بررسی واکنش تورم به سیاست پولی انقباضی در نظام بانکداری اسلامی ایران براساس مدل تعادل عمومی پویای تصادفی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

2 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

3 استادیار گروه حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

4 استادیار گروه داقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

چکیده

در ایران، شورای پول و اعتبار نرخ سود را به‌صورت دستوری و با توجه به نرخ تورم تعیین می‌‌کند. منتقدان نظام بانکی کشور معتقدند که این موضوع با روح بانکداری اسلامی (مشارکت در سود و زیان) سازگاری ندارد و بانکداری اسلامی ضد ادوار تجاری است که این امکان در سیستم فعلی بانکی ایران وجود ندارد. این مقاله با توجه به اجرای سیاست‌های پولی مبتنی بر نظام بانکداری اسلامی در ایران، اهمیت کانال هزینه را براساس الگوی کینزین‌های جدید از سیکل تجاری بررسی می‌کند و شرایطی را می‌آزماید که تحت آن، الگو می‌تواند یک پاسخ مثبت از تورم در یک شرایط انقباض پولی ایجاد کند. داده‌های استفاده شده به قیمت‌های ثابت سال 1390 به‌طور سالانه برای دوره زمانی 1345−1395 از داده‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. نخست، مدل، حول نقطه باثبات، لگاریتم خطی شد و سپس پارامترهای آن با استفاده از مطالعات انجام شده و حقایق آشکار شده در ادبیات تعادل عمومی پویای تصادفی برآورد شد و سرانجام با رهیافت بلانچارد و کان در محیط نرم‌افزار Matlab با محاسبه و ترسیم نمودار توابع واکنش آنی بررسی شد. نتایج نشان از آن است که واکنش تورم به شوک سیاست پولی انقباضی، به مقدار پارامتر کانال هزینه بستگی دارد. نرخ‌ تورم و نرخ اجاره سرمایه پس از اعمال سیاست پولی انقباضی در جهت مخالف حرکت می‌کنند. بنابراین، سیاست‌گذاران در بانک مرکزی نباید نگران افزایش کوتاه‌مدت تورم پس از اعمال سیاست پولی انقباضی باشند.

کلیدواژه‌ها


1. امیری، حسین؛ علی‌اصغر سالم و مرجانه بشخور (1396)، «پایداری تورم در ایران»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، س11، ش35، ص141−162.
2. امینی، علیرضا و محمد نشاط حاجی (1384)، «برآورد سری زمانی موجودی سرمایه در اقتصاد ایران طی دوره 1959−2002»، برنامه و بودجه، ش90، ص53−86.
3. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حساب‌های ملی ایران و گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی، سال‌های مختلف.
4. توتونچیان، ایرج (1393)، «همایش اقتصاد بدون ربا» www.ayaronline.ir
5. جعفری صمیمی، احمد؛ امیرمنصور طهرانچیان؛ ایلناز ابراهیمی و روزبه بالونژاد نوری (1393)، «اثر تکانه‌های پولی و غیرپولی بر تولید و تورم در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی در شرایط اقتصاد باز»، فصلنامه پژوهشی اقتصادی کاربردی ایران، س3، ش10، ص1−32.
6. دهمرده، نظر و زهرا کسایی (1390)، «ریشه‌های تورم در اقتصاد ایران»، جستارهای اقتصادی، س8، ش15، ص165−188.
7. دهقان هراتی، علیرضا؛ حسین مهرابی بشرآبادی و علیرضا رهبردهقان (1393)، «بررسی تأثیر سیاست‌های مالی و مالیاتی بر تجارت بخش کشاورزی در ایران»، برنامه‌ریزی و بودجه، س19، ش1، ص111−128.
8. درگاهی، حسن و مهدی هادیان (1395)، «ارزیابی آثار تکانه‌های پولی و مالی با تأکید بر تعادل ترازنامه نظام بانکی و بخش حقیقی اقتصاد ایران: رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی»، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، س3، ش1، ص1−28.
9. دولت‌آبادی، سیدمهدی و کامران ندری (1391)، «آثار بخشی سیاست پولی در چارچوب نظام بانکداری بدون ربا»، جستارهای اقتصادی، س9، ش17، ص9−30.
10. شاه‌حسینی، سمیه و جاوید بهرامی (1392)، «طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید برای اقتصاد ایران با در نظر گرفتن بخش بانکی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، س17، ش53، ص55−83.
11. شاهمرادی، اصغر و ایلناز ابراهیمی (1389)، «ارزیابی اثرات سیاست پولی در اقتصاد ایران در قالب یک مدل پویای تصادفی نیوکینزی»، پول و اقتصاد، س2، ش3، ص31−56.
12. عرب مازار، عباس و سارا نظری گوارا (1391)، «اثر نااطمینانی نرخ تورم بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران»، جستارهای اقتصادی، س9، ش18، ص59−76.
13. عیسی‌زاده، سعید؛ حبیب مروت و امید شریفی (1395)، «شبیه‌سازی انتظارات تورمی ناهمگن در ایران»، مدلسازی اقتصادی، س10، ش4، پیاپی 36، ص101−123.
14. فخرحسینی، سیدفخرالدین (1393)، «ادوار تجاری حقیقی تحت ترجیحات مصرفی و فراغت در اقتصاد ایران: رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی»، مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، ش11، ص81−106.
15. فخرحسینی، سیدفخرالدین (1395)، «مدل دستمزد کارایی پویا با ادوار تجاری واقعی»، مدلسازی اقتصادی،دوره 10، ش1، ص107−132.
16. فخرحسینی، سیدفخرالدین؛ اصغر شاهمرادی و محمدعلی احسانی (1391)، «چسبندگی قیمت و دستمزد و سیاست پولی در اقتصاد ایران»، ‎‏فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، س12، ش1، ص1−30.
17. فطرس، محمدحسن و رضا معبودی (1395)، «اثر تکانه‌های پولی و مالی بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد ایران: رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، س5، ش19، ص59−82.
18. کاوند، حسین (1388)، تبیین آثار درآمدهای نفتی و سیاست‌های پولی در قالب یک الگوی ادوار تجاری واقعی برای اقتصاد ایران، رساله دکتری، تهران: دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
19. منظور، داوود و انوشیروان تقی‌پور (1394)، «تنظیم یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی اقتصاد باز کوچک صادرکننده نفت؛ مورد مطالعه: ایران»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، س23، ش75، ص7−44.
20. میثمی، حسین (1394)، «هدف‌گذاری تورمی به‌منظور سیاست‌گذاری پولی در بانکداری اسلامی»، راهبرد اقتصادی، س4، ش14، ص33−66.
21. مهرگان، نادر؛ سعید عیسی‌زاده؛ عزت‌اله عباسیان و ابراهیم فرجی (1395)، «برآورد وضعیت تعادلی اقتصاد ایران در چارچوب الگوهای ادوار تجاری حقیقی»، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، دوره 3، ش2، ص1−22.
22. موسویان، سیدعباس (1379)، کتاب‌شناسی جهاد اقتصادی، چاپ دوم، قم: دارالثقلین.
23. موسویان، سیدعباس و عبداله انصاری (1394)، «بررسی ابزارهای سیاست پولی متعارف در بانکداری بدون ربا»، مطالعات فقه امامیه، دوره 1، ش4، ص46−61.
24. موسویان، سیدعباس؛ محمدنقی نظرپور و یحیی لطفی‌نیا (1395)، «تحلیل نظری الگوی بانک اسلامی دبی (راهبردهایی برای اصلاح قانون بانکداری ایران)»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س16، ش62، ص107−137.
25. نظری، حسن آقا (1387)،«نظریه مشارکت در سود و زیان، چالش‌ها و راهکارها»، اقتصاد اسلامی، دوره 8، ش29، ص63−80.
26. همتی، مریم (1390)، «ابزارهای سیاست پولی مبتنی بر نرخ بهره در مقایسه با ابزارهای سیاست پولی غیرربوی»، تازه‌های اقتصاد، س9، ش132، ص70−75.
27. Acolley, D., (2016), Accounting for business cycles in Canada: I. The Role of Supply-Side Factors, University Library of Munich, Germany.
28. Altig, D., Christiano, L., Eichenbaum, M., Linde´, J., (2005), Firm-specific capital, nominal rigidities and the business cycle. NBER Working Paper, no. 11034.
29. Barth, M., Ramey, V., (2001), “The cost channel of monetary transmission”, In: Bernanke, B.S., Rogoff, K.(Eds.), NBER Macroeconomics Annual, vol. 16. The MIT Press, Cambridge, pp. 199–239.
30. Blanchard, O., Kiyotaki, N., (1987), “Monopolistic competition and the effects of aggregate demand”, American Economic Review, 77, 647–666.
31. Calvo, G., (1983), “Staggered prices in a utility maximizing framework”, Journal of Monetary Economics, 12, 383–398.
32. Christiano, L., Eichenbaum, M., Evans, C., (2005), “Nominal rigidities and the dynamic effects of a shock to monetary policy”, Journal of Political Economy, 113, 1–45.
33. Dib, A., (2001), “An Estimated Canadian DSGE Model with Nominal and Real Rigidities”, Canadian Journal of Economics, 36,949-72.
34. Galı´, J., Gertler, M., (1999), “Inflation dynamics: a structural econometric analysis”, Journal of MonetaryEconomics, 44, 195–222.
35. Kim, J., (2000), “Constructing and estimating a realistic optimizing model of monetary policy”, Journal ofMonetary Economics, 45, 329–359.
36. Liu, P., (2006), “A Small New Keynesian Model of the New Zealand economy”, Reserve Bank of New Zwaland, Discussion Paper Series, No. 03/06.
37. Rabanal, P., (2006), “Does inflation increase after a monetary policy tightening? Answers based on an estimated DSGE model”, Journal of Economic Dynamics & Control, 31,906-937.
38. Ravenna, F., Walsh, C., (2005), “The cost channel in a New Keynesian model: evidence and implications”, Journal of Monetary Economics, forthcoming.
39. Romer, C., Romer, D., (2004), “A new measure of monetary shocks: derivation and implications”, AmericanEconomic Review, 94, 1055–1084.
40. Romer, D., (2006), Advanced Macroeconomics, McGraw-Hill, 3rd Ed, Chapter4, page 215.
41. Romer, R.E., (2008), Monetary Policy in oil-producing economies, CEPS working paper, NO. 169.
42. Sbordon, A., (2001), An optimizing model of U.S. wage and price dynamics, Rutgers University Working Paper 2001-11.
43. Schorfheide, F., (2010), Estimation and evaluation of DSGE models: Progress and challenges (No.w16781). National Bureau of Economic Research.
44. Sims, c., (1992), “Interpreting the macroeconomic time series facts: The effects of monetary policy”, Economic Rview, 36,975-1000.
45. Sugo, T., Ueada, K., (2005), Estimating a DSGE Model for Japan: Evalating and Modifying a CEE/LOWW Model. Bank of Japan.
46. Smets, F., Wouters, R., (2003), “An estimated stochastic dynamic general equilibrium model for the euro area”, Journal of the European Economic Association, 1, 1123–1175.