بررسی امکان استفاده از سوآپ نکول اعتباری در پوشش ریسک اعتباری صکوک

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق علیه السلام و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه

چکیده

انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک) یکی از نوآوری‌های دهه اخیر است که فرصت‌های درخشانی را فراروی نظام مالی اسلامی گشوده است. بااین‌حال، این ابزارها با ریسک‌هایی مواجه هستند که ریسک اعتباری یکی از مهم‌ترین آنهاست. تاکنون قوانین مالی کشور (مصوبات شورای پول و اعتبار و شورای عالی بورس و اوراق بهادار) در تلاش بوده‌اند تا با ایجاد ضامن پرداخت تعهدات، ریسک اعتباری را برای سرمایه‌گذاران پوشش دهند. با پذیرش این مسئله که روش‌های متعددی برای مدیریت ریسک اعتباری وجود دارد، سؤال این مقاله آن است که کاربرد کدام روش اولویت بیشتری دارد؟
پژوهش‌های کتابخانه‌ای نشان می‌دهند که دو روش عمده دیگر در مدیریت ریسک اعتباری کاربرد اعتبارسنجی و سوآپ نکول اعتباری است. با این فرض که جبران خسارت ناشی از عدم بازپرداخت تعهدات، لازمه انتشار صکوک است و رکن ضامن و سوآپ نکول اعتباری می‌توانند این هدف را برآورده کنند. این مقاله پس از برشمردن معایب و مزایای هر یک از روش‌ها و اخذ دیدگاه خبرگان با روش تاپسیس، سوآپ نکول اعتباری را ابزار مناسبت‌تری نسبت به رکن ضامن در انتشار صکوک معرفی کرده است. 

کلیدواژه‌ها


1. آذر، عادل و علی رجب‌زاده (1389)، تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد MADM، تهران: نگاه دانش.
2. آقا مهدوی، اصغر و سیدمحمدمهدی موسوی (1387)، «ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و امکان استفاده از تاخت نکول اعتباری جهت کنترل آن»، جستارهای اقتصادی، سال 5، ش‌9، ص41−66.
3. احمدی حاجی‌آبادی، سیدروح‌الله (1386)، «بررسی فقهی−نظری اوراق بهادار اسلامی (صکوک)»، راهبرد توسعه، ش‌‌12، ص95−112.
4. تسخیری، محمدعلی (1386)، «مبانی شرعی اوراق بهادار اسلامی (صکوک)»، اقتصاد اسلامی، ش‌‌27، ص7−22.
5. حاجی آقایی، بهشاد (1387)، «انواع ریسک و پوشش‌های آن»، تازه‌های اقتصاد، ش‌122، ص58−65.
6. خالقی‌مقدم، حمید، محمدمهدی نادری نورعینی (1387)، «اوراق مشتقه اعتباری»، حسابدار، ش‌195، ص3−12.
7. خوانساری، رسول؛ محمدسجاد سیاهکارزاده و مجید اصغری (1391)، «بررسی فقهی امکان به‌کارگیری سوآپ نکول اعتباری و ورق اعتباری در مدیریت ریسک اعتباری بانک‌ها»، تحقیقات مالی اسلامی، سال 2، ش‌‌2، ص113−140.
8. راعی، رضا و علی سعیدی (1392)، مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، تهران: سمت.
9. سلیم‌پور، مریم (1385)، «نگاهی فراتر بر عملکرد مؤسسات رتبه‌بندی اعتباری»، تازه‌های اقتصاد، ش‌113، ص42−51.
10. شورای پول و اعتبار، دستورالعمل انتشار صکوک اجاره ریالی، مصوب 16/12/1390.
11. شورای عالی بورس، دستورالعمل انتشار اوراق اجاره، مصوب 11/5/1389.
12. طالبی، محمد و امیرمحمد رحیمی (1391)، «شناسایی، طبقه‌بندی و اولویت‌بندی ریسک‌های مربوط به اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره)»، جستارهای اقتصادی، سال 9، ش‌‌18، ص77−104.
13. عباسی، ابراهیم و آمنه جلیلوند (1394)، «امکان‌سنجی استفاده از سوآپ نکول اعتباری در بازار پول»، دانش سرمایه‌گذاری، سال چهارم، ش‌16، ص45−57.
14. عسکری، محمدمهدی و مهدی کریمی (1392)، «امکان‌سنجی مدیریت ریسک صکوک»، نشریه راهبرد توسعه، ش35، ص63−90.
15. قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت مصوب 30/6/1376 مجلس شورای اسلامی.
16. محمودآبادی، حمید و علی غیوری‌مقدم (1390)، «رتبه‌بندی اعتباری از لحاظ توان مالی پرداخت اصل ‌و فرع بدهی‌ها با استفاده از شیوه تحلیل پوششی داده‌ها»، دانش حسابداری، ش‌4، ص125-145.
17. موسویان، سیدعباس و سیدمحمدمهدی موسوی بیوکی (1388)، «مدیریت ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی از طریق سوآپ نکول اعتباری»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال 9، ش‌‌33، ص95−126.
18. هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، دستورالعمل انتشار اوراق مرابحه، مصوب 26/9/90.
19. هیئت‌مدیره سازمان بورس واوراق بهادار، دستورالعمل انتشار اوراق قرض‌الحسنه، مصوب 17/10/90.
20. Saretto, Alessio and Heather E. Tookes, (2013), “Corporate Leverage, Debt Maturity, and Credit Supply: The Role of Credit Default Swaps”, The Review of Financial Studies, Vol. 26, No. 5, pp. 1190-1247.
21. Blanco, Brennan and March (2003), An Empirical Analysis of the Dynamic Relationship Between Investment-grade, Bonds and Credit Default Swaps, bank of England.
22. Bodie, Kane and Marcus, (2009), Investment, Mc Graw Hill, eighth edition.
23. Bolton and Oehmke (2010), Credit Default Swaps and the Empty Creditor Problem”, National Bureau of Economic Research, Working Paper 15999.
24. Greening, H. & Bratanovic, S. (2008), Managing Banking Risk, Mumbai: Jaico Publishing House.
25. Hull, j., white, A., (2000), “Valuing Credit Default Swaps i: No Counterparty Default Risk”, journal of derivatives, Vol. 8, No. 1, pp. 29-40..
26. Meissner, G., (2005), Credit Derivatives, Application, Pricing, and Risk Management, oxford, Blackwell publishing.