بررسی آثار سرریز عوامل مؤثر بر دستمزد صنعتی در استان‎های ایران با رویکرد اقتصادسنجی فضایی داده‎های ترکیبی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 استاد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

3 دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

4 استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

افزایش نابرابری دستمزد پدیده مهمی در کشورهای توسعه‎یافته و در حال توسعه است. با توجه به شرایط بازار کار، دستمزدها در میان مناطق جغرافیایی متفاوت هستند. شناسایی عوامل مؤثر بر دستمزد صنعتی، در سیاست‎گذاری حداقل دستمزد و عرضه و تقاضای نیروی کار مهم و ضروری است. ازاین‎رو هدف این مطالعه بررسی آثار سرریