ارائه چهارچوبی برای شناسایی و تحلیل الزامات پیاده‌سازی الگوی مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، عضو هیئت‌علمی دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکترا، دانشگاه سراسری قم، قم، قم ایران.

3 استاد گروه مدیریت، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

مقدمه و اهداف: دانش اقتصاد و تجربه کشورهای مختلف گواه این موضوع است که نظام مالیاتی مناسب می‌تواند افزون‌بر کاهش فقر و بهبود عدالت اجتماعی، باعث ایجاد درآمد پایدار برای دولت‌ها و کاهش کسری بودجه دولت شود. اما به‌دلیل وجود درآمدهای سرشار نفتی در کشور، دغدغه اصلی دولت‌ها بهبود نظام مالیاتی کشور نبوده است؛ درصورتی‌که با وجود تحمیل تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران نه درآمدهای نفتی و بودجه و نه عدالت اجتماعی در وضعیت مناسبی قرار ندارند. همچنین گفتنی است نظام مالیاتی ایران در خصوص درآمد اشخاص حقیقی، به شکل عمومی شاخص‌های یک نظام مالیاتی کارآمد یعنی کارایی، عدالت و سادگی را تأمین نمی‌نماید.
این موضوع درحالی است که مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی الگوی مالیاتی است که در بسیاری از کشورهای جهان در حال اجراست و می‌تواند نظام مالیات‌ستانی را افزون‌بر کاراتر نمودن، عادلانه‌تر نیز نماید و همچنین، از الگوی مالیاتی فعلی کشور ساده‌تر نیز باشد. پژوهش حاضر ابتدا به‌دنبال شناسایی الزامات پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی در ایران است و پس از آن الزامات با اهمیت بالاتر را به‌دست آورده و سپس بررسی نماید با توجه به شرایط موجود در کشور کدام‌یک از این الزامات اولویت بالاتری برای پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد در ایران دارد. با استقرار این نظام مالیاتی در کشور افزون‌بر بهره‌مندی از عدالت بیشتر، کاهش نابرابری و کاهش ضریب جینی در کشور، می‌توان به بودجه‌ای به مراتب مقاوم‌تر نسبت به شوک‌های تحریم و نوسانات قیمت نفت دست یافت.
روش: این پژوهش به‌دلیل وجود مزیت‌های عملیاتی در یافته‌های آن برای سازمان امور مالیاتی، دارای جهت‌گیری کاربردی است و با توجه به ماهیت کمّی روش‌های مورد استفاده پژوهش، مطالعه حاضر دارای روش‌شناسی چندگانه از نوع کمّی است. در این تحقیق از دو روش دلفی فازی و مارکوس برای تحلیل داده‌ها استفاده شده که هر دو جزء روش‌های کمّی هستند و از داده‌های کمّی برای تحلیل بهره می‌برند. در گام اول الزامات پژوهش از بررسی مطالعات مرتبط با مالیات بر مجموع درآمد در ایران و سایر کشورها استخراج شد و به‌دلیل اینکه برای پیاده‌سازی یک نظام مالیاتی جدید در کشور نیازمند تجربه صاحب‌نظران نیز بودیم از طریق مصاحبه با آنان نیز تکمیل شد. بنابراین، 29 مورد از الزامات از روش مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان مالیاتی استخراج شد که شامل استادان دانشگاه، پژوهشگران و مسئولان سازمان مالیاتی بود. در مرحله بعدی الزامات به‌دست‌آمده به‌وسیله پرسشنامه خبره‌سنجی و روش دلفی فازی غربال شد که در این روش برای غربال، نخست باید یک طیف فازی مناسب برای فازی‌سازی الزامات به‌دست‌آمده معین شود که در این مطالعه از طیف لیکرت پنج درجه‌ای استفاده شد و در نهایت تعداد نه الزام انتخاب شد که در نگاه خبرگان از اهمیت بالاتری برخوردار بودند. سپس با هدف اینکه کدام‌یک از نه الزام به‌دست‌آمده رتبه بالاتری برای پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد دارند، تمامی آنها با سه شاخص «تخصص خبرگان»، «میزان اثرگذاری» و «میزان منابع انسانی و مالی مورد نیاز» به‌وسیله پرسشنامه اولویت‌سنجی و روش تصمیم‌گیری مارکوس رتبه‌بندی شدند.
نتایج: پس از بررسی الزامات پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد در ایران از نگاه نخبگان تعداد نه الزام از اهمیت بالاتری برخوردار بودند که عبارت‌ا‌ند از: «چابک‌سازی و کاهش کندی‌های بوروکراسی اداری کشور»، «ارتقای شفافیت در نظام مالیاتی کشور»، «افزایش اعتماد عمومی به مقام مالیاتی»، «مدیریت افراد زیان‌دیده از تصویب مالیات بر مجموع درآمد»، «همسوسازی دیدگاه نخبگان و شخصیت‌های مؤثر»، «هماهنگی با اسناد بالادستی»، «ایجاد ضمانت اجرای قانونی مناسب»، «ایجاد نظام هماهنگ و مطمئن جمع‌آوری و پردازش اطلاعات» و «تقویت زیرساخت‌های فناوری سازمان امور مالیاتی». سپس به‌منظور رتبه‌بندی نه الزام به‌دست‌آمده از روش مارکوس استفاده شد. الزامات به‌دست‌آمده به‌وسیله سه شاخص تخصص خبرگان، میزان اثرگذاری و میزان منابع انسانی و مالی مورد نیاز بررسی شدند. در بین این سه شاخص، شاخص تخصص خبرگان و شاخص میزان اثرگذاری دارای اثر مثبت بودند؛ یعنی هر چه در خصوص یک الزام این دو شاخص بالاتر بودند، آن الزام در رتبه بهتری قرار می‌گرفت و در مقابل شاخص میزان منابع انسانی و مالی مورد نیاز دارای اثر منفی بود؛ یعنی این شاخص هرچه در خصوص یک الزام پایین‌تر بود، آن الزام در رتبه بهتری قرار می‌گرفت. در نهایت به روش مارکوس رتبه‌های اول تا چهارم الزامات پیاده‌سازی الگوی مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی در کشور به‌دست آمدند و مدیریت افراد زیان‌دیده از تصویب مالیات بر مجموع درآمد، تقویت زیرساخت‌های فناوری سازمان امور مالیاتی، همسوسازی دیدگاه نخبگان و شخصیت‌های مؤثر و افزایش اعتماد عمومی به مقام مالیاتی بالاترین اولویت‌ها را کسب نمودند.
بحث و نتیجه‌گیری: پیاده‌سازی الگوی مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی نیازمند تحقق الزامات آن است و با توجه به شرایط و امکانات کشور این الزامات رتبه‌بندی شدند. با توجه به اینکه الزام مدیریت افراد زیان‌دیده از تصویب مالیات بر مجموع درآمد بالاترین اولویت را به خود اختصاص داد، درنتیجه حاکمیت کشور باید ابتدا سازوکاری در نظر بگیرد که افراد زیان‌دیده از تصویب این نظام مالیاتی را مدیریت کند؛ زیرا عمده افراد زیان‌دیده افراد ثروتمندی هستند که به‌دلیل تصویب این نظام مالیاتی متضرر می‌شوند؛ ازاین‌رو به‌وسیله ثروت و ارتباطات خود به‌دنبال سنگ‌اندازی در مسیر پیاده‌سازی این نظام مالیاتی خواهند بود. اولویت دوم تقویت زیرساخت‌های فناوری سازمان امور مالیاتی بود و برای اینکه نظام مالیات بر مجموع درآمد بتواند در نظام اقتصادی کشور به شکل کارا عمل نماید، باید بتواند به‌خوبی درآمدهای افراد را تشخیص دهد؛ بنابراین با توجه به این الزام و با توجه به داده‌محور بودن شناسایی مجموع درآمد اشخاص، باید زیرساخت‌های فناوری سازمان امور مالیاتی ارتقاء یابد. همچنین با توجه به رتبه سوم الزامات که همسوسازی دیدگاه نخبگان و شخصیت‌های مؤثر است، باید نخبگان و شخصیت‌های مؤثر نگاه نزدیکی به موضوع نظام مالیاتی در کشور پیدا کنند تا بتوان به سمت پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد در کشور حرکت کرد. در نهایت با توجه به چهارمین الزام که افزایش اعتماد عمومی به مقام مالیاتی است، باید اعتماد مردم به مقام مالیاتی در کشور جلب شود؛ زیرا هر تغییری باعث ایجاد ناهماهنگی‌ها و مشکلات در ابتدای حرکت است و درصورتی‌که مردم به مقام مالیاتی کشور اعتماد نداشته باشند، کوچک‌ترین مشکلی می‌تواند بحران بزرگی در کشور ایجاد نماید.
تقدیر و تشکر: نویسندگان از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه که حامی این پژوهش بوده و همچنین از داوران ناشناس تشکر می‌کنند.
تعارض منافع: نویسندگان هیچ‌گونه تعارض منافعی برای محتوا و نتایج به‌دست‌آمده در این مقاله ندارند.
طبقه‌بندی JEL: H24، H61، P43.

کلیدواژه‌ها


  1. اسکندری، جواد، و تجریشی، سعید (1402). طراحی بستر اجرای «مالیات بر عایدی سرمایه» و «مالیات بر مجموع درآمد» مبتنی بر تجارب کشورها. گزارش شماره 18932، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1775413

  1. بهرمن، حمیدرضا (1401). مالیات بر مجموع درآمد (7): نحوه ارتباط نظام مالیات بر مجموع درآمد با نظام یارانه‌ها. گزارش شماره 18622، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1755296
  2. پژویان، جمشید، و اسکندری، مارال (1391). اثرات انتظاری معرفی مجدد مالیات بر مجموع درآمد در اقتصاد ایران. پژوهشنامه مالیات، ۲۰ (۱۴)، 31−60.
  3. پژویان، جمشید، و درویشی، باقر (1389). اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی ایران. پژوهشنامه مالیات، ۱۸ (8)، 9−48.
  4. درویشی، باقر، و محمدیان، فرشته (1395). درس‌هایی از اصلاحات مالیاتی دهه ۱۹۹۰ با تأکید بر مالیات بر مجموع درآمد. سازمان امور مالیاتی، معاونت پژوهش برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل.
  5. درویشی، باقر، و محمدیان، فرشته (1396). بررسی مقایسه‌ای نظام مالیاتی ایران با اصلاحات مالیاتی دهه ۱۹۹۰ با تأکید بر مالیات بر مجموع درآمد. پژوهشنامه مالیات، ۲۵ (۳۳)، 69-116.
  6. زائر، آیت (1388). جایگاه ساده سازی در برنامه های اصلاح مالیاتی: تجربه جهانی و چالش‌های نظام مالیاتی ایران. پژوهشنامه مالیات، 17 (6)، 157−184.
  7. سالاری اسکر، عابدین، رحمانی، تیمور، و سوری، علی (1403). اثر سیاست مالی (مالیات و مخارج دولت) بر توزیع درآمد و نابرابری در ایران. پژوهشنامه مالیات، 64 (32)، 199−231.
  8. سپهردوست، حمید، حسینی دوست، سیداحسان، بیاتانی، مریم، و رسولی، مرضیه (1400). تأثیر ساختار مالیاتی بر فقر درآمدی در اقتصاد کشورهای منتخب خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA). اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 28، 203−238.

doi: 10.22067/erd.2021.68088.1005

  1. سرمست، مهدی (1400). مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی 3. الگوهای مالیات بر مجموع درآمد در جهان (ویرایش اول). گزارش شماره 17597، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1667064

  1. سرمست، مهدی (1402). مالیات بر مجموع درآمد (6): اعتبارها در نظام مالیات بر مجموع درآمد. گزارش شماره 19207، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1781136
  2. سلیمانی، محمد، و سرمست، مهدی (1398). طراحی الگوی «جایگزینی خمس ارباح مکاسب و مالیات بر مجموع درآمد در اقتصاد اسلامی ایران». معرفت اقتصاد اسلامی، 10(2)، 179−195.
  3. شریف‌زاده، محمدجواد (1400). مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی 1. چیستی و ضرورت وضع مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی در ایران (ویرایش اول). گزارش شماره 17509، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1656824

  1. شریف‌زاده، محمدجواد، و سرمست، مهدی (1399). ارزیابی انواع مالیات بر مجموع درآمد و استخراج الگوی مطلوب برای ایران مطابق با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی. دو فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، 4 (7)، 7−33.
  2. صدر، سیدمحمدباقر (١٣٩٣). اسلام راهبر زندگی، مکتب اسلام و رسالت ما، ترجمۀ مهدی زندیه. چاپ اول، قم: پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر.
  3. عابدی، ایمان (1401). مالیات بر مجموع درآمد 2؛ تجربه تقنینی مالیات بر مجموع درآمد در ایران. گزارش شماره 18239، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1746963
  4. عبداله میلانی، مهنوش، پروین، سهیلا، و سیدی، کوثر (1396). ساختار تصاعدی مالیات بر درآمد و اثرآن بر نابرابری درآمد در استان‌های کشور. پژوهشنامه اقتصادی، 17 (66)، 1−22.doi: 10.22054/joer.2017.8200
  5. علیزاده، شیوا، شقاقی شهری، وحید، و الفتی، ناصر (1402). بررسی اثر اقتصاد مقاومتی (تاب‌آوری اقتصادی) بر درآمدهای مالیاتی در استان‌های ایران. مطالعات اقتصاد بخش عمومی، 2 (3)، 233−250.doi: 10.22126/pse.2023.9420.1051
  6. قاسمی بنابری، حمیدرضا، گودرزی، انسیه، موسوی، زینب، و محمدرضائی اردکانی، مهشید (1403). شاخص‌های عدالت محوری در نظام مالیاتی مبتنی بر قوانین مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده. پژوهشنامه مالیات، 32 (62)، 182−211.
  7. محسنی ملکی، بهرام (1400). عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری −نقش تعدیل کنندگی دانش مالیاتی. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 16 (31)، 13−36. doi: 10.22080/iejm.2021.20136.1810
  8. ملااسمعیلی دهشیری، حسن، پژویان، جمشید، غفاری، فرهاد، و حسینی، سید شمس‌الدین (1401). تحلیل اثر سیاست مالی (مالیات بر مجموع درآمد) بر توزیع درآمد کشورهای منتخب OECD. فصلنامه اقتصاد مالی، 16 (58)، 93−180.  doi:10.30495/fed.2022.691502
  9. مهرآرا، محسن، و اصفهانی، پوریا (1394). بررسی رابطۀ بین توزیع درآمد و ساختار مالیاتی کشورهای منتخب. پژوهشنامه مالیات، ۲۳ (۲۸)، 209−228.
  10. نجفی کاج آباد، قاسم، گیلک حکیم‌آبادی، محمدتقی، زراء نژاد، منصور، و پورفرج، علیرضا (1399). ارزیابی پیشنهاد تغییر مالیات بر درآمد شخصی با توجه به ویژگی‌های خمس: رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه. فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 7 (1)، 61−90. doi: 10.22034/ecoj.2019.8439
  11. نصیری اقدم، علی (1399). نظام مالیاتی عادلانه بر محور مالیات بر درآمد اشخاص. مشهد: حوزه علمیه خراسان.
  12. نصیری اقدم، علی، و رزمی، اشرف (1394). وضع مالیات بر مجموع درآمد اشخاص و شبیه‌سازی آثار آن بر درآمدهای مالیاتی دولت و توزیع درآمد. پژوهشنامه اقتصادی، 15 (58)، 61-89. https://joer.atu.ac.ir/article_1823.html?lang=fa

 

References

  1. Abdollāh Milāni, M., Parvin, S., & Seyedi, K. (2017). Progressive Income Tax Structure and Its Effect on Income Inequality in Iranian Provinces. Economics Research, 17(66), 1-22. [In Persian]. doi: 10.22054/joer.2017.8200
  2. Ābedi, Imān (2022). Personal Income Tax 2: Legislative Experience of Personal Income Tax in Iran. Tehran, Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 18239. [In Persian]. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1746963
  3. Alizādeh, S., Shaghaghi Shāhri, V., & Olfati, N. (2023). Investigating the Effect of Economic Resilience on Tax Revenues in the Provinces of Iran. Public Sector Economics Studies, 2(3), 233-250. [In Persian]. doi: 10.22126/pse.2023.9420.1051
  4. Ardanaz, Martín, & Scartascini, Carlos (2011). Why Don’t We Tax the Rich? Inequality, Legislative Malapportionment, and Personal Income Taxation around the World. Inter-American Development Bank, WORKING PAPER SERIES No. IDB-WP-
  5. Atkinson, A. B. (1997). Public Economics in Action; The Basic Incom / Flat Tax Personal. Clarendon
  6. Ault, Hugh, & Arnold, Brian (2010). Comparative Income Taxation: A Structural Analysis. Kluwer Law International B.V.
  7. Bahremān, Hamidrezā (2022). Personal Income Tax (6): How the Personal Income Tax System Relates to the Subsidies System. Tehran, Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 18622. [In Persian]. https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1755296
  8. Batrancea, L. M., Kudła, J., Błaszczak, B., & Kopyt, M. (2022). Differences in Tax Evasion Attitudes between Students and Entrepreneurs under the Slippery Slope Framework. Journal of Economic Behavior & Organization, 200, 464–482.
  9. Besley, Timothy, & Persson, Torsten (2014). Why Do Developing Countries Tax So Little?. Journal of Economic Perspectives, 28 (4), 99–120.
  10. Bird, Richard Miller (2008). Tax Challenges Facing Developing Countries. Institute for International Business Working Paper No 9.
  11. Boratyński, Jakub, & Borowski, Jakub (2012). The Long-term Economic Impact of the Flat Tax in Poland. CGE Simulation under Alternative AssumptionsBank i Kredyt, Narodowy Bank Polski, 43(3), 5-
  12. Carrasco, Haydeeliz, & Cancho, Cesar (2019). Assessing the Distributional Impacts of PIT Reform in Armenia. Washington, D.C., World Bank Group.
  13. Castanheira, Micael, Nicodème, Gaëtan, & Profeta, Paola (2012). On the Political Economics of Tax Reforms: Survey and Empirical AssessmentInternational Tax and Public Finance. International Institute of Public Finance, 19(4), 598-
  14. Chargaziya, L. D. (2023). On the Connection between Cultural Values and Personal Income Taxation. Moscow, Journal of the New Economic Association, 1 (58), 32-
  15. Chuenjit, P. (2014). The Culture of Taxation: Definition and Conceptual Approaches for Tax Administration. Journal of Population and Social Studies, 22(1), 14–34.
  16. Cok, Mitja, Majcen, Boris, Verbic, Miroslav, & Kosak, Marko (2008). Use of Simulation Models for the Tax Reform in SloveniaFinancial Theory and Practice, Institute of Public Finance, 32(1), 29-
  17. Darvishi, Baqer, & Mohammadian, Fereshteh (2016). Lessons from the Tax Reforms of the 1990s with Emphasis on Personal Income Tax. Iranian National Tax Administration (INTA). [In Persian]
  18. Darvishi, Bāqer, & Mohammadiān, Fereshteh (2016). Lessons from the Tax Reforms of the 1990s with Emphasis on Personal Income Tax. Iranian National Tax Administration (INTA). [In Persian]
  19. Darvishi, Bāqer, & Mohammadiān, Fereshteh (2017). The Comparative Study of Iranian Tax System with the Tax Reforms of 1990’s Emphasizing on Aggregate Income Tax. Journal of Tax Research, 25(33), 69-116. [In Persian].
  20. Eskandari, Javād, & Āghā Mohammad Hossein Tajrishi, Mohammad Saeed (2023). Designing the Platform for the Implementation of “Tax on Capital Gains” and “Tax on Total Income” based on the Experiences of Countries. Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 18932. [In Persian].

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1775413

  1. Ghāsemi Banābari, H., Godarzi, E., Mousavi, Z., & Mohammadrezaei Ardakāni, M. (2024). Justice-Oriented Indicators in The Tax System Based on Direct Tax Law and Value Added Tax Law. Journal of Tax Research, 32(62), 182-211. [In Persian].
  2. Gruber, Jonathan (2016). Public Finance and Public Policy (Fifth Edition). New York: Worth Publishers
  3. Habibi, A., Firouzi Jahāntigh, F., & Sarafrāzi, A. (2015). Fuzzy Delphi Technique for Forecasting and Screening Items. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 5(2), 130-143.
  4. Hebous, Shafik, Feldman, Naomi, Wen, Jean-Francois & Philippe Wingender (2022). Reforming Personal Income Taxation. Washington, International Monetary Fund.
  5. Hindriks, J. & Myles, G. d. (2013). Intermediate Public Economics. 2nd edition, MIT Press 2013.
  6. Ilzetzki, Ethan (2018). Tax Reform and the Political Economy of the Tax Base. Journal of Public Economics, 164.
  7. Kiser, Edgar & Karceski, Steven (2017). Political Economy of Taxation. Annual Review of Political Science, 20, 75-
  8. Mehrārā, M., & Esfahāni, P. (2016). The Relationship between Income Distribution and Tax Structure in the Selected Countries. Journal of Tax Research, 23(28). [In Persian].

https://taxjournal.ir/article-1-770-fa.html

  1. Mohseni Maleki, B. (2021). Factors Affecting Tax Evasion Using Structural Equation Techniques - The Role of Tax Knowledge as a Moderator. Macroeconomics Research Letter, 16(31), 13-36. [In Persian]. doi: 10.22080/iejm.2021.20136.1810
  2. Mollā Esmāili Dehshiri, Hassan, Pājouyān, Jamshid, Ghaffāri, Farhād, & Hosseini, Seyyed Shams-eddin (2022). Analyzing the Impact of Financial Policy (Total Income Tax) on Income Distribution in Selected OECD Countries. Journal of Financial Economics, 16(58), 93-108. [In Persian]. doi: 10.30495/fed.2022.691502
  3. Najafi Kajābād, G., Gilāk, M. T., Zarrā Nezhād, M., & Pourfaraj, A. (2019). Assessment of the Proposal to Change the Personal Income Tax due to the Features of Khums: Computable General Equilibrium Approach. Quarterly Journal of Applied Theories of Economics, 7(1), 61-90. [In Persian]. doi: 10.22034/ecoj.2019.843
  4. Nasiri Aghdām, Ali (2019). A Fair Tax System Based on Personal Income Tax. Mashhad, Khorasan Seminary. [In Persian]
  5. Nasiri Aghdām, A., & Razmi, A. (2015). Simulating the Effects of Personal Income Tax on Government's Tax Income and Income Distribution. Economics Research, 15(58), 61-82. [In Persian].

https://joer.atu.ac.ir/article_1823.html?lang=en

  1. Nolan, Matt (2018). Horizontal and Vertical Equity in the New Zealand Tax-Transfer System: 1988-2013Working Paper Series20838, Victoria University of Wellington, Chair in Public Finance, 6.
  2. OECD (2006). Fundamental Reform of Personal Income Tax. OECD Tax Policy Studies No. 13.
  3. OECD (2024). Taxation and Inequality. OECD Report to the G20 Finance Ministers and Central Bank Governors, OECD Publishing, Paris.

https://doi.org/10.1787/8dbf9a62-en.

  1. OECD (2024). Data.

https://www.oecd.org/en/data/indicators/tax-revenue.html

  1. Pājouyān, Jamshid, & Darvishi, Bāqer (2010). The Structural Reforms in Iran’s Tax System. Journal of Tax Research, 18(8), 9-48. [In Persian].

https://taxjournal.ir/article-1-114-fa.html

  1. Pājouyān, Jamshid, & Eskandari, Marāl (2012). The Expected Effects of Personal Income Tax Re-introduction in Iran’s Economy. Journal of Tax Research, 20(14), 31-60. [In Persian].

https://taxjournal.ir/article-1-55-fa.html

  1. Palme, Mårten (1996). Income Distribution Effects of the Swedish 1991 Tax Reform An Analysis of a Microsimulation Using Generalized Kakwani Decomposition. Journal of Policy Modeling, 18 (4), 419 -
  2. Ramalho, Rita (2007). Adding a million taxpayers. World Bank, 34.
  3. Sadr, Seyyed Mohammad Bāqir (2014). Islam, the Guide of Life, the School of Islam and Our Mission. Translated by Mahdi Zandiyeh, Qom, Shahid Sadr Specialized Scientific Research Institute, first edition. [In Persian]
  4. Salāri Esker, A., Rahmāni, T., & Souri, A. (2025). A Review of the Impact of Fiscal Policy (Tax and Government Spending) on Income Distribution and Inequality in Iran. Journal of Tax Research, 32(64), 1-41. [In Persian].

https://taxjournal.ir/article-1-2484-fa.html

  1. Sarmast, Mahdi (2021). Personal Income Tax 3: Patterns on Personal Income Tax in the World (First Edition). Tehran, Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 17597. [In Persian].

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1667064

  1. Sarmast, Mahdi (2023). Personal Income Tax (6): Credits in the Personal Income Tax System. Tehran, Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 19207. [In Persian].

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1781136

  1. Sepehrdoust, H., Hosseinidoust, S. E., Bayātāni, M., & Rasuli, M. (2021). Impact of Tax Structure on Income Poverty of the Selected Middle East and North Africa (MENA) Countries. Journal of Economics and Regional Development, 28(21), 203-238. [In Persian].

doi: 10.22067/erd.2021.68088.1005

  1. Sharifzādeh, Mohammad Javād (2021). Personal Income Tax 1: What is and the Necessity of Personal Income Tax in Iran (First Edition). Tehran, Research Center of the Islamic Parliament of Iran, Report No. 17509. [In Persian].

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1656824

  1. Sharifzādeh, Mohammad Javād, & Sarmast, Mahdi (2019). Evaluating Types of Personal Income Tax and Extracting the Optimal System for Iran in Accordance with Resistance Economy Policies. Bi-Quarterly Journal of Resistance Economy Research, 4(7), 7-33. [In Persian]
  2. Soleymāni, Mohammad, & Sarmast, Mahdi (2019). Designing a Pattern for “Replacing Khums of the Business Profit with Aggregate Income Tax in the Iran's Islamic Economy”. Ma`rifat-e Eghtesād-e Islami, 10(2), 179-195. [In Persian].
  3. Sørensen, Peter, B. (2010). Dual Income Taxes: A Nordic Tax System. University of Copenhagen.
  4. Stević, Željko, Pamučar, Dragan, Puška, Adis, & Chatterjee, Prasenjit (2020). Sustainable supplier selection in healthcare industries using a new MCDM method: Measurement of alternatives and ranking according to Compromise solution (MARCOS). Computers & Industrial Engineering.
  5. Stiglitz, Joseph E., & Rosengard, Jay K. (2015). Economics of the Public Sector. W. Norton & Company, Fourth International Student Edition.
  6. Uadiale, Olayinka, Fagbemi, Temitope, & Ogunleye, Jumoke (2010). An Empirical Study of the Relationship between Culture and Personal Income Tax Evasion in Nigeria. European Journal of Economics Issue, 20(20), 116-126.
  7. Wołowiec, Tomasz (2016). Ways of Personal Income Taxation Harmonization Process. University of Economics and Innovation in Lublin (WSEI).
  8. WorldBank (2024). Indicator.

https://data.worldbank.org/indicator/GC.TAX.TOTL.GD.ZS?end=2023&start=2008&view=chart

  1. Zāyer, Āyat (2009). The Status of Simplification in Tax Reform Plans: Global Experience and the Challenges for the Iranian Tax System. Journal of Tax Research, 17(6), 157-184. [In Persian].

https://taxjournal.ir/article-1-136-fa.html