چکیده

روش‌های نوین در سرمایه‌گذاری مسکن و استفاده از ابزارهای نوین مالی، نقش مؤثری در تجهیز منابع برای توسعه این بخش و گسترش مشارکت عمومی در سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت ایفا می‌کنند. استفاده از این روش‌ها مبتنی بر استفاده از ظرفیت‌های ساختاری هرکدام از روش‌ها بوده که سرمایه‌گذاری در این حیطه را تسهیل می‌کند.

یکی از ارکان کلیدی در ساختار این روش‌ها، نهاد امانت‌دار است که در نظام‌های مالی بین‌المللی وظیفه نظارت مستقل، حفظ حقوق سرمایه‌گذاران و تضمین سلامت عملیات مالی صندوق را برعهده دارد. با توجه به نبود نهاد رسمی Trustee در حقوق ایران، این مقاله به بررسی امکان استفاده از ساختار «هیأت امنا» به عنوان جایگزینی بومی شده برای این نهاد می‌پردازد.

در این پژوهش، ضمن مرور تجربه‌های بین‌المللی در مورد نقشTrustee ، جایگاه و کارکردهای مشابه هیأت امنا در نهادهای ایرانی (مانند دانشگاه‌ها، مؤسسات خیریه و صندوق‌های نوآوری و شکوفایی) تحلیل می‌شود. همچنین، بر اساس پژوهش صورت گرفته، ظرفیت‌های موجود برای ایفای نقش Trustee توسط هیأت امنا در ساختار تأمین مالی املاک و مستغلات از طریق صندوق ملی مسکن در ایران ارزیابی می‌گردد.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که طراحی یک هیأت امنای مستقل، متخصص، چندوجهی و پاسخ‌گو که بر فعالیت‌های صندوق‌های زیر مجموعه خود نظارت دارد؛ می‌تواند ضامن جلب اعتماد عمومی، کاهش ریسک‌های نهادی، و ارتقای شفافیت در صندوق‌های حوزه مسکن باشد. این مقاله در نهایت چارچوبی پیشنهادی برای طراحی چنین ساختاری در بستر حقوقی ایران ارائه می‌دهد.