعلق آن و در نتیجه نوع تقسیم آن، اتفاق نیست، نتیجه کلی این است که در مکتب نئوکلاسیکی یک نظریه منسجم برای سود وجود ندارد. سپس با بررسی دیدگاههای اسلامی، به نکات و مؤلفههای لازم برای نظریهپردازی در خصوص سود اشاره میشود. نتیجه این است که در یک اقتصاد اسلامی لازم نیست سود فقط متعلق به یک عامل تولید مانند سرمایه یا کارآفرین باشد؛ بلکه کار و سایر نهادهها نیز میتوانند در سود شریک شوند. به علاوه، این اصل که پذیرش خطرات ناشی از نااطمینانی توسط عوامل تولید، منشأ استحقاق سود برای آنهاست، منافاتی با نگرش اسلامی ندارد. در پایان به چالشهای پیش روی دیدگاه اسلامی اشاره و بر لزوم توسعه بحث برای تدوین یک نظریه اسلامی سود تأکید میشود.
نظریه سود,ریسک,نااطمینانی,منشأ سود,اقتصاد نئوکلاسیکی,اقتصاد اسلامی
https://iee.rihu.ac.ir/article_959.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_959_8c05e355762a65cb1c20ea0d5b2c82b5.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
برآورد تمایل به پرداخت افراد جامعه جهت تأسیس مؤسسههای وقفی برای تأمین مالی آموزش و پرورش (مطالعه موردی: شهر اصفهان)
107
127
FA
هادی
امیری
استادیار دانشگاه اصفهان
amiri1705@gmail.com
غلامحسین
کیانی
استادیار دانشگاه اصفهان
gh.kiani@ase.ui.ac.ir
فاطمه صادقپور
صادقپور
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان
fasadeghpour@yahoo.com
تغییرات گستردۀ روابط و مناسبات اقتصادی، شیوههای سنتی وقف را در جذب حداکثری مشارکتهای مردمی، ناکارآمد کرده و از همینرو نوآوریهای زیادی در شیوههای وقف شکل گرفته است. مؤسسات وقفی یکی از این نوآوریهاست که با هدف فراهم کردن امکان مشارکت افراد با توان اقتصادی متفاوت در امر خیر وقف معرفی شده است. مؤسسه وقفی با جمعآوری سپردههای افراد جامعه و سرمایهگذاری این وجوه تشکیل میشود و منافع این مؤسسهها صرف فعالیتهایی مانند آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، تأمین اجتماعی و مددکاری اجتماعی میشود. از آنجا که مؤسسههای وقفی در ایران پیشینه چندانی ندارند، لازم است تمایل به پرداخت افراد برای ایجاد چنین مؤسساتی اندازهگیری شود. <br />در این مقاله میزان تمایل به پرداخت سرپرستان خانوارهای شهر اصفهان برای تأسیس مؤسسههای وقفی جهت تأمین مالی آموزش و پرورش با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط محاسبه شده است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه دوگانه یک بعدی جمعآوری گردیده است. پارامترهای مدل لوجیت عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت، از روش حداکثر درستنمایی برآورد شده است. نتایج نشان میدهد که متوسط تمایل به پرداخت ماهانه هر خانواده برای تأسیس مؤسسههای وقفی 622570 ریال است. بر پایه نتایج مدل رگرسیونی، مبلغ پیشنهادی، درآمد خانوار، سطح تحصیلات، شغل و سن مهمترین عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت خانوارها جهت تأسیس مؤسسههای وقفی هستند.
وقف,آموزش و پرورش,تمایل به پرداخت,ارزشگذاری مشروط
https://iee.rihu.ac.ir/article_1039.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_1039_7a42a5be0af0562aa7fc1aae7e00727d.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
طراحی سنجه و اندازهگیری سرمایه اجتماعی دینی بر پایه مولد جایگاه
129
160
FA
مرتضی
عزتی
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس
mezzati@modares.ac.ir
مرضیه
باغچقی
کارشناسی ارشد تربیت مدرس
m.baghcheghii@yahoo.com
یکی از چالشهای مطالعات دینی، نبود سنجههای معتبر برای اندازهگیری آن است. در این زمینه کوششهایی شده است؛ اما نگاه به دین در جایگاه یک سرمایه در سنجههای موجود دیده نمیشود. در این مقاله با پایههای علمی و ابزار جهانی، سنجهای برای سرمایه دینی ساخته شده و برای اندازهگیری و تحلیل آن، میان دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدرس بهکار گرفته شده است. در این بررسی نخست سنجه طراحی و سپس پرسشنامه آن بین نمونه دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدرس پر شده است. جامعه آماری دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدرس در گروههای چهار دانشکده اقتصاد و مدیریت، فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پزشکی توزیع و تکمیل شده است. ماری دانشجویان دکتری دانشگاه تربیت مدریروش گردآوری دادهها مصاحبه با ابزار پرسشنامه و تحلیل با روشهای آماری و رگرسیونی است. یافتهها نشان میدهد دسترسی به منابع سرمایه اجتماعی دینی در میان مردان، متأهلها، رشتههای علوم انسانی و مدیریت و اقتصاد بیشتر است.
سرمایه اجتماعی دینی,مولد جایگاه,اندازهگیری,دانشجو
https://iee.rihu.ac.ir/article_1040.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_1040_79d544946f1da4b462cdd0fd474eb7f2.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی
1735-3300
2588-5812
12
24
2015
09
23
نابرابری رفاهی خانوار روستایی−شهری، رهیافت مدلهای تجزیه
161
181
FA
یونس
گلی
دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه رازی
younes.goli67@gmail.com
احسان
صنیعی
دانشجوی دکتری اقتصاد مالی دانشگاه بوعلی سینا
ehsansaniee@yahoo.com
یحیی
گلی
دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه رازی
yahyagoli@gmail.com
این مطالعه، با استفاده از دادههای بودجه خانوار ایرانیان در بازه زمانی 1384 تا 1393 به بررسی شکاف رفاه بین مناطق شهری و روستایی میپردازد. یکی از عوامل مؤثر شکاف رفاه (مصرف)، شکاف درآمد است. برای بررسی شکاف رفاه از دو روش تجزیه اکساکا بلیندر (نابرابری در میانگین) و ماچادو و متا (نابرابری در کل توزیع مصرف) استفاده شده است. نتایج اکساکا بلیندر و ماچادو و متا نشان میدهند که نابرابری کل در سال 93 نسبت به سال 84 و همچنین نابرابری کارا کاهش یافته است که این نشاندهنده افزایش سطح سرمایه انسانی مناطق روستایی است؛ اما مقایسه اقتصاد متعارف و اسلامی نشان میدهد که در اقتصاد اسلامی تبعیض به سود نیروی کار روستایی است؛ در حالی که در اقتصاد متعارف تبعیض به نفع نیروی کار شهری است. همچنین میزان نابرابری کارا در اقتصاد اسلامی کمتر یا برابر با اقتصاد متعارف است. علت عمده وجود نابرابری کارای رفاهی تفاوت در تحصیلات سرپرست خانوار، درآمد و بعد خانوار شهری و روستایی است.
شکاف رفاه,تجزیه ماچادو و متا,رگرسیون چندک و اقتصاد اسلامی
https://iee.rihu.ac.ir/article_1041.html
https://iee.rihu.ac.ir/article_1041_f2b006ae65457591fea809376f297042.pdf