بررسی آثار بالقوه مؤسسه‌های رتبه‎بندی اعتباری بر بازار سرمایه ایران با استفاده از روش تحلیل مضمون

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه قم

2 دانشگاه قم گروه اقتصاد اسلامی

چکیده

مؤسسه‌های رتبه‎بندی اعتباری تأثیر بسزایی در کاهش عدم تقارن اطلاعات بین سرمایه‎گذار و سرمایه‎پذیر دارند. هدف از این تحقیق ارائه تحلیلی جامع از نقش این مؤسسه‌ها در بازار سرمایه، چگونگی ایفای این نقش و آثار مترتب بر اقتصاد با ورود این مؤسسه‌ها به کشور است. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش اسنادی کتابخانه‎ای به بررسی پیشینه تحقیقات انجام شده در این زمینه پرداخته شده و با بررسی سیر تاریخی این مؤسسه‌ها، مفهوم رتبه‎بندی اعتباری و ارزیابی نیاز به این مؤسسه‌ها در اقتصاد کشور، ادبیات نظری تحقیق ارائه شد.
پس از آن مصاحبه‎هایی با مسئولان و خبرگان مالی و جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‎ها در این حیطه صورت گرفت و متن مصاحبه‎ها با استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل و سرانجام نتایج حاصل از تحقیق بیان شد. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد با ورود مؤسسه‌های رتبه‎بندی اعتباری، از طریق کاهش عدم تقارن اطلاعات، سهولت بررسی وضعیت اعتباری شرکت‎ها، کاهش هزینه تأمین مالی بنگاه‎های معتبر و...، منابع به صورت بهینه تخصیص یافته، سرمایه‎گذاری افزایش می‎یابد و بازار سرمایه به سمت بازاری کاراتر حرکت می‎کند که سرانجام می‎تواند به افزایش رفاه اقتصادی در جامعه منجر شده و همچنین به سیاست‎گذار در زمینه درپیش‌گرفتن سیاست‎های مالی کاراتر کمک نماید. در این راستا پیشنهادهایی به مسئولان با هدف اثر‎گذاری بیشتر این مؤسسه‌ها بر اقتصاد ایران ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


