درآمدی روش‌شناختی بر کنش اقتصادی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار، فلسفه علوم انسانی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

بحث از کنش اقتصادی در مکاتب اقتصادی از حیاتی‌ترین مباحثی است که هر مکتب اقتصادی به‌ضرورت دیدگاهی ویژه نسبت به آن دارد. ازاین‌جهت، در یک بررسی مقایسه‌ای جایگاه این بحث را در مکتب اقتصادی سرمایه‌داری و اسلامی پی گرفته‌ایم. دراین‌راستا، هدف اصلی مقاله گزارش و تحلیل دقت‌های نظری و کیفیت نفی و اثبات گزاره‌های موردنیاز در اثبات نظریه کنش اقتصادی است. این بحث ما را با موضوع کلانی تحت عنوان پیش‌فرض‌های رویکردهای علمی مرتبط می‌کند که ابهامی روش‌شناختی در نحوه اثبات آنها در تاریخ علم وجود دارد. در این نوشتار با گزارش و سنجش نظریه پایه در مکتب اتریش و مکتب اسلامی شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو نظریه را در سطح محتوایی و در سطح روشی نشان دادیم. در این بررسی روشن شد که این نظریه پایه در اقتصاد اسلامی هم ازنظر محتوایی و هم ازنظر روشی، ایدئال‌های معرفتی را برآورده می‌کند که در مکتب اتریش دسترسی بدان سطح معرفتی وجود ندارد. این توانایی نظری ناشی از وحدت روش‌شناختی و نگاه جهانی فراگیری است که رویکرد اجتهاد اسلامی نسبت به معرفت دارد. وحدتی روش‌شناختی که ابهام تاریخی علم درخصوص نحوه بررسی پیش‌فرض‌ها را نیز برطرف می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  1. حسنی، سیدحمیدرضا و هادی موسوی (1397)، انسان‌کنش‌شناسی صدرایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  2. صدر، سیدمحمدباقر (1382)، مبانی منطقی استقراء. قم: یمین.
  3. ________ (1421)، المدرسة القرآنیة موسوعة الشهید الصدر، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر.
  4. ________ (1421ب)، دروس فی علم الاصول، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر.
  5. ________ (1433)، اقتصادنا، قم: دار الصدر: مرکز الابحاث و الدراسات التخصّصیة للشهید الصدرv.
  6. عابدی شاهرود، علی (1394)، نقد قوه شناخت، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

 

  1. Göçmen, D. (2007), The Adam Smith Problem. LONDON, NEW YORK: Tauris Academic Studies.
  2. Gordon, D. (2000), An Introduction to Economic Reasoning. Auburn, Alabama: Ludwig von Mises Institute.
  3. Machlup , F. (1978), Methodology of Economics and Other Social Sciences. London: Academic Press.
  4. Mises, L. v. (1949), Human Action Treatise on Economics. San Francisco: Yale University.
  5. Mises, L. v. (1959), SOCIALISM An Economic and Sociological. N E W H A V E N: Y A L E U N I V E R S I T Y P R E S S.
  6. Robertson, J. M. (1892), The Fallacy of Saving A STUDY IN ECONOMICS. London: SWAN SONNENSCHEIN & CO.
  7. Smith, A. (1977), An Inquiry Into the Nature and Causes of theThe Wealth of Nations. Chicago: University Of Chicago Press.
  8. Smith, A. (2004), The theory of Moral Sentiment. UK: CAMBRIDGE.
  9. Snowdon, J. (2015), Accumulating too much stuff: what is hoarding and what is not? Australasian Psychiatry, 1−4.