بررسی تحلیلی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده تجاری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مقاله حاضر بر آن است تا با رویکردی تحلیلی به بررسی اثرگذاری تحریم‌های اقتصادی بر ترکیب تجاری ایران با شرکای عمده تجاری‌اش بپردازد. روش به‌کارگرفته‌شده دراین مطالعه پنل دیتا، نرم‌افزار مورداستفاده Eviewes 10 و مدل مدنظر دراین پژوهش مدل جاذبه تعمیم‌یافته است که طی دوره زمانی 1371 تا 1400 به بررسی و تحلیل تأثیر متغیرهای مستقل بر سهم تجارت می-پردازد. متغیرهای موردبررسی دراین تحقیق شامل تولید ناخالص داخلی، جمعیت، نرخ ارز دوجانبه واقعی، مسافت و متغیر مجازی تحریم در سه نوع ضعیف (LIM)، متوسط (MED) و قوی(EXT) هستند. نتایج تحقیق بیان‌کننده آن است که حاصل‌ضرب تولید ناخالص داخلی ایران و شرکای تجاری، حاصل‌ضرب جمعیت ایران و شرکای تجاری و نرخ ارز دوجانبه واقعی به‌ترتیب برابر 50/2، 37/0و 04/2 است که تأثیر مثبت و معنادار بر سهم تجارت دارند. همچنین، مسافت به میزان 16/1 و متغیرهای مجازی تحریم با شدت کم، متوسط و قوی به‌ترتیب به میزان 03/2، 30/3 و 007/4 اثربخشی منفی و معنا‌داری بر سهم تجارت ایران و شرکای عمده تجاری داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آذربایجانی، کریم، سید کمیل طیبی و حلیمه صفا درگیری (1394). اثر تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر تجارت دو جانبه ایران و شرکای عمده تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه. تحقیقات اقتصادی. 50 (30). 539-562.
  2. آقایی، مجید، مهدیه رضا قلی‌زاده و مجید محمدرضایی (1397). بررسی تأثیر تحریم­های اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده تجاری. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی. 8(22). 50−
  3. بقالیان، محبوبه، حمید آماده و امیر خادم علیزاده (1393). تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر سطح اشتغال در ایران. دومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم. بابلسر: شرکت پژوهشی طرود شمال.
  4. بهروزی‌فر، مرتضی (1383). اثر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا بر اقتصاد بازرگانی ایالت متحده و بازارهای جهانی انرژی. فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی. 33. 195−
  5. بید آباد، بیژن، و فتحیه طبری (1384). سازمان تجارت جهانی و الحاق ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات گیتی هنر.
  6. جاریانی، فرزانه، سجاد فرجی دیزجی و رضا نجارزاده (1397). تاثیر تحریم‌ها بر تجارت متقابل محصولات کشاورزی بین ایران و کشورهای منطقه منا و اتحادیه اروپا. مجله اقتصاد کشاورزی. 12 (2). 90-60.
  7. خدیو، یسری و حشمت الله عسگری (1399). برآورد پتانسیل تجاری میان ایران و گروه D8 با استفاده از روش SGMM (کاربردی از مدل جاذبه). فصلنامه مدل‌سازی اقتصادسنجی. 50(2). 117-95.
  8. سعادت، رحمان،  آزاده طالب بیدختی و ایمان شهریار (1401). بررسی اثر تحریم بر رابطه تجاری ایران و فرانسه. مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل. 5(2). 569-545.
  9. ضیایی بیگدلی، محمد تقی، الهام غلامی و فرهاد طهماسبی بلداجی (1392). بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تجارت ایران: کاربردی از مدل جاذبه. فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی رویکرد اسلامی – ایرانی. 13(48). 109−
  10. عزیزنژاد، صمد و محمدرضا سید نورانی (1388). بررسی آثار تحریم بر اقتصاد ایران با تأکید بر تجارت خارجی. مجلس و راهبرد. 61 (16). 210-165.
  11. کازرونی، علیرضا، حسین اصغرپور و اوین خضری (1395). بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 1371−1392. فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی، 79. 1−
  12. کریم پور، ساناز، عبدالرسول قاسمی و تیمور محمدی (1400). تاثیر تحریم‌های اقتصادی ایران بر تجارت نفت خام ایران و کشورهای عضو اوپک: کاربرد مدل جاذبه تعمیم یافته. پژوهش‌نامه اقتصاد انرژی ایران. 9 (34).173-143.
  13. Apostolov, M., & Josheski, D (2018). Macedonia’s exports toward Southeast Europe through the gravity model. Journal of Economic and Administrative Sciences. 34(2). 108-122.‏
  14. Baltagi, B. H, Egger, P & Pfaffermayr, M., (2003). A generalized design for bilateral trade flow models. Economics letters. 80(3). 43. 391−
  15. Bunch, T. J., White, R. D., Gersh, B. J., Meverden, R. A., Hodge, D. O., Ballman, K. V.,... & Packer, D. L. (2003). Long-term outcomes of out-of-hospital cardiac arrest after successful early defibrillation. New England Journal of Medicine. 348(26). 2626-2633.‏
  16. Dennis, A. R., & Garfield, M. J. (2003). The adoption and use of GSS in project teams: Toward more participative processes and outcomes. MIS quarterly. 289-323.
  17. Galtung, J. (1976). Trade or development: Some reflections on self-reliance. Economic and political weekly. 207-218.‏
  18. Habibzadeh, F., (2018). Economic sanction: a weapon of mass destruction. The Lancet. 392 (10150). 816− 60.
  19. Haidar, J. I., (2015). Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran. Paris School of Economics. University of Paris 1. 64. Pantheon Sorbonne.
  20. Hakimdavar, G., (2013). A Strategic Understanding of UN Economic Sanctions: International Relations. Law and Development. Routledge.
  21. Hufbauer, G. C, & Oegg, B. (2003). Beyond the nation−state: Privatization of economic sanctions. Middle East Policy. 10(2). 126. 72.
  22. Hufbauer, G. C, Elliott, K. A, Cyrus, T, & Winston, E. (1997). US economic sanctions: Their impact on trade. jobs. and wages. No. 69. Working Paper Special.
  23. Hufbauer, G. C, Schott, J. J, Elliott, K. A, & Oegg, B. (2007). Economic Sanctions Reconsidered. Washington. DC: Peter G. 61. Peterson Institute for international economics. 55−
  24. Hufbauer, G. C. (2008). Interactions between regional and global trade agreements. In Economic Integration in the Americas(pp. 241-254). Routledge.
  25. Hufbauer, G. C., & Oegg, B. (2003). The impact of economic sanctions on US trade. Andrew Rose's gravity model No. PB03−
  26. Gary Clyde; Schott. Jeffrey J.; Elliott. Kimberly Ann; Oegg. Barbara (2008). Economic Sanctions Reconsidered(3 ed.). Washington. DC: Columbia University Press. p. 67. ISBN978-0-88132-482-2. Retrieved 2018-05-10. “By far. regimechange is the most frequent foreign policy objective of economic sanctions. accounting for 80 out of the 204 observation”s.
  27. Iranmanesh, S., Salehi Asfiji, N., & Jalaee Esfandabadi, A. M. (2021). Investigating the effect of foreign sanctions on the level of foreign payments of the Islamic Republic of Iran: The approach of dynamic systems. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics. 8(2). 75−
  28. Jeong, J. M, & Peksen, D., (2019). Domestic institutional constraints. veto players. and sanction effectiveness. Journal of Conflict. Resolution. 63(1). 194−
  29. Lin, T. C. (2015). Financial weapons of war, Minn, L. Rev , 100.
  30. Linderman, M, Shour, R, Chisholm, A. (2007). International Trade Sanctions against Iran an Overview. international law firm.
  31. Lopez, G. A, & Cortright, D., (1995). The sanctions era: an alternative to military intervention. Fletcher F. World Aff. 19. 65.
  32. Mangi, L. (1998). Sanctions: An Instrument of US Foreign Policy. Pakistan Horizon. 51(1). 29−
  33. Marcus, J. (2010). Analysis: Do economic sanctions work? BBC News. 26. 93.
  34. Masood, S., Khurshid, N., Haider, M., Khurshid, J., & Khokhar, A. M. (2023). Trade potential of Pakistan with the South Asian Countries: A gravity model approach. Asia Pacific Management Review. 28(1). 45-51.‏
  35. Mo, Y. (2016). Assessment of Russian embargo impact on economies of the EU countries.
  36. Neuenkirch, M, & Neumeier, F., (2015). The impact of UN and US economic sanctions on GDP growth. European Journal of Political Economy. 40. 110−
  37. Pape, R. A. (2004). The true worth of air power. Foreign Aff.83. 116.‏
  38. Sadat Akhavi, S. M, & Hosseini, S. S. (2017). Assessing the impact of economic sanctions on inflation in Iran's economy. Applied Economics. 7(21). 33−
  39. D. (2003). Introduction to International Trade and Finance.John Wiley & Sons.
  40. M. H. (2010). Incom on the General agreement on Trade in Services of the World Trade Organization. Institute for Publishing and Business studies.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار