تحلیل تأثیر خلق اعتبار در نظام بانکداری ذخیره جزئی بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

عملکرد بهینه هر نظام اقتصادی منوط به وجود دو بخش حقیقی و پولی کاراست. نظام پولی−‌مالی در اقتصاد متعارف به دلیل استوار شدن بر خلق اعتبار و ایجاد بدهی، منجر به تورم، ناکارآمدی، بی‌ثباتی و ایجاد رکود اقتصادی می‌شود. بنابراین، طراحی نظام پولی ایده‌ال بر‌اساس مبانی اسلامی نیازمند واکاوی نظام پولی مسلط در اقتصاد متعارف است تا امکان برون‌رفت از سلطه نظام پولی مبتنی بر مبانی سرمایه‌داری و استوار شدن آن بر‌اساس اصول اسلامی فراهم شود. در نظام پولی متعارف، بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزئی بر‌اساس تفاوت‌های سررسیدی میان سپرده‌پذیری و وام‌دهی، خلق پول از هیچ می‌کند.
در این مقاله بر‌اساس الگوی سیدراسکی (1967)، تأثیر خلق اعتبار در بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزئی در مقایسه با بانکداری ذخیره 100 درصد، بر متغیرهای کلان تحلیل می‌شود. سپس، با حل الگو، به تحلیل تجربی و کالیبره کردن آن در وضعیت یکنواخت پرداخته می‌شود. نتایج نظری و تجربی بیانگر این است که بانکداری مبتنی بر اصل ذخیره جزئی از طریق قاعده تعدیل شده انباشت طلایی سرمایه منجر به کاهش انباشت سرمایه سرانه، تولید سرانه، مصرف سرانه و مانده‌های واقعی سرانه در وضعیت یکنواخت شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیمی، بهنام و محمد واعظ برزانی (1393)، «تحلیل نظری تأثیر خلق اعتبار بر بحران مالی»، معرفت اقتصاد اسلامی، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی 10، ص‌27−50.
  2. ایزدخواستی، حجت؛ سعید صمدی و رحیم دلالی اصفهانی (1394)، «تحلیل تأثیر مالیات تورمی بر تخصیص منابع و رفاه در اقتصاد ارائه یک الگوی رشد درون‌زای نئوکلاسیکی با لحاظ کردن فراغت و اثرات جانبی تولید»، مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 50، شماره 2، ص253−280.
  3.  بخشی دستجری، رسول و مجید شیخ‌ انصاری (1394)، «تأثیر بانک‌های تجاری و رشد جمعیت بر تورم بهینه در مدل سیدراسکی برای اقتصاد ایران»، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 12، شماره 3، ص‌117−140.
  4. داوودی، پرویز و محمّدجواد محقق (1387)، «بانکداری محدود»، جستارهای اقتصادی، سال پنجم، شماره 10، ص93−113.
  5.  داوودی، پرویز و مهدی هادیان (1390)، «بهره پولی و بحران مالی»، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، سال دوم، شماره 5 و 6، ص39−67.
  6. صدر، محمّد‌باقر (1360)، بانک اسلامی، ترجمه خنجی، ح، ا، قم: الفتح.
  7. مجاهدی مؤخر، محمد‌مهدی؛ رحیم دلالی اصفهانی؛ سعید صمدی و رسول بخش دستجردی (1390)، «مدل‌سازی رفتار بین‌ نسلی از عملکرد بانکداری ذخیرۀ جزئی با تأکید بر رهیافت موریس آله»،فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، شماره 5، ص47−74.
  8. واعظ برزانی، محمد و رحیم دلالی اصفهانی (1388)، «مبانی نظری و بررسی طرح برون‌رفت از بحران مالی»، مجموعه مقالات بیستمین همایش بانکداری اسلامی، تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران.
  9. واعظ برزانی، محمد و حجت ایزدخواستی (1391)،«تحلیل نقش نرخ بهره پولی در بحران‌های اقتصادی نظام سرمایه‌داری: رویکرد اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال یازدهم، شماره 44، ص‌1−28.
    1. Allais, M., (1987), The Credit Mechanism and its Implications in Arrow and the Foundation of the Theory of Economic Policy, G.R. Feiwel (Ed.), London: Macmillan.
  10. Fisher, I., (1933), “the Debt−Deflation Theory of Great Depressions”, Econometrica, PP. 336−357.
  11. Fisher, I., (1935), 100% Money: the City Printing Company, New Haven: the City printing company, First Edition.
  12. Fisher, I., (1935), 100% Money: A New Banking Plan Designed to Eliminate Runs on Commercial Banks; Largely to Cure or Prevent Depressions, Hardcove.
  13. Mendoza, E. G. & Terrones, M. E, (2008), “An Anatomy of Credit Booms: Evidence from Macro Aggregates and Firm Level Data”, NBER Working Paper, No. 14049.
  14. Phillips, R. (1992), “Credit Markets and Narrow Banking”, Working Paper, No, 77.
  15. Pouvelle, C, (2012), “Bank credit, asset prices and financial stability: Evidence from French banks”, IMF Working Paper, No. WP/12/103.
  16. Simons, H. (1948), Economic Policy for a Free Society, Chicago: University of Chicago Press.
  17. Reis, R. (2007), “The Analytics of Monetary Non−Neutrality in Sidrauski Model”, Economics Letters, 94, PP. 129−135.
  18. Sidrauski, M. (1967), “Rational Choice and Patterns of Growth in a Monetary Economy”, the American Economic Review, 57(2), PP. 534−544.