الگوی تأمین مالی مشارکتی طرح‎های فنّاورانه مرحله رشد در چارچوب بانکداری بدون ربا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی

2 مدیر گروه بانکداری اسلامی دانشگاه علامه

3 رییس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاددانشگاه امام صادق ع

4 دانشکده مدریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

تأمین مالی طرح‎های فنّاورانه در مرحله رشد را می‎توان جهت تسریع رشد، جذب سرمایه یا عرضه نقدینگی شرکت‌های دانش‎بنیان مورد استفاده قرار داد. الگوی تأمین مالی مشارکتی در چارچوب بانکداری بدون ربا با حمایت بخش واقعی اقتصاد و اجرای درست عقود بانکی نقش کلیدی در دستیابی به بانکداری اسلامی دارند.

هدف پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر سرمایه‎گذاری در طرح‎های فنّاورانه مرحله رشد و طراحی الگوی تأمین مالی مشارکتی طرح‎ها در راستای ایجاد سازوکار توزیع ریسک، جذب مشارکت مردمی، حمایت از اقتصاد دانش‎بنیان است. این تحقیق از نوع توسعه‎ای−کاربردی و نحوه گردآوری داده‎ها از نوع پیمایشی می‎باشد که برای جمع‎آوری داده‎ها از پرسشنامه محقق‎ساخته در میان خبرگان نظام سرمایه‎گذاری ریسک‎پذیر و مدیران نظام بانکی استفاده شد. عوامل مؤثر بر سرمایه‎گذاری در دو بخش درون‎سازمانی شامل تیم کارآفرین، ویژگی محصول و شرکت فنّاورانه و برون‎سازمانی شامل عوامل زیست‎بوم کسب‎وکار فنّاورانه و کلان اقتصادی شناسایی شد و روش حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‎افزار اسمارت پیالاس نشان داد که مراحل سرمایه‎گذاری طرح‎های فنّاورانه بر سرمایه‎گذاری تأثیر متوسط و رو به بالایی دارند. سپس الگوی تأمین مالی پیشنهادی با به‎کارگیری عقود مشارکتی بنابر الگو عملیاتی و ایفای نقش واسطه‎گری بانک در سیستم بانکداری بدون ربا ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

1. اسمعیلی گیوی، حمیدرضا (1389)، تأمین مالی اسلامی‎، تهران: دانشگاه امام صادقj.
2. بابا قادری، آزاده و اعظم فیروزی (1386)، «صکوک رایج‎ترین ابزار مالی اسلامی»، مجموعه مقالات کنفرانس بین‎المللی تأمین مالی اسلامی‎، تهران: دانشگاه شریف.
3. بهرامی، مهناز (1381)، «بررسی رتبه‎بندی CAMEL در بانـک‎هـای اسـلامی»، مجموعـه مقـالات سیزدهمین همایش بانکداری اسلامی، تهران: مؤسسه عالی بانکداری.
4. پالیزدار، کاظم؛ شیما مدنی و محسن عسگری‎نیا (1397)، «بررسی عوامل رفتاری و محیطی مؤثر بر جذب سرمایه‎گذار خطرپذیر جهت سرمایه‎گذاری در شرکت‎های دانش‎بنیان (مطالعه مورری: صنعت بیوتکنولوژی ایران)»، دوفصلنامۀ سیاست‎گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهراh، س6، ش1، (پیاپی 17)، بهار و تابستان، ص92−124.
5. تقی‎زاده، رضا؛ مهدی ‎هاجری و هاجره بستاوند (1397)، «شناسایی ابعاد و علل کاهش رضایت شرکت‎های دانش‎بنیان در همکاری با صندوق‎های مالی از نگاه مجریان و سیاست‎گذاران»، مدیریت نوآوری، س7، ش2، ص69−93.
6. خیاطان، محمدصادق؛ مهدی الیاسی و سیدحبیب‎اله طباطباییان (1395)، «الگوی پایداری شرکت‎های دانش‎بنیان در ایران»، نشریه علمی−پژوهشی سیاست علم و فنّاوری، ش2، ص49−62.
7. ستایش، هدیه (1394)، «الگوی تأمین مالی بنگاه‎های کوچک و متوسط؛ بانکداری ویژه کسب‎وکارهای کوچک و متوسط: تجربیات جهانی و راهکارهای توسعه در ایران»، مرکز پژوهش‎های مجلس، معاونتپژوهش‎هایاقتصادی، دفترمطالعاتاقتصادی (گروه بازارهای مالی)، ش14354.
8. سروش، ابوذر و موسویان، سیدعباس (1395)، «طراحی الگوهای مالی اوراق سفارش ساخت در بازار سرمایۀ ایران»، تحقیقات مالی، دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران، دوره 18، ش4، ص633−652.
9. شهریاری، مجید (1395)، «صکووک مشارکت ترکیبی؛ ابزار اسلامی تأمین مالی طرح‎های دانش‎بنیان»، دوفصلنامه علمی−پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی‎، س5، ش2، ص133−154.
10. صمدآقایی، جلیل (1387)، کارآفرینیپیشرفته (کارآفرینی در کارآفرینی)، چ2، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
11. عقیلی کرمانی، پرویز (1381)، «مدیریت ریسک در بانکـداری سـنتی در مقایـسه بـا بانکـداری بدون ربا»، مجموعه مقالات سیزدهمین همایش بانکداری اسـلامی، تهـران: مؤسـسه عـالی بانکداری.
12. علیزاده، پریسا (1394)، «بررسی چالش‎ها و ظرفیت‎‎های قانونی توسعه صنعت سرمایه‎گذاری خطرپذیر )با تمرکز بر صندوق‎های پژوهش و فنّاوری غیردولتی)»، مرکز پژوهش‎های مجلس، ش14406.
13. فیض‎پور، محمدعلی و رویا زارع قلعه سیدی (1395)، «مقایسه تطبیقی شاخص های اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان»، مجموعه آثار و مقالات برگزیده دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت.
14. قاضی‎نوری نائینی، سیدسروش؛ آلفرد سرکیسیان و پریسا علیزاده (1388)، دولتوکارآفرینیتکنولوژیک: مقدمه‎ایبرسیاست‎هایحمایتازشرکت‎های تازهتأسیستکنولوژی‎محور، تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
15. قاضی‎نوری، سید سروش؛ جهانیار بامداد صوفی و نیلوفر ردائی (1396)، «چارچوب انتخاب ابزارهای تأمین مالی بر اساس خوشه‎بندی شرکت‎های دانش‎بنیان»، سیاست علم و فنّاوری، س9، ش2، ص13−30.
16. کاشیان، عبدالحمید و بهرام بیات (1398)، «تعیین اولویت‎های حمایت از شرکت‎های دانش‎بنیان در ایران مبتنی بر آسیب‎شناسی وضع موجود»، فصلنامه راهبرد توسعه، س15، ش2 (پیاپی 58)، ص80−107.
17. گلعی‎زاده، محمدرضا؛ سید حبیب‎الله طباطبائیان و رضا زعفرانیان (1387)، «ارائه راهکار سیستمی ایجاد نهادهایی جهت تأمین مالی بنگاه‎های نوپا دانش‎بنیان در ایران»، پارکفنّاوریپردیس، ج17، ص46−52.
18. متوسلی،محمود؛ سعیدشجاعی، قنبر محمد الیاسی و هستی چیت‎سازان (1396)، «واکاوی چالش‎های نهادی تبادلات سرمایه‎گذاران خطرپذیر با شرکت‎های فنّاوری‎محور»، نشریه علمی−پژوهشی سیاست علم و فنّاوری، س9، ش4، ص1−14.
19. مجتهد، احمد و علی حسن‎زاده (1380)، پول و بانکداری، تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
20. موسویان، سیدعباس (1384)، «ارزیابی قراردادها و شیوه‎های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا»، اقتصاد اسلامی، س5، ش19، پاییز، ص45−69.
21. موسویان، عباس (1386)، «صکوک مرابحه ابزار مالی کوتاه‎مدت»، درمجموعه مقالات کنفرانس بین‎المللی تأمین مالی اسلامی‎، تهران: دانشگاه شریف.
22. منصوری، سمیه؛ زهرا وظیفه، حلیمه یوسفی طبس (1396)، «اولویت‎بندی پیشران‎های عوامل اثرگذار در راستای توسعه شرکت‎های دانش بنیان در استان کرمان»، فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره 10، ش 2، ص323-324.
23. میرزاخانی،حسن و عباس نوری (1392)، «شناسایی مهم‎ترین عوامل افزایش ریسک سرمایه‎گذاری در بخش صنعت ایران و ارائه راهکارهایی به‎منظور کاهش آثار منفی آنها»، مجله اقتصادی، ش9 و 10، ص23−48.
24. هروانی، حسین؛ مصطفی زه‎تابیان و مهدی هروانی (1389)، نقدی بر بانکداری اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادقj.
25. هومن، حیدرعلی (۱۳7۸)، الگویابی معادله ساختاری با کاربرد نرم‎افزار لیزرل، چ3، تهران: انتشارات سمت.
26. Berger, A. N., & Udell, G. F. (2006), A more complete conceptual framework for SME finance, Journal of Banking & Finance, 30(11), 2945−2966.
27. Bindiya, S. & Priyan, P. K., (2013), A Study on Pre−Investment Actions of Indian Venture Capitalists, Pacific Business Review International, 512, pp.1−9.
28. Bozkaya, A., Van Pottelsberghe Dela Potterie, B. (2008), Who fund technology−based small firms? Evidence from Belgium, Economics of Innovation and New Technology, 17(1&2), 97−122.
29. Bronzini, R., Caramellino, G., and Magri, S. (2017), Venture capitalists at work: What are the effects on the firms they finance?, Bank of Italy: Temi di Discussione (Working Paper), No. 1131.
30. Chin, W.W. (1998), “Issues and Opinion on Structural Equation Modeling”, MIS Quarterly, Vol.22, No.1, pp. vii−xvi.
31. Cole, R., Cumming, D. & Li, D. (2016), Do banks or VCs spur small firm growth? Journal of International Financial, Markets,Institution and Money, Volume(41), pp.60−72.
32. Dorobantu, Sinziana, & Jakob Müllner (2017), Debt−side governance and the geography of project finance syndicates, Journal of Corporate Finance.
33. Fornell, C. & Larcker, D. (1981), “Evaluating Structural Equation Modeling with Unobserved Variables and Measurement Error”, Journal of Marking Research, Vol.18, No.1, pp.39−50.
34. Gervasoni, A., Bollazzi, F. & Bosio, A. O. (2018), The Role of Venture Capital in Supporting the Development Process of Innovative Start−Ups: Evidence from the Italian Market. Management, 6(6), 484−501.
35. Haenlein, M. & Kaplan, A.M. (2004), A Beginner’s Guide to Partial Least Squares Analysis. Understanding Statistics, Vol. 3, No. 4, pp. 283−297.
36. Hain, D., Johan, S., & Wang, D. (2016), Determinants of Cross−Border Venture Capital Investments in Emerging and Developed Economies: The Effects of Relational and Institutional Trust. Journal of Business Ethics, 138, 743−764.
37. Hair Jr. J. F., Black, W. C., Babin, B. J. Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2006), Multivariate data analysis, 6th Ed. New Jersey: Prentice Hall.
38. Hall, B.H. and Lerner, J. (2010), “The financing of R&D and innovation” in Hall, B.H. & Rosenberg, N. (Eds), Handbook of the Economics of Innovation, Elsevier, pp. 609−639.
39. Kline, R.B. (2011), Principles and Practice of Structural Equation Modeling, 3rd ed, New York: The Guilford Press.
40. Klonowski, D. (2012), “Liquidity gaps in financing the SME sector in an emerging market: evidence fromPoland”, International Journal of Emerging Markets, Vol.7 No.3, pp.335−355.
41. OECD. (2009), Financing high growth and innovative start−ups and SMEs: data and measurement issues, OECD Paris, COM/STD/CFE/SME(2008)2/FINAL.
42. OECD. (2015), New Approaches to SME and Entrepreneurship Financing: Broadening the Range of Instruments.
43. Omar Farooq, Mohammad (2006), Partnership, Equity−financing and Islamic finance: Whither profit−Loss−Sharing, Iowa University.
44. Revest, V., & Sapio, A. (2012). Financing technologybased small firms in Europe: what do we know? Small Business Economics, 39(1), 179–205.
45. Shojaei, S., Motavaseli, M., Bitaab, A., Chitsazan, H. & Elyasi, Gh. (2018), "Institutional barriers to venture capital financing: an explorative study for the case of Iran", Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, https://doi.org/10.1108/JEEE−01−2018−0001.
46. Steffen, Bjarne (2018), The importance of project finance for renewableenergy projects, Energy Economics, 69: 280−294.
47. Srite, M. (2000), The influence of national culture on the acceptance and use of information technologies: An empirical study, Doctoral dissertation, Florida State University.
48. Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S.(2007), Using multivariate statistics (5th edn), Boston: Pearson Education.
49. Tariqullah Khan and Bendjilali (2002), "Modeling an Exit Strategy for Islamic Verture Capital Finance", International Journal of Islamic Financial Servoces, vol.4, No.2.
50. Ur Rehman, N. (2016), “Innovation performance of Chilean firms, a bivariate probit analysis”, Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, Vol.8, No.2, pp.204−224.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار