تحلیل پویایی‌های نقدینگی در اقتصاد ایران (1400-1360): گذار از تسلط مالی به نقش محوری نظام بانکی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو شورای علمی مرکز پژوهش کاربردی اقتصادی اجتماعی قدر

10.30471/iee.2025.10815.2497

چکیده

این مقاله به بررسی عوامل موثر بر رشد نقدینگی در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1360 تا 1400 می‌پردازد. یافته‌های حاصل از تحقیق، برخلاف تصور رایج، نشان می‌دهد که در سه دهه اخیر، نظام بانکی به عنوان محرک اصلی رشد نقدینگی عمل کرده است، نه کسری بودجه دولت. در دهه 1360 دولت به عنوان عامل مسلط در رشد نقدینگی ایفای نقش می‌نمود. با این وجود، تحلیل روندها در دهه‌های آتی (۱۳۷۰، ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰)، نمایانگر ظهور نظام بانکی به عنوان محرک اصلی و مسلط رشد نقدینگی است؛ به طوری که سهم نظام بانکی از رشد نقدینگی از 50 درصد در دهه 1360 به 92 درصد در دهه 1390 رسیده است. علاوه بر این، نتایج مقاله، فرضیه اثرگذاری تسهیلات تکلیفی و سلطه سیاست‌های مالی بر سیاست‌های پولی را به چالش می‌کشد و لزوم بازنگری در این فرضیات را مطرح می‌سازد. در نهایت، با توجه به نقش محوری نظام بانکی در خلق نقدینگی، مقاله حاضر بر ضرورت اعمال نظارت و کنترل موثر بر این نظام، به ویژه بانک‌های خصوصی، به منظور مهار پدیده نقدینگی تاکید می‌کند و توصیه‌های سیاستی جامعی را در این زمینه ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 تیر 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار