اثر توسعه بازار صکوک بر نسبت کفایت سرمایه بانک‌های اسلامی (مطالعه موردی کشور ایران)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعة المصطفی (ص) العالمیه

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد جامعة المصطفی (ص) العالمیه

چکیده

نسبت کفایت سرمایه یک شاخص کلیدی در تحلیل وضعیت بانک به‌شمار می‎رود که با توجه به آن می‎توان متوجه شد که دارایی‎های بانک تا چه حد در سبد مناسبی سرمایه‎گذاری شده، از لحاظ ریسک و به‌کارگیری سرمایه در دارایی‎های مختلف از وضعیت مناسبی برخوردار است؛ از جمله عوامل تقویت‌کننده نسبت کفایت سرمایه، انتشار صکوک می‌باشد که به‌طور خاص و پس از توافقنامه بال 3 توجه بیشتری بدان شده است. برای این منظور از داده‌های پانزده بانک و مؤسسه مالی اعتباری منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1393−1399 بهرهگیری شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش داده‌های پانلی و با کمک نرم‌افزار ایویوز نسخه 9 انجام گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که توسعه بازار صکوک اثر مثبت و معناداری بر نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها دارد؛ به این معنا که با افزایش توسعه بازار صکوک، بانک‌ها این امکان را دارند که در صکوک با کیفیت بالا سرمایه‌گذاری کنند که به‌واسطه این امر، سهم دارایی‌های موزون با ریسک (مخرج نسبت کفایت سرمایه) را کاهش می‌دهند و درنتیجه حضور یک بازار صکوک توسعه‌یافته کمک می‌کند تا بانک‌ها عملیات تأمین مالی خود را با هزینه بسیار کم و به‌موقع انجام دهند و این امر نیز به نوبه خود به تقویت نسبت کفایت سرمایه بانک‌‌‌ها می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها


1. پهلوان‎زاده، مسعود (1399)، «مروری بر رویکردهای جدید نسبت کفایت سرمایه در بانک‌ها (براساس بیانیه دوم کمیته مقررات و نظارت بانکی بازل)»، مجله روند، ش52 و 53 ، ص19−61.
2. خوانساری، رسول (1397)، «کاربرد صکوک در تقویت سرمایه بانک‌ها: تجربه بین‌المللی براساس توافقنامه بال 3»، پژوهشکده پولی و بانکی، مقاله سیاستی، ش97010، ص1−34.
3. فرزدقی، سولماز و سیاوش زارع ماشمیانی (1398)، «تأثیر تمرکز مالکیت بر کفایت سرمایه و نقدینگی در بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران»، چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی.
4. گجراتی، دامودار (1386)، مبانی اقتصاد سنجی، ترجمه حمید ابریشمی، انتشالات دانشگاه تهران، سال 1386.
5. موسویان، سیدعباس و اکبر کشاورزیان پیوستی (1393)، «آسیب‌شناسی انتشار صکوک اجاره در بانک‌های ایران: مطالعه موردی بانک سپه»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، س22، ش69، ص151−178.
6. Ayuso, Mohamed, and Saurina Safari (2004), Valuation of Islamic debt instruments, the Sukuk: Lessons for market development." Islamic banking and finance–Essays on corporate finance, efficiency and product development 1.
7. Bitar, M., Madiès, P., Taramasco, O., (2017), What makes Islamic banks different? A multivariate approach. Econ. Syst. 41 (2), 215–235.
8. Chiu, W.C., Wan, C.W., Peña, J.I., (2017), Does the source of debt financing affect default risk? Rev. Financ. Econ forthcoming.
9. Demsetz, J., and Strahan, K., (1997), Too-big-to-fail: bank failure and banking policy in Jamaica. J. Int. Financ. Mark. Inst. Money 18, 290–303.
10. Fosu, S and Freixas, X., Rochet, J.-C. (2016), Taming systemically important financial institutions. J. Money Credit Bank. 45, 37–58.
11. Gropp, Yusnidah, and Mohd Sobri Heider (2009), Islamic bonds and the wealth effects: evidence from Malaysia." Investment Management and Financial Innovations 6 (1): 184–191.
12. Gropp, Yusnidah, and Mohd Sobri Heider (2014), Islamic banks and financial stability: an empirical analysis. J. Financ. Serv. Res. 38, 95–113.
13. Hellmann, T.F., Murdock, K., Stiglitz, J., (2000), Liberalization, moral hazard in banking and prudential regulation: are capital requirements enough? Am. Econ. Rev. 90, 147–165.
14. Hortlund, M. (2005), The Effects of the Global Crisis on Islamic and Conventional Banks: A Comparative Study”. IMF Working Paper No: 10/201.
15. Houcem Smaoui and Hatem Ghouma (2020), “Sukuk market development and Islamic banks’ capital ratios”, Research in International Business and Finance, P.51.
16. Houcem Smaoui and Hatem Ghouma (2021), “Sukuk market development and Islamic banks’ capital ratios”, Research in International Business and Finance 51 (2021) 101064.
17. Islamic Financial Services Board (IFSB) (2013), Revised Capital Adequacy Standard For Institutions Offering Islamic Financial Services. IFSB-15.
18. Islamic Financial Services Industry Stability Report. Islamic Financial Services Board (IFSB), (2017).
19. Jimenez, G., Lopez, J.A., (2007), How does competition impact bank risk-taking? J. Financ. Stab. 9 (2), 185–195.
20. Keeley, M.C., (1990), Deposit insurance, risk and market power in banking. Am. Econ. Rev. 80, 1183–1200.
21. Kleff, Keeley, and M.C., Weber, (2008), Deposit insurance, risk and market power in banking. Am. Econ. Rev. 80, 1183–1200.
22. Mehdi Mili and Jean−Michel Sahut and Hatem Trimeche and Frédéric Teulon (2017), “Determinants of the capital adequacy ratio of foreign banks’ subsidiaries: The role of interbank market and regulation”, Research in International Business and Finance, Vol, 42, December, P.453-442.
23. Melli, S,. Mollah, S., Zaman, M., 2015. Shari’ah supervision, corporate governance and performance: Conventional vs. Islamic banks. J. Bank. Financ. 58, 418–435.
24. Smaoui, H., Mimouni, K., Temimi, A., (2017), “Sukuk, banking system, and financial markets: Rivals or complements?”, Econ. Lett, 161: 62-65.
25. Williams, C., (1998), The effect of financial market development on bank risk: evidence from Southeast Asian Countries. Int. Rev. Financ. Anal. 35, 249–260.
26. Yu, C. (2000), The effect of financial market development on bank risk: evidence from Southeast Asian Countries. Int. Rev. Financ. Anal. 35, 249–260.