تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و صکوک بر سودآوری بانک‎های ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

گروه مالی و بانکداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تأثیرگذاری متغیرهای کلان اقتصادی و صکوک بر سودآوری بانک‎ها است. برای سودآوری از دو تعریف استفاده شده است؛ یکی نسبت سود بانکی به کل دارایی‎های بانک و دیگری نسبت خالص درآمد عملیاتی به کل سپرده‎های هر بانک است. قلمروی زمانی پژوهش، دوره زمانی 1391 تا 1398 بوده و نمونه پژوهش شامل شانزده بانک از بانک‎های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‎ها با استفاده از الگوی رگرسیون چندمتغیره و داده‎های ترکیبی انجام شده است. نتایج نشان می‎دهد رشد تولید ناخالص داخلی و همچنین تورم تأثیر مثبت و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری داشته، ولی رشد نرخ ارز و نیز کل صکوک مبادله‌شده تأثیر منفی و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری دارد. اهرم عملیاتی تأثیر منفی و معنادار و اندازه بانک‎ها تأثیر مثبت و معناداری بر هر دو شاخص سودآوری دارد.

کلیدواژه‌ها


1. احمدپور، احمد و معصومه شهسواری (1393)، «مدیریت سود و تأثیر کیفیت سود بر سودآوری آتی شرکت‎های ورشکسته بورس و اوراق بهادار تهران»، مطالعات تجربی حسابداری مالی، ش41، ص37−58.
2. اسکندر بیاتی، فرشاد؛ ابراهیم صادقی و عبدالله رمضانی (1393)، «ظرفیت انتشار صکوک در بانک‎های خصوصی در مقایسه با بانک‎های دولتی»، فصلنامه حسابرس، ش72، ص60−72.
3. امیری، حسین و فریبا نوروزی عموقین (1397)، «اثر ساختار تسهیلات بر سودآوری بانک‎ها (مشارکت مدنی و فروش اقساطی)»، اقتصاد اسلامی، ش69، ص147−172.
4. جلال‎زاده آذر، سیدمرتضی؛ رویا آل‌عمران، حسین پناهی و حسین اصغرپور (1399)، «تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و تأمین مالی اسلامی بر بازدهی بانک‎های خصوصی و دولتی ایران»، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، س14، ش3، ص119−136.
5. صفائی ایلخچی، مهدی (1400)، «تأثیر شوک‎های اقتصاد کلان بر متغیرهای سیستم بانکی با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری با تغییر رژیم مارکوف (MS-VAR)»، پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
6. فلاحی، سامان و اکبر کمیجانی (1395)، «شناسایی عوامل درونی تأثیرگذار بر ریسک اعتباری بانک‎ها»، تحقیقات اقتصادی، دوره 51، ش3، ص635−652.
7. کاویانی، میثم؛ سیدرضا ریاضی، محمدعلی خیرکارکشاورز و رضا یزدانی (1392)، «تبیین اثر متغیرهای کلان اقتصادی و برخی از ویژگی‎های بانکی بر عملکرد مبتنی بر سودآوری بانک‎های ایرانی»، نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پلی و بانکی، تهران: دبیرخانه دائمی کنفرانس توسعه مدیریت پولی و بانکی.
8. محمدی، تیمور؛ فرزاد اسکندری و داود کریمی (1395)، «تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و ویژگی‎های خاص بانکی بر مطالبات غیرجاری در نظام بانکی ایران»، فصلنامه پژوهش‌نامه اقتصادی، س16، ش62، ص83−104.
9. موسویان، سیدعباس و اکبر کشاورزیان پیوستی (1393)، «آسیب‎شناسی انتشار صکوک اجاره در بانک‎های ایران: مطالعه موردی بانک سپه»، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، ش69، ص151−178.
10. مهربان‎پور، محمدرضا؛ محمدمهدی نادری نورعینی، عفت اینالو و الهام اشعری (1396)، «عوامل مؤثر بر سودآوری بانک‎ها»، فصلنامه علمیپژوهشی مطالعات تجربی حسابداری مالی، س14، ش54، ص113−134.
11. نادری‎بنی، محمود و علی عنایتی (1394)، «تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر سودآوری در بانک‎های ایران (دوره پنج‌ساله مالی 1392−1388)»، کنفرانس بینالمللی پژوهشهای نوین در مدیریت و مهندسی، دوره 1.
12. Akhand Akhtar, H. (2016), Inflationary shocks and real output growth in nine Muslim-majority countries: Implications for Islamic banking and finance, Journal of Asian Economics, 45, 56−73.
13. Ali, Q., Maamor, S., Yaacob, H. and Tariq Gill, M. U. (2018), Impact of Macroeconomic Variables on Islamic Banks Profitability, International Journal of Business Ethics and Governance, 1(2), 20−35.
14. Antonio, T. P. (2013), Why determines the profitability of Bank? Evidence from Spain, Accounting and Finance, 53, 561−586.
15. Athanasoglou, P. P., Brissimis, S. N. and Delis, M. D. (2008), Bank-specific, industry-specific and macroeconomic determinants of bank profitability, Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), 121−136.
16. Dietrich, A., and Wanzenried, G. (2011), Determinants of bank profitability before and during the crisis: Evidence from Switzerland, Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 21(3), 307–327.
17. Goldstein, M., and Turner, P. (1996), Banking Crises in Emerging Economies: Origins and Policy Options, Bank for International Settlements, BIS Economic Papers, No. 46.
18. Karim, M., Houcem, S., Akram, T., & Moh'd, A. A. (2019), The Impact of Sukuk on the performace of conventional and Islamic banks, Pacific-Basin Finance Journal, 42−54.
19. McMillen, M. (2007), Contractual enforceability issues: Sukuk and 20, capital market development, Chicago Journal of International Law, 427−467.
20. Perry, P. (1992), Do banks gain or lose from inflation?, Journal of Retail Banking, 14, 25−30.
21. Rossazana, A. R., & Norlina, K., & Farhana, I. (2013), Efficiency performance of Malaysian Islamic banks, MPRA Paper, 46238: 1−10.
22. Salloum, A. & Hayek, J. (2012), Analysing the determinants of commercial bank profitability in Lebanon, International Research Journal of Finance and Economics, 93, 123−135.
23. Tan, Y. A., & Floros, C. (2012), Bank profitability and GDP growth in China: A note, Journal of Chinese Economic and Business, 10(3), 267−273.
24. Thomi, D. K. (2014), The effect of Islamic banking products on financial performance of commercial banks in Kenya. Phd Thesis. University of Nairobi.
25. Usmani, M. (2007), Sukuk and their contemporary applications, Translated from the original Arabic by Sheikh Yusuf Tala DeLorenzo. Saudi Arabia: AAOIFI Shari'a Council meeting.
26. Zarrouk, H., Jedidia, K. B., & Moualhi, M. (2016), Is Islamic bank profitability driven by same forces as conventional banks?, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 46−66.