1. بت‌شکن، محمدهاشم؛ شهاب‎الدین شمس و ابوالفضل جعفری (1388)، «تحلیل صنعت رتبه‎بندی اعتباری در دنیا و بررسی موانع و راهکار‎های پیش روی این صنعت در کشورمان»، فصلنامه مدیریت و توسعه، ش40، ص44−64.
2. تهرانی، رضا؛ محسن محمدی و امیرمحمد رحیمی (1388)، «نظام سنجش اعتبار و جایگاه آن در بهبود نظام تأمین مالی»، کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران (با رویکرد نوآوری‎های مالی)، تهران، https://www.sid.ir/FileServer/SF/12313880002.pdf
3. خان‎زاده، محمد؛ محمدجواد محقق‎نیا و محمدحسن ابراهیمی سروعلیا (1398)، «طراحی الگوی رتبه‎بندی اعتباری بانک‎های اسلامی ایران»، دو فصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، ش17، ص327−365.
4. رمضان‌پور، اسماعیل؛ فرزانه قاسمی شمس و مائده صفری (1392)، «نقش مؤسسه‌های رتبه‎بندی اعتباری در بازار سرمایه و عوامل مؤثر بر آن»، کنفرانس مدیریت چالش‎ها و راهکارها، شیراز، https://civilica.com/doc/261508
5. سلیم‌پور، مریم (1385)، «نگاهی فراتر بر عملکرد مؤسسه‌های رتبه‎بندی اعتباری»، فصلنامه تازههای اقتصاد، ش113، ص42−51.
6. شاهرخی، سیده سمانه و شهناز مشایخ (1395)، «شناسایی شاخص‎های تعیین‎کننده رتبه اعتباری شرکت‎ها»، فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، ش19، ص25−51.
7. عابدی جعفری، حسن؛ محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‎زاده (پاییز و زمستان 1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‎های کیفی»، دو فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، ش10، ص151−198.
8. مشایخ، شهناز؛ آمنه بذر‎افشان و زهره عارف‎منش (1397)، «مؤسسه‌های رتبه‌بندی اعتباری: نقش‌ها، مزایا، انتقادات و نحوه نظارت»، فصلنامه دانش و پژوهش حسابداری، ش52، ص6.
9. مشایخ، شهناز و سیده سمانه شاهرخی (1394)، «نظام رتبه‎بندی اعتباری شرکت‌ها در دنیا»، فصلنامه پژوهش حسابداری، ش16، ص131−148.
10. نوری‎فرد، یداله و ابراهیم بسحاق (1398)، «راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪی اﻋﺘﺒﺎری ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ ﺑﺎ دﺳﺖﮐﺎری ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی واﻗﻌﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ و ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺷﺮﮐﺘﯽ»، فصلنامه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، ش8، ص11−22.
11. یوسفی اصل، فرزانه؛ مهناز ملا نظری و غلامرضا سلیمانی امیری، «تبیین مدل شفافیت گزارشگری مالی»، فصلنامه پژوهش‌های حسابداری، ش14، ص1−38.
12. Adelson, Mark H. (2012), “The Role of Credit Ratings in the Financial System”, Standard & Poor’s, Accessed online on 19th December 2013 at www.standardandpoors.com/ RatingsDirect on the Global Credit Portal-1−12.
13. Akerlof, George A. (1970), "The Market for 'Lemons': Quality Uncertainty and the Market Mechanism", The Quarterly Journal of Economics, Volume 84, No. 3, PP. 488−500.
14. Barth, Mary E., Konchitchki, Yaniv and Landsman, Wayne R. (2013), “Cost of Capital and Earnings Transparency” Journal of Accounting and Economics, Volume 55, Issues 2–3, PP. 206-224.
15. Beaver, William H.; Shakespeare, Catherine and Soliman, Mark T. (2006), "Differential Properties in the Ratings of Certified Versus Non-Certified Bond-Rating Agencies", Journal of Accounting and Economics, Volume 42, Issue 3, PP. 303-334.
16. Bongearts, Dion; Cremers, K. J. Martijn and Goetzmann, William N. (2012), "Tiebreaker: Certification and Multiple Credit Ratings", the Journal of Finance, Vol. 67, Issue 1, PP. 113–152.
17. Braun, V. and Clarke, C. (2006), "Using thematic analysis in psychology", Edward Arnold (Publishers) Ltd.
18. Bushman, R and Smith, A (2001), “Financial Accounting Information and Corporate Governance”, Journal of accounting and economics, Volume 32, Issues 1–3, December 2001, PP. 237-333.
19. Cantor, Richard (2004), "An Introduction to Recent Research on Credit Ratings", Journal of Banking & Finance, Vol. 28, Issue 11, PP. 2565-2573.
20. Cantor, Richard and Packer, Frank (1995), "The Credit Rating Industry", The Journal of Fixed Income, Vol. 5, Issue 3.
21. Chodnicka-Jaworska, Patrycja and Jaworski, Piotr (2019), “The Chinese and the Big Three Credit Rating Agencies – their Impact on Stock Prices”, Faculty of Management Working Paper Series, No. 5, February 2019, PP. 1−29.
22. Crisis”, 6th International Conference on Humanities and Social Science Research, Volume 435, PP. 624-626.
23. Faulkender, Michael and Petersen, Mitchell A. (2006), "Does the Source of Capital Affect Capital Structure?", The Review of Financial Studies, Vol. 19, Issue 1, PP. 45-79.
24. Forster, Josef (2008), "Essays on the Economics of Credit Rating Agencies and Banking", Ludwig-Maximilians-University of Munich, Chapter 1.
25. Francis, J. R. LaFond, P. Olsson, and K. Schipper (2004), “Costs of Equity and Earnings Attributes”, The Accounting Review, Volume 79, PP. 967-1010.
26. Hovakimian, Armen; Kayhan, Ayla and Titman, Sheridan (2009),"Credit Rating Targets" [Online], Available: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1098351.
27. Lang, M., M. Maffett. (2011), “Transparency and liquidity uncertainty in crisis periods”, Journal of Accounting and Economics, Volume 52, Issues 2–3, PP. 101-125.
28. Langohr, Herwig and Langohr, Patricia (2008), "The Rating Agencies and Their Credit Ratings: What They Are, How They Work and Why they are Relevant", West Sussex, John Wiley and Sons Publications.
29. Liu, Pu and Thakor, Anjan V. (1984), "Interest Yields, Credit Ratings, and Economic Characteristics of State Bonds: An Empirical Analysis: Note", Journal of Money, Credit and Banking, Volume 16, No. 3, PP. 344-351.
30. Madhani, P. (2007), “Role of Voluntary Disclosure and Transparency in Financial Reporting”, The accounting world, Vol. 7, No. 6, PP. 63-66.
31. Matyska, Tomas (2011), Strategic Role of Credit Rating Agencies on Financial Markets, Bachelor thesis, University of Carolina, Prague.
32. Mittoo, Usha R. and Zhang, Zhou (2010), "Bond Market Access, Credit Quality, and Capital Structure: Canadian Evidence", The Financial Review, Vol. 45, Issue 3, PP. 579-602.
33. Morkoetter, Stefan; Stebler, Roman; Westerfeld, Simone (2017), “Competition in the Credit Rating Industry: Benefits for Investors and Issuers”, Journal of Banking & Finance, Volume 75, February 2017, PP. 235-257.
34. Naeem, Shammyla (2012), Financial structure of UK firms: The influence of credit ratings, PhD thesis, University of Glasgow, Scotland, UK.
35. Novick, Barbara; Chavers, Kevin and Rosenblum Alexis (2013), "Credit Rating Agencies: Reform, Don't Eliminate". Available: https://www.blackrock.com/corporate/en-pt/literature/whitepaper/viewpoint-credit-rating-agencies-reform-dont-eliminate.pdf.
36. Partnoy, Frank (2002), "The Paradox of Credit Ratings", In: Levich, Richard M., Majnoni, Giovanni and Reinhart, Carmen (eds.) ed. (2002), Ratings, Rating Agencies and the Global Financial System, Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
37. Perraudin, William and Taylor, Alex P. (2004), "On the Consistency of Ratings and Bond Market Yields", Journal of Banking and Finance, Vol. 28, Issue 11, PP. 2769-2788.
38. Poon, Winnie P. H. and Shen, Jianfu (2020), “The Roles of Rating Outlooks: The Predictor of Creditworthiness and the Monitor of Recovery Efforts”, Review of Quantitative Finance and Accounting, Volume 55, Issue 11, PP. 1063-1091.
39. Schroeder, Susan K. (2015), Public Credit Rating Agencies: Increasing Capital Investment and Lending Stability in Volatile Markets, New York, Palgrave Macmillan Publication.
40. Sinclair, Timothy J. (2005), The New Masters of Capital: American Bond Rating Agencies and Their Politics of Creditworthiness, New York, Cornell University Press.
41. Stiglitz, Joseph E. (1975), "The Theory of 'Screening', Education, and the Distribution of Income", The American Economic Review, Vol. 65, No. 3, PP. 283-300.
42. Stirling, A. J. (2001), "Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research", Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, PP. 385-405.
43. Sylla, Richard (2002), "A historical primer on the business of credit rating", In: Levich, Richard M., Majnoni, Giovanni and Reinhart, Carmen (eds.) ed. (2002), Ratings, Rating Agencies and the Global Financial System, Massachusetts: Kluwer Academic Publishers.
44. Tang, Tony T. (2009), "Information asymmetry and firms’ credit market access: Evidence from Moody's credit rating format refinement", Journal of Financial Economics, Vol. 93, Issue 2, PP. 325-351.
45. Thakor, Anjan V. and Millon, Marcia H. (1985), "Moral Hazard and Information Sharing: A Model of Financial Information Gathering Agencies", The Journal of Finance, Vol. 40, Issue 5, PP. 1403–1422.
46. White, Lawrence J. (2010), “Markets: The Credit Rating Agencies”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 24, Issue 2, PP. 211-226.
47. Www.moodys.com
48. Www.spglobal.com
49. Xiaodie, Pan and Cai, Lu (2020), “The Analysis of Credit Rating Institutions in Financial.