تلفیق دو کارکرد مدیریت سبد دارایی و ارائه خدمات پرداخت در نظام بانکی و ارائه الگوی مطلوب از منظر بانکداری اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

2 استادیار اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی

3 عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

در نظام بانکی فعلی مبتنی بر ذخیره جزئی (fractional reserve)، دو کارکرد مدیریت سبد دارایی (portfolio management) و ارائه خدمات پرداخت (payment services)، به‎طور همزمان در حال ارائه است. مدیریت سبد دارایی به کارکرد بانک در تجهیز و تخصیص منابع اشاره دارد. کارکرد خدمات پرداخت نیز، به استفاده از بدهی بانک‎ها در تسویه معاملات اشاره دارد که لازمه وجود قدرت خلق پول برای بانک‎هاست. نظام بانکی فعلی، مشکلاتی از قبیل بی‎ثباتی، بحران‎های بانکی، اخلال در توزیع درآمد، تضعیف دموکراسی و توسعه پایدار و... را ایجاد نموده که موجب ارائه پیشنهادات جایگزین از سوی اقتصاددانان شده است. مسئله این پژوهش، شناسایی الگوی مطلوب جایگزین از منظر اقتصاد اسلامی است. روش پاسخگویی نیز از طریق بررسی، توصیف و تحلیل مطالب و نتیجه‎گیری در آن زمینه است. نتایج این تحقیق نشان می‎دهد در بانکداری اسلامی، دو کارکرد مدیریت سبد دارایی و ارائه خدمات پرداخت باید از هم تفکیک شوند. کارکرد ارائه خدمات پرداخت به بانک مرکزی واگذار می‎شود. کارکرد مدیریت سبد دارایی نیز به دو صورت تأمین مالی مبتنی بر سهام و تأمین مالی از طریق جذب سپرده با شرط عدم پرداخت عندالمطالبه انجام می‎گیرد. نهایتاً مزایای این نظام پیشنهاد شده علاوه بر رفع مشکلات نظام فعلی ذخیره جزئی موارد تطابق بیشتر این نظام بانکی با اهداف کلان نظام اقتصادی اسلام و ماهیت بانکداری اسلامی و رفع شبهه ربا می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. 1. ایزدخواستی، حجت؛ «تحلیل تأثیر خلق اعتبار در نظام بانکداری ذخیره جزئی بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران»، جستارهای اقتصادی، بهار و تابستان 1396، شماره 27، ص9−34.

    2. باستانی‎فر، ایمان؛محمدرضا حیدری و وحید مقدم، «الگوی خلق اعتبار در بانکداری اسلامی تأثر از اندیشه شهید صدرe»، اقتصاد اسلامی، بهار 1395، شماره 61، ص137−156.

    3. توتونچیان، ایرج (1379)، پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری،تهران: توانگران.

    4. توسلی، محمداسماعیل و وهاب قلیچ، «مالیات تورمی در ترازوی عدالت»، پژوهشکده پولی و بانکی، مقاله کاری شماره MBRI9217، آذر 1392.

    5. جوان‎آراسته، حسین (1395)، «تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی ایران»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و نهم، شمارۀ یکم، بهار و تابستان 1395، ص51−67.

    6. حسینی دولت‎آبادی، سید مهدی (1394)، ترتیبات خلق پول از منظر اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی با تأکید بر نرخ ذخیره قانونی، رساله دکتری.

    1. 7.  ریووار، ژان (1369)، تاریخ بانک و بانکداری، ترجمه: شیرین هشترودی، تهران: اطلاعات.

    8. سبحانی، حسن و حسین درودیان، «ارزیابی توجیه‎پذیری خلق پول به وسیله سیستم بانکی در نظام بانکداری اسلامی»، اقتصاد اسلامی، زمستان 1395، شماره 64، ص31−54.

    9. صدر، محمدباقر (1393)، اقتصاد ما، ترجمه: سید محمدمهدی برهانی، قم: انتشارات دارالصدر.

    10. صمصامی، حسین و فرشته کیانپور، «بررسی امکان خلق پول توسط نظام بانکی در نظام مالی اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، پاییز و زمستان 1394، شماره 13، ص109−130.

    11. کدخدایی، عباسعلی و جواهری طهرانی، محمد (1391)، «تفکیک قوا؛ رویای تقدیس شده»، حکومت اسلامی، ش 63، بهار، ص99−122.

    12. کعبی، عباس و محمد نبی الهام، «شرایط حاکم اسلامی از منظر فریقین»، مطالعات فقه امامیه، پاییز و زمستان 1393، شماره 3، ص47−64.

    13. کمیجانی، اکبر، حمید ابریشمی و سیدعلی روحانی، «ماهیت بانک و فرآیند خلق پول بانکی؛ نقد دیدگاه‎های رایج و دلالت ها»، جستارهای اقتصادی ایران، شماره 29، بهار و تابستان 1397، ص9−38.

    14. مجاهدی موخر، محمد مهدی؛ رحیم دلالی اصفهانی، سعید صمدی و رسول بخشی دستجردی، «مدلسازی الگوی رفتار بین نسلی از عملکرد بانکداری ذخیره جزئی با تکیه بر رهیافت موریس اله»، تحقیقات مدل سازی اقتصادی، پاییز 1390، شماره 5، ص47تا74.

    15. موسویان، سیدعباس و مهدی الهی، «امکان سنجی فقهی تشکیل بازار بین بانکی در بانکداری اسلامی»، اقتصاد اسلامی، تابستان 1389، شماره 38، ص89−118.

    16. موسویان، سیدعباس و حسین میثمی، (1395)، بانکداری اسلامی، مبانی نظری−تجارب عملی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

    17. موسویان، سیدعباس و حسین میثمی (1396)، بانکداری اسلامی، بانکداری مرکزی اسلامی و سیاست‎های پولی−ارزی، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

    18. Allen, W. R. (1993). Irving Fisher and the 100 percent reserve proposal. Journal of Law and Economics, 703−717.

    19. Berger, A. N., Molyneux, P., & Wilson, J. O. (Eds.). (2012). The Oxford handbook of banking. OUP Oxford.

    20. Dalziel, P. (2006). Money, Credit and Price Stability, New York: Routledge.

    21. Davis, G. (2002), A History of Money, from Ancient Times to the Present Day, Cardiff: University of Wales Press.

    22. de Soto, J. H. (2012), Money, Bank Credit, and Economic Cycles, Alabama: Ludwig von Mises Institute.

    23. Demeulemeester Samuel(2018), The 100% money proposal and its implications for banking: The Currie Fisher approach versus the Chicago Plan approach, The European Journal of the History of Economic Thought, 25:2, 357−387, DOI: 10. 1080/09672567. 2018.1435706.

    24. Edwards, Mike, (2013), Why Our Monetary System Is Broken and How the Scottish Independence Referendum Creates an Opportunity to Fix It for Scotl Retrieved from: http://www.cybermanual.com/why−our−monetary−system−isbroken−and−how−the−scottish. html.

    25. Fisher, I. (1936, April). 100% money and the public debt, In EconomicForum, Spring Number (pp. 406−420).

    26. Friedman, M. (1992), A Program for Monetary Stability, New York: Fordham University Press.

    27. Goodhart C. (1989), Money, information and uncertainty, London: Macmillan.

    28. Hassan, K., & Lewis, M. (Eds.). (2009). Handbook of Islamic banking. Edward Elgar Publishing.

    29. Hayek, Friedrich (1937): Monetary Nationalism and International Stability. London: Longman.

    30. Hülsmann, Jörg Guido; The Ethics of Money Production; Ludwig von Mises Institute, 2008.

    31. Jackson, A. & Dyson, B. (2012), Modernizing Money: Why our monetary system is broken and how it can be fixed, London: Positive Money.

    32. Khan, Mohsin & Mirakhor, Abbas (1989): “The Financial System and Monetary Policy in an Islamic Economy”, Islamic Econ., Vol. 1, pp. 39−57 (1409 A.H./1989 A.D.).

    33. Khan, Mohsin (1986): “Islamic Interest Free Banking”, IMF Staff Papers 33 (March), 1−27.

    34. Krainer, Robert E., Economic Stability under Alternative Banking Systems: Theory & Polic Journal of Financial Stability http://dx.doi.org/10.1016/j.jfs.2017.05.005.

    35. Lainà Patrizio (2015), Proposals for Full-Reserve Banking: A Historical Survey from David Ricardo to Martin Wolf, Economic Thought 4.2: 1−19, 2015.

    36. McLeay, M., Radia, A., & Thomas, R. (2014), Money creation in the modern economy. Bank of England Quarterly Bulletin, Q1.

    37. Mishkin, F. S., & Serletis, A. (2016). The economics of money, banking, and financial markets (sixth Canadian edition).

    38. Moore, B. J. (1983), Unpacking the post Keynesian black box: bank lending and the money supply, Journal of Post keynesian economics, 537−556.

    39. Musgrave, R. S. (2014). The Solution is Full Reserve/100% Reserve Banking, unpublished paper.

    40. Musgrave, R. S. (2018). A new justification for full reserve banking?, unpublished paper.

    41. Phillips, R. J. (1992), Credit Markets and Narrow Banking, the Jerome LevyEconomics Institute Working Paper, No. 77, (Annandale−on−Hudson: The Jerome Levy Economics Institute of Bard College).

    42. Ricardo, David (1951): The Works and Correspondence of David Ricardo. Volume4: Pamphletsand Papers 1815−1823. Cambridge: Cambridge University Press.

    43. Ryan−Collins, Josh, Greenham, Tony, Werner, Richard & Jackson, Andrew, 2011, Where does money come from? A guide to the UK monetary and banking system, London, New Economics Foundation.

    44. Simons, Henry (1948): Economic Policy for a Free Society. Chicago: University of Chicago Press.

    45. Spong, Kenneth, 1993, “Narrow Banks: An Alternative Approach to Banking Reform”, the jermoe levy economics in istitute Working Paper, N. 90.

    46. Talavera, O., Tsapin, A. and Zholud. (2006), Macroeconomic Uncertainty and Bank Lending: The Case of Ukraine. German Institute for Studienzentrum Gerzensee.

    47. Tobin, J., (1985), Financial Innovation and Deregulation in Perspective, Bank of Japan Monetary and Economic Studies, Vol. 3, No.2: 19−29.

    48. Werner, R. A. (2014), Can banks individually create money out of nothing?—The theories and the empirical evidence, International Review ofFinancial Analysis, 36, 1−19.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار