تأثیر امنیت اقتصادی بر سپرده‎های قرض‎الحسنه بانک‎های دولتی و خصوصی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه آموزش عالی طلوع

2 استاد اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

قرض‎الحسنه یکی از ابزارهای مناسبی است که برای تحقق روش کلی «حرمت ربا» معرفی شده است. همچنین، حقوق و امتیازاتی که این عقد برای دو طرف قرارداد فراهم می‎آورد، باعث جذابیت آن هم برای جمع‎آوری پس‎اندازها و هم برای عرضه وجوه سرمایه‎گذاری شده است؛ اما اطمینان کامل قرض‎دهنده از حفظ قدرت خرید آینده وجه قرض داده شده یکی از عوامل اصلی تصمیم‎گیری افراد برای سپرده‎گذاری در سپرده‎های قرض‎الحسنه است که به کیفیت محیط اقتصادی بستگی دارد.
در این مقاله تعیین‎کننده‎های سپرده‎های قرض‎الحسنه با تأکید بر امنیت اقتصادی در بانک‎های دولتی و خصوصی ایران طی دوره زمانی 1363−1395 بررسی می‎شود. نتایج نشان می‎دهد امنیت اقتصادی تأثیر مثبت و معناداری بر سپرده‎های قرض‎الحسنه دارد. همچنین، متغیرهای دیگری مانند حجم نقدینگی، تسهیلات قرض‎الحسنه و پس‎انداز تأثیر مثبت و معناداری بر سپرده‎های قرض‎الحسنه دارند و سود سپرده‎های بانکی تأثیر منفی و معناداری بر سپرده‎های قرض‎الحسنه دارد.

کلیدواژه‌ها


1. ابونوری، اسماعیل و هادی سپانلو (1384)، «تجزیه و تحلیل آثار عوامل درون‎سازمانی بر جذب سپرده بانکی (مطالعه موردی: بانک ملت تهران)»، دانشور رفتار، س12، ش14، ص67−80.
2. اسدلو، مرتضی؛ علی زارعی؛ نقی قهرمان‎پور و محمد دهقانی (1392)، «تبیین نقش امنیت انتظامی در امنیت سرمایه‎گذاری پایدار»، فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، س3، ش9، ص97−117.
3. امینی، صفیار؛ سمیه محمدی و سیدفخرالدین فخرحسینی (1388)، «بررسی عوامل مؤثر بر جذب سپرده‎های بانکی، بانک‎های منتخب با تأکید بر بانک صادرات ایران»، علوم اقتصادی، س2، ش6، ص159−172.
4. ایزدی‎فرد، علی‎اکبر (1387)، «بررسی فقهی قرض اسکناس و تأثیر تورم بر آن»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، س40، ش81، ص17−33.
5. برومند، شهزاد (1387)، امنیت اقتصادی در ایران و چند کشور منتخب (مطالعه تطبیقی)، تهران: مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی.
6. خلیلی عراقی، منصور و اسماعیل رمضان‎پور (1380)، «اهمیت محیط باثبات اقتصاد کلان»، مجله تحقیقات اقتصادی، س36، ش58، ص1−28.
7. شاه‎آبادی، ابواالفضل و راضیه داوری‎کیش (1395)، «تأثیر آزادی اقتصادی بر بازده بازار سهام ایران»، مجلس و راهبرد، س23، ش86، ص303−328.
8. صدر، سیدکاظم (1374)، «آثار اقتصادی رفتار و عقد قرض‎الحسنه»، مجموعه سخنرانی‎ها و مقالات ششمین سمینار بانکداری اسلامی، نظام بانکی کشور و سنجش عملکرد آن، تهران: مؤسسه بانکداری ایران.
9. صفری، جلیل و ایمان غریب (1392)، «بررسی عوامل مؤثر بر جذب منابع بانکی انصار»، توسعه مدیریت پولی و بانکی، س1، ش١، ص57−72.
10. طبرسی، حسن بن فضل (1372)، مجمع البیان، ج2، تهران: ناصرخسرو.
11. طهماسبی، فرامرز (1394)، «برآورد ریسک سرمایه‎گذاری در یک پرتفوی دارایی در ایران»، تحقیقات اقتصادی، س50، ش2، ص903−923.
12. عباسی، زهرا و سیدکاظم صدر (1384)، «محاسبه هزینه تسهیلات قرض‎الحسنه و مقایسه آن با سایر عقود اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، س5، ش19، ص13−43.
13. عرب‎مازار، عباس و سعید کیقبادی (1385)، «جایگاه قرض‎الحسنه در نظام بانکی ایران»، اقتصاد اسلامی، س6، ش22، ص13−46.
14. کریم‎زاده، فاطمه (1386)، بررسی عوامل مؤثر بر حجم سپرده‎ها در بانک‎های دولتی ایران، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی.
15. کمیجانی، علی‎اکبر و علی‎اصغر هادوی‎نیا (1377)، «درآمدی بر جایگاه قرض‎الحسنه در اسلام و اثرات اقتصادی آن»، نامه مفید، س4، ش14، ص233−254.
16. محقق حلّی (1362)، مختصر ناف، به اهتمام محمدتقی دانش‎پژوه، چاپ دوم، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
17. مروتی شریف‎آبادی، علی؛ مریم گلشن و مریم خوانین‎زاده (1392)، «شناسایی و رتبه‎بندی فازی عوامل مؤثر بر جذب سپرده مشتریان در بانک با استفاده از روش مطالعه VIKORفازی (مطالعه موردی بانک صادرات استان یزد)»، بهبود مدیریت، س7، ش20، ص143−163.
18. منصف، عبدالعلی و نسرین منصوری (1389)، «بررسی عوامل مؤثر بر حجم سپرد‎ه‎های بانکی (با تأکید بر نرخ سود اوراق مشارکت 1387−1367)»، دانش و توسعه، س17، ش34، ص69−91.
19. موسویان، سیدعباس (1383)، «طرحی برای ساماندهی صندوق‎های قرض‎الحسنه»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، س4، ش16، ص35−56.
20. نظریان، رافیک و مرجان محمداسماعیل (1388)، «عوامل مؤثر بر جذب منابع سپرده‎ای خصوصی در شبکه بانک‎های تجاری و تخصصی دولتی کشور»، علوم اقتصادی، س3، ش9، ص29−50.
21. Engle, R.F. and C.W.J. Granger (1987) “Co-integration and Error-Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55, 251-276.
22. Eriemo, N. O., (2014), “Macroeconomic Determinants of Bank Deposits in Nigeria”, Journal of Economics and Sustainable Development, 5(10); 49-58.
23. Finger, H. and Hesse, H., (2009), “Lebanon-Determinants of Commercial Bank Deposits in a Regional Financial Center”, Available from: http://www.ifm.org/external/ pubs/ft/WP/2009/wp09195.pdf.
24. Ferrouhi, E. M., (2017),“Determinants of Bank Deposits in Morocco”, Maghreb Review of Economics and Management, 4(1), 23-26.
25. Ferrouhi, E.M., and Lehadiri, A., (2014), “Savings Determinants of Moroccan Banks: A Cointegration Modeling Approach”, International Journal of Innovation and Applied Studies, 9(2); 968-973. 
26. Haron, S. and Wan Azmi, W.N., (2006), “Deposit Determinants of Commercial Banks in Malaysia”, Creating Dynamic Leaders, Working Paper Series No, 009, 20(2); 1-21.
27. Ketkar, K. W. and Ketkar S. L., (1992), “Bank Nationalization Financial Savings and Economic Development a Case Study of India”, The Journal of Developing Areas, 27(1); 69-84.
28. Horioka, C. and Feldstein, M., (1980), “Domestic Saving and International Capital Flows”, the Economic Journal, 90(358); 314-329.
29. Sayani, H., & Mini aoui, H., (2013), “Determinants of Bank Selection in the United Arab Emirates”, International Journal of Bank Marketing, 31(3); 206-228.
30. Siaw, O. L. and lawer, P. A. (2015), “Determinants of Bank Deposits in Ghana: A Cointegration Approcah”, Asian Journal of Economics and Empirical Research, 2(1); 1-7.