اعتبار بحث از نظام اقتصادی اسلام با چالشهای نظری در دو سطح امکان تحقق و کیفیت تکّون مواجه است. در مقاله پیشرو، این دو چالش با استناد به مبانی اندیشه اسلامی مورد کاوش قرار گرفته و پاسخ داده شده است. اسلام و حاکمیت برانگیخته از آن، یک کل نظاممند بوده و شامل زیرنظامهای متنوع از جمله نظام اقتصادی است و هنگام تحقیق درباره هر یک از اجزای اسلام، باید جزء مورد نظر را در درون آن کل مطالعه کرد. دراینجا این سؤال مطرح میشود که آیا این موضوع در مورد زیرنظامها نیز صادق است؟ رویکردهای مطالعاتی مربوط به اقتصاد اسلامی چیست و چه وضعیتی را ترسیم میکند؟ به نظر نگارنده، اقتصاد اسلامی مجموعهای از ایدهها در حوزههای متنوع است و برای اینکه بهصورت چارچوب منسجم علمی درآید، لازم است با رویکردی جامع و نظاممند مورد توجه واقع شود؛ وگرنه رویکردهای تک بعدی− هرچند ارزشمند− نیل به مقصود را از دسترس خارج میکند. پیش از بررسی این موضوع، لازم است به این پرسش پرداخته شود که آیا اساساً اقتصاد اسلامی امکان تحقّق خارجی دارد؟ غالباً گفته میشود که اقتصاد علمی اثباتی است؛ ولی اسلام شامل آموزههای هنجاری میباشد؛ ازاینرو همانگونهکه فیزیک با وصف اسلامی بیمعناست، اقتصاد نیز چنین است. فرضیه ما این است که اقتصاد اسلامی کاملاً ممکن و شدنی است و با روشی نوین به اثبات آن خواهیم پرداخت؛ بنابراین متون علمی مرتبط با اقتصاد اسلامی میتواند شکل گرفته، بهتدریج گزارههای این علم به محک آزمون درآید و سپس در مسیر اجرا قرار گیرد.
جداریعالی، محمد و سیدحسین میرمعزی (تابستان۱۳۹۱)، «مدل اسلامی اخلاق مصرف»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش46، ش8، ص11−
جمعی از نویسندگان (1374)، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و سمت.
حجوی ثعالبی، محمدبنالحسن (۱۴۱۶ق)، الفکر السامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
حسنی، سیدحمیدرضا و هادی موسوی (1385)، جایگاهشناسی حکمت عملی در جستجوی علوم انسانی، چاپ اول، قم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسنی، سیدحمیدرضا؛ مهدی علیپور و سید محمدتقی موحّد ابطحی (1390)، علم دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حقانیزنجانی، حسین (1374)، تحقیقی درباره انفال یا ثروتهای عمومی، تهران: دانشگاه الزهراc.
دادگر، یدالله (1378)، نگرشی بر اقتصاد اسلامی، چاپ اول، تهران: پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
دادگر، یدالله (1389)، مؤلفهها و ابعاد اساسی حقوق و اقتصاد، تهران: پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و نور علم.
رجایی، سیدمحمدکاظم (۱۳۸۹)، «تقاضای سازگار با مبانی و ارزشهای اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش۴۰، ص32−
رضایی، محسن و رفیع حسنیمقدم (۱۳۹۱)، «بررسی و بهینهسازی رفتار مصرفکننده در اقتصاد اسلامی با استفاده از تکنیک برنامهریزی پویا»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، ش۵۱، ص 71−
زحیلی، وهبة (۲۰۱۷م)، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق: دار الفکر المعاصر.
زرقا، محمد انس (1388)، «اسلامی کردن علم اقتصاد، مفهوم و روش»، فلسفه علم اقتصاد اسلامی، ترجمه و گردآوری سیدحسین میرمعزی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، ص87−
سروش، عبدالکریم (1385)، «اسلام و علوم اجتماعی، نقدی بر دینی کردن علم»، علم دینی؛ دیدگاهها و ملاحظات، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سن، آمارتیا (1377)، اخلاق و اقتصاد، حسن فشارکی، چاپ اول، تهران: شیرازه.
سوزنچی، حسین (1385)، «اصالت فرد، جامعه یا هردو، بررسی تطبیقی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی»، قبسات، ش42.
صادقیپور، علی؛ سعید فراهانیفرد و رضا غلامیجمکرانی (۱۳۹۶)، «مدل مفهومی سرمایهگذاری پاک با تأکید بر راهبری شرکتی با رویکرد اسلامی»، نشریه تحقیقات مالی اسلامی، ش۱۳، ص201−
صدر (۱۴۰۰)، اقتصاد ما، ترجمۀ سیدمحمدمهدی برهانی و ع اسپهبدی. چاپ سوم، قم: پژوهشگاه علمی تخصصی شهید (دارالصدر).
میرمعزی، سیدحسین (۱۳۹۵)، «اخلاق اسلامی و مذهب اقتصادی اسلام»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش۶۲، ص34−
نویسندگان، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1387)، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۹۳، و ویرایش 4.
هادوینیا، علیاصغر (1382)، انسان اقتصادی از دیدگاه اسلام، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
هاوسمن، دانیلام (1391)، فلسفه اقتصاد، مروری بر ادبیات (جلد اول)، ترجمه سیدحسین رضویپور، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادقj.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1374)، ایدئولوژی و روش در اقتصاد، مترجم: م. قائد، تهران: نشر مرکز.
یوسفی، احمدعلی (۱۳۷۹)، ماهیت و ساختار اقتصاد اسلامی، تهران: موسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
یوسفی، احمدعلی (بهار۱۳۸۲)، «تاثیر مبانی فلسفی بر نظام اقتصادی اسلام از دیدگاه امام علیj»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش۹، ص15−
یوئنگرت، اندرو ام (۱۳۸۶)، «تمایز اثباتی −هنجاری در علم اقتصاد و تقدم تاریخی ان بر تمایز واقعیت−ارزش»، ترجمه علی نعمتی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش۲۶، ص149−
Samuelson, P. A. (1965), Foundations of Economic Analysis, New York.
Zarqa, Mouhammad anas, (1985), Methodology of Islamic Economics –in Monzer Kahf, ed, Lessons in Islamic Economics, Forthcoming,irti,jeddah.1st part, 2edvol. syrian University press.
Bendjilali, Boualem &; Farid B. Taher (1990), "A Zero Efficiency Loss Monopolist: An Islamic Perspective", The American Journal of Islamic Social Sciences, 7(1), pp102−
دهقانی, محمود. (1401). بررسی امکان تکوّن دانش اقتصاد در پارادایم اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(37), 235-264. doi: 10.30471/iee.2023.9052.2290
MLA
محمود دهقانی. "بررسی امکان تکوّن دانش اقتصاد در پارادایم اسلامی". جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19, 37, 1401, 235-264. doi: 10.30471/iee.2023.9052.2290
HARVARD
دهقانی, محمود. (1401). 'بررسی امکان تکوّن دانش اقتصاد در پارادایم اسلامی', جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 19(37), pp. 235-264. doi: 10.30471/iee.2023.9052.2290
VANCOUVER
دهقانی, محمود. بررسی امکان تکوّن دانش اقتصاد در پارادایم اسلامی. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی, 1401; 19(37): 235-264. doi: 10.30471/iee.2023.9052.2290