ارزیابی تأثیر منابع ریسک بر بازار سرمایه اسلامی؛ مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مازندران

2 استادیار اقتصاد دانشگاه مازندران

چکیده

با توجه به اینکه رابطه ریسک و بازده در بورس اوراق بهادار و رفتار سهام در مقابل عوامل ریسک، همواره از موضوعات مورد بحث در حوزه مالی بوده و سرمایه‌گذاران نیز به منظور حفظ ارزش سبد دارایی‌های خود به دنبال شناسایی عوامل ریسکی و میزان تأثیرپذیری بازدهی سهام از این عوامل هستند، این مقاله با تبیین روش قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای شرطی پتنگیل و همکاران (1995) و در قالب مدل چندعاملی آربیتراژ، تأثیر شرطی منابع متنوع ریسک شامل ریسک بازار، ریسک تغییرات قیمت نفت، ریسک نرخ ارز، ریسک قیمت طلا، ریسک تورم و چولگی و کشیدگی در وضعیت صعودی و نزولی بازارها را بر بازده سهام ده صنعت برتر فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1386−1392 با استفاده از داده‌های روزانه بررسی کرده تا به این پرسش اساسی پاسخ دهد که منابع متنوع ریسک چه تأثیری بر بازدهی سهام دارند تا از این طریق به بهینه‌سازی پورتفوی دارایی سرمایه‌گذاران تحت شرایط مختلف اقتصادی کمک کند.
بررسی روابط یاد شده با استفاده از یک رگرسیون دو مرحله‌ای انجام می‌گیرد که با توجه به ماهیت داده‌ها، مدل‌سازی در مرحله اول براساس مدل‌های سری زمانی و در مرحله دوم با تکیه بر الگوهای پانل دیتا و به‌کارگیری تخمین‌زن‌های اثرات ثابت و تصادفی می‌باشد. نتایج نشان می­دهد که یک رابطه شرطی بین عوامل مختلف ریسک و بازده سهام وجود دارد و عوامل ریسک شامل ریسک بازار، نوسانات قیمت نفت، نوسانات نرخ ارز، نوسانات قیمت طلا و در برخی موارد ریسک نوسانات تورم نقش مهم و معنا‌داری در تعیین بازده سهام در هر دو بازار صعودی و نزولی دارند. از سوی دیگر نتایج احتمال آزمون تقارن ضرایب در مدل‌های شرطی نشان می‌دهد که این رابطه در خصوص تمامی عوامل ریسک بالا در بازارهای صعودی و نزولی نامتقارن می‌باشد. در مقابل، نتایج بیانگر این است که چولگی و کشیدگی تنها در وضعیت صعودی بازار سهام، دارای تأثیری معنا‌دار و متقارن بر بازدهی سهام است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  اسلاملوییان، کریم و هاشم زارع (1385)، «بررسی تأثیر متغیرهای کلان و دارایی‌های جایگزین بر قیمت سهام در ایران: یک الگوی خود همبسته با وقفه‌های توزیعی»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، س8، ش29، ص17−46.
  2. تقوی، مهدی و امیر محمدزاده (1381)، «واکنش بازار سرمایه نسبت به متغیرهای کلان اقتصادی»، پژوهشنامه اقتصادی، ش7، ص13−66.
  3. تهرانی، رضا و سیدجلال صادقی شریف  (1383)، «تبیین مدل شرطی قیمت­گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در بورس اوراق بهادار تهران»، تحقیقات مالی، س6، ش18، ص41−75.
  4. تهرانی، رضا؛ میثم بلگوریان و احمد نبی­زاده (1387)، «بررسی تأثیر چولگی و کشیدگی در توصیف بازده سهام با استفاده از مدل قیمت­گذاری دارایی‌های سرمایه­ای»، فصلنامه بورس اوراق بهادار، س1، ش4، ص35−52.
  5. دوانی، غلامحسین (1384)، بورس، سهام، نحوه قیمت­گذاری سهام، تهران: نشر نخستین.
  6. رایلی، فرانک کی و کیت سی براون (1384)، تجزیه و تحلیل سرمایه‌گذاری و مدیریت سبد اوراق بهادار، ترجمه و اقتباس غلامرضا اسلامی بیدگلی، فرشاد هیبتی و فریدون رهنمای پشتی، تهران: انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی.
  7. سجادی، سیدحسین؛ حسن فرازمند و هاشم علی صوفی (1389)، «بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران»، پژوهشنامه علوم اقتصادی، س10، ش2 (پیاپی 39)، ص123−150.
  8. سجادی، سیدحسین؛ حسن فرازمند و بهروز بادپا (1390)، «کاربرد تئوری قیمت­گذاری آربیتراژ با استفاده از متغیرهای کلان اقتصادی در بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 46 (94)، ص 45−66.
  9. سویلم، سامی ابراهیم (1386)، پوشش ریسک در مالی اسلامی، ترجمه محمدمهدی عسگری، محمد علیزاده و مهدی حاجی رستم لو، تهران: دانشگاه امام صادقg.
  10. صادقی شریف، سیدجلال (1382)، طراحی مدل قیمت­گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در بورس اوراق بهادار تهران، پایان‌نامه دوره دکتری مدیریت مالی، دانشگاه تهران.
  11. غفاری، هادی (1392)، «مشروعیت ریسک مالی از دیدگاه آموزه‌های اسلامی»، پژوهش‌های مالیه اسلامی، س1، ش2، ص69−82.
  12. محسنی دمنه، قاسم (1386)، «چگونه تئوری قیمت­گذاری مبتنی بر آربیتراژ را آزمون کنیم؟»، پژوهشنامه اقتصادی، 7(4 (پیاپی 27))، ص219−245.
  13. موسویان، سیدعباس و محمد علیزاده اصل (1394)، «بررسی رابطه ریسک و غرر در بازارهای مالی اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، س15، ش59، ص65−94.
  14. واعظ، محمد؛ مهدی ابزری و سیدجواد جمالی (1387)، «قابلیت پیش بینی قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوی قیمت­گذاری دارایی سرمایه‌ای (CAPM)»، دانش و توسعه، س15، ش23، ص49−71.
    1. Basher, Syed, A. & Sadorsky, Perry, (2006), “Oil Price Risk and Emerging Stock Markets”, Global Finance Journal, vol. 17, issue 2, pp. 224−251.
    2. Black, F., (1972), “Capital Market Equilibrium With Restricted Borrowing”, Journal of Business, 45, pp. 445−455.
    3. Chen, Nai, Fu., Roll, Richard. & Ross, Stephen, A., (1986), “Economic Forces And The Stock Market”, Journal of Business, Vol. 59, No. 3, pp. 383−403.
    4. Fama, E., and French. K., (1992), “The Cross-Section of Expected Stock Returns”, Journal of Finance, 47, pp. 427−465.
    5. Fama. E and MacBeth. J. D., (1973), “Risk, Return and Equilibrium: Empirical Tests”, Journal of Political Economy, 71, pp. 607−636. 
    6. Fisher, I., (1930), “The Theory of Interest”, New York: MacMillan. 
    7. Fletcher, J., (2000), “On The Conditional Relationship Between Beta and Return in International Stock Returns”, International Review of Financial Analysis, 9, pp. 235−245.
    8. Goriave, Alexei, (2004). “ Risk Factors in the Russian Stock Market”, Working Paper, New Economic School.
    9. Jones, D., Leiby. P. and Paik, (2004), “Oil Price Shocks and the Macroeconomy: What has Been Learned Since 1986”, The Energy Journal, 25, pp. 1−32. 
    10. Lakonishok. J., A. Shapiro, (1986), “Stock Returns, Beta, Variance and Size: An Empirical Analysis”, Financial Analysts Journal, 40, pp. 36−41.   
    11. Lintner. John, (1965), “the Valuation of Risk Assets and the Selection of Risky Investments in Stock Portfolios an Capital Budgets”, Review of Economics and Statistics, 47, pp. 13−37.
    12. Louzis , Dimitrios P.,  Vouldis , Angelos T and  . Metaxas, Vasilios L, (2012), “Macroeconomic and Bank-Specific Determinants of Non-Performing Loans in Greece: A comparative Study of Mortgage, Business and Consumer Loan Portfolios”, Journal of Banking & Finance, 36, pp. 1012−1027.
    13. Markowitz, Harry, (1952), “Portfolio Selection”, The Journal of Finance, Vol.7, No. 1, pp. 77−91.
    14. Pettengill, G., Sundaram. S., and Mathur I., (1995), “The Conditional Relation Between Beta and Return”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, 30, pp. 101−116. 
    15. Refai, Hisham, (2009), “Empirical Test of the Relationship between Risk and Returns in Jordan Capital Market”, SSRN.  
    16. Reilly, Frank, K., & Keith, C., (2000), Investment Analysis and Portfolio Management, 6Ed, the Dryden press.
    17. Ross, S., (1976), “The Arbitrage Theory of Capital Asset Pricing”, Journal of Economic Theory, 13(6), pp. 341−360.  
    18. Sadorsky, Perry and Basher, Syed A., (2006), “Oil Price Risk and Emerging Stock Markets”, Global Finance Journal, vol.17, issue 2, pp. 224−251
    19. Sharp, William, F., (1964), “ Capital Asset Prices: a Theory of Market Equilibrium under Conditions of Risk”, Journal of Finance, 19, pp. 425−442.   
    20. Sharp, William F., (1995), Investments, Prentice Hall, Inc. 
    21. Sinaee, Hasanali & Moradi, Habibolah (2010), “Risk-Return Relationship in Iran Stock Market”, International Research Journal of Finance and Economics, Issue 41, pp. 150−162.
    22. Tang, G., Y., N., & Shum, W., C., (2003a), “The Conditional Relationship Between Beta and Returns: Recent Evidence from International Stock Markets”, International Business Review, 12, pp. 109−126.
    23. Tang, G., Y., N., & Shum, W., C., (2003b), “The Relationships Between Unsystematic Risk, Skewness and Stock Returns During Up and Down Markets”, International Business Review, 12, pp. 523−541.
    24. Theriou. Nikolaos G., Aggelidis, Vassilios P. and Maditinos. Dimitrios, Sevic. Zeljko, (2010), “Testing the Relation Between Beta and Returns in the Athens Stock Exchange”, Managerial Finance, Vol. 36, No. 12, pp. 1043−1056.
    25. Tunali, Halil, (2010), “The Analysis of Relationships between Macroeconomic Factors and Stock Returns: Evidence from Turkey Using VAR Model”, International Research Journal of Finance and Economics, Issue 57, pp. 169−182.  
    26. Tursoy, Turgut., Gunsel, Nil., & Rjoub, Husam, (2008), “Macroeconomic Factors, the APT and the Istanbul Stock Market”, International Research Journal of Finance and Economics, Issue 22, pp. 49−57.
    27. www.eia.gov (U.S. Energy Information Administration)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار