بررسی تأثیر رفتار سوداگرانه بانک‎ها بر شاخص قیمت سهام بورس در دوره زمانی (1392−1398)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد، دانشگاه عدالت، تهران، ایران

2 استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

شاخص قیمت بورس برآیند کلی فعالیت بازار سرمایه در بخش حقیقی اقتصاد است؛ اما کاهش یا افزایش‎های شدید آن بدون ارتباط با تولید ناشی از عملکرد سوداگرانه می‎باشد. هدف این مقاله بررسی میزان اثرگذاری سوداگری بانک‎ها اعم از تجاری، تخصصی، خصوصی‎شده و خصوصی بر شاخص قیمت بورس است. برآوردها با استفاده از یک مدل پانل دیتا در بازه زمانی 1392 تا 1398 انجام پذیرفته است. رفتار بانک‎ها با استفاده از متغیرهای مازاد سپرده، بدهی بانک‎ها به بانک مرکزی و تسهیلات غیرجاری بررسی شده است. نتایج نشان می‎دهد که عملکرد سوداگرانه بانک‎های غیردولتی بر شاخص بورس به مراتب بیش از بانک‎های دولتی است. در رابطه با تأثیرگذاری متغیرهای مدل، کشش شاخص قیمت بورس نسبت به مازاد سپرده در بانک‎های خصوصی‎شده رتبه اول، در بانک‎های خصوصی رتبه دوم، بانک‎های تجاری رتبه سوم و بانک‎های تخصصی در رتبه آخر می‎باشند. کشش شاخص بورس نسبت به بدهی بانک‎ها به بانک مرکزی تنها در مورد بدهی بانک‎های خصوصی معنادار بوده و کشش شاخص مذکور در سایر گروه‎های بانکی به بانک مرکزی معنادار نبودند. کشش شاخص بورس نسبت به تسهیلات غیرجاری در بانک‎های تخصصی رتبه اول را دارا بوده، مقدار این کشش در بانک‎های خصوصی، خصوصی‎شده و تجاری به میزان تقریباً برابر بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها


  1. 1.  خان‎محمدی، محمدحامد؛ اصغر اسدی و نرگس محسنی دهکلانی (1397)، «پویایی شوک بازارهای موازی با بازار سهام بر بازدهی سهام»، فصلنامه چشمانداز مدیریت مالی، پیاپی23، ص61−85.

2. رشیدی، علی (1398)، «نقش بانک‎ها در فعالیت بازار سهام»،نشریه اقتصاد مالی، پیاپی۵۲، ص1−26.

3. سامانی‎پور، حسن؛ تیمور محمدی، عباس شاکری و مهدی تقوی (1399)، «الزامات نظارت احتیاطی کلان و تأثیر آن بر ثبات نظام بانکی ایران»، نشریه اقتصاد مالی، پیاپی ۵۲، ص1−26.

4. شاکری، عباس (1395)، مقدمهای بر اقتصاد ایران، تهران:‌ نشر رافع.

5. طالبیان، مسعود و سعید احمدی‎زاد (1399)، «شیوه‎های بهبود قراردادهای آتی در بورس کالای ایران»، فصلنامه بورس اوراق بهادار، پیاپی 50، ص171−198.

6. عباسیان، عزت‎الله و کلثوم روشنی (1399)، «مدل‌سازی علل تنگنای اعتباری در ایران: رهیافت DSGE»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، پیاپی 95، ص243−270.

7. کاشانی‌تبار، شهرزاد؛ فریدون رهنمای رودپشتی، میرفیض فلاح و غلامرضا زمردیان (1399)، «بررسی تأثیر سرریز نوسانات در بازارهای مالی و ویژگی‎های بازاری در پیش‎بینی ترکیدن حباب قیمت در بورس با رویکرد تلاطم‎های شرطی»، فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، پیاپی 44، ص328−349.

8. کمیجانی، اکبر؛ امیر عزیزی و تیمور رحمانی (1398)، «بررسی تأثیر تسهیلات غیرجاری بر خلق درون‎زای پول بانکی و شکنندگی نظام بانکی در ایران»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، پیاپی91، ص43−72.

9. میشکین فردریک اس (2010)، اقتصاد پول، بانکداری و بازارهای مالی،ترجمه حسین قضاوی، ج1 و 2، تهران: مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران.

10. واعظ برزانی، محمد؛ سعید صمدی و محمدجواد ابوالحسنی (1400)، «تعیین اثرات کوتاه‎مدت و بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی و بانکی بر حجم مطالبات معوق بانک‎های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران (1386−1396)»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، پیاپی37، ص201−233.

11. Adams−Kane Jonathon, Yueqing Jia, and Jamus Jerome Lim, (2015), “Global transmission channels for international bank lending in the 2007–2009 financial crisis”, Journal of International Money and Finance 56: 97–113.

12. Berle, A. A. & Means, G.C. (1932), The Modern Corporation and Private Property. New York, NY: Harcourt, Brace and World, 2nd ed. 1967.

13. Bernanke Ben S, Vincent R. Reinhart, and Brian P. Sack,(2004), “Monetary Policy Alternatives at the Zero Bound:An Empirical Assessment”, Finance and Economics Discussion Series Divisions of Research & Statistics and Monetary Affairs in Federal Reserve Board, Washington, D.C.

14. Blanchard Oliver, Atish Ghosh, and Marcos Chamon, (2015), “Are Capital Inflows Expansionary or Contractionary? Theory, Policy Implications, Some Evidence”, IMF Working Paper 15. Available online: https://www.nber.org/papers (accessed on 22April 2021).

15. Brunnermeier, M, Crocket, A, Goodhart, C, Persaud, AD, and Hyun Shin, (2009), “The Fundamental Principles of Financial Regulation”, Geneva Reports on the World Economy.

16. Caballero Ricardo J., and Alp Simsek, (2020), “A model of fickle capital flows and retrenchment”, Journal of Political Economy 128: 2288–328.

17. Dornbusch Rudiger, and Werner Alejandro, (1995), “Currenc crises and collapses”, Brookings Papers in Economic Activity, pp.93–219.

18. Dooley M, (1996), “The Tobin Tax: Good Theory, Weak Evidence, Questionable Policy”. In Haq Ul M., Kaul I., Grunberg I. Eds: The Tobin Tax. Coping with Financial Volatility. Oxford University Press, New York, Oxford.

19. Calvo, Guillermo A, (1998), “Capital flows and capital−market crises: The simple economics of sudden stops”, Journal of Applied Economcs pp34–54.

20. Eggertsson, Gauti, and Michael Woodford. 2003a. “The Zero Bound on Interest Rates and Optimal Monetary Policy”, Brookings Papers on Economic Activity, 1: 139−233.

21. Eichengreen B., Wyplosz C, (1996), “Taxing International Financial Transactions to Enhance the Operation of the International Monetary System”, In Haq Ul M., Kaul I., Grunberg I. Eds: The Tobin Tax. Coping with Financial Volatility, Oxford University Press, New York, Oxford.

22. Eraker .B, (2008), “The Volatility Premium”, Proceedings of The Triangle Econometrics Conference”, Research Triangle Park.

23. Friedman M, (1953), “The Case of Flexible Exchange Rates. In Essays in Positive Economics”, University of Chicago Press.

24. Gabaix, Xavier, and Matteo Maggiori, (2015), “International lliquidity and exchange rate dynamics”, Quarterly Journal of Economics 130:1369–420.

25. Greenwald, Bruce, & Stiglitz, Joseph E. (1993b), Monetary policy and the theory of the risk−averse bank. Working Papers in Applied Economic Theory 93−04, Federal Reserve Bank of San Francisco.

26. Greenwald, Bruce, & Stiglitz, Joseph E. (2003), Towards a New Paradigm in Monetary Economics. Cambridge University Press.

27. Hayward Rob, Geogoriou Andros (2021), “International Capital Flows and Speculation”, Journal of Risk and Financial Management, MDPI.

28. Hirota Shinichi, Juergen Huber, Thomas Stöckl, and Shyam Sunder (2020),” Speculation and price indeterminacy in financial markets: an experimental study”, cowls foundation discussion paper No. 2134R.

29. Hoontrakul Pongsak (2020), "Global Financial Crisis & Implications to Thailand", An ex−Banker’s View.

30. Keynes, J. M. (1936), “The General Theory of Employment, Interest and Money”. London: Mac−millan and Co. limited.

31. Krugman Paul, ed (2000), “Currency Crises”, Chicago: University of Chicago Press.

32. Prasad Eswar, Jose de Gregorio, Donald Kohn, Hyun Song Shin, and Charles H. Dallara, (2011), “Banks and Cross−Border Capital Flows:Policy Challenges and Regulatory Responses”. Technical Report. Washington, DC: The Committe for International Economic Policyand Reform.

33. Stiglitz, J. E. (1989), “Using Tax Policy to Curb Speculative Short−term Trading”, Journal of Fi−nancial Services Research, 3, 101−115.

34. Shiller, R. J. (2000), “Irrational Exuberance”, Princeton University Press, Princeton, New Jersey.

35. Stiglitz, Joseph E. (2010). Freefall: America, Free Markets, and the Sinking of the World Economy. W. W. Norton & Company.

36. Stiglitz Joseph E. (2016), “The Theory of Credit and Macro−Economic Stability”, National Bureau of Economic Reserch 1050 Massachusetts Avenue Cambridge, MA 02138.

37. Summers Lawrence H, Gauti B. Eggertsson , Ragnar E. Juelsrudz, Ella Getz (2018), “Negative nominal interest rates and the bank lending channel “Working papers fra Norges Bank, FacilityServices@norges−bank.no.

38. Thimmaraya Ramesh, M. Venkateshwarlu (2012), “A Novel Quantitative Behavioral Framework for Financial Markets Prediction”, Proceedings of 61st Annual Meeting of The Mid West Finance Association, New Orleans, USA, 22−25th .

39. Thimmaraya Ramesh, Masuna Venkateshwarlu (2017), “Implied Volatility and Stock Market Speculation”,  Electronic copy available at: https://ssrn.com/abstract=3040470.

40. Turner, Adair (2015), Between Debt and the Devil: Money, Credit, and Fixing Global Finance, Princeton University Press, Princeton, NJ.

41. Wilmarth, AE, (2009), “The Dark Side of Universal Banking: Financial Conglomerates and the Origins of the Subprime Financial Crisis”, Connecticut Law Review 963.

42. Yavas Abdullah,(2012), “A RECOUNT OF THE EARLY JOINT STOCK COMPANIES AND SECURITIES TRADING IN THE UNITED STATES (1620s−1850s)”. Electronic copy available at: ttp://ssrn.com/abstract=2030273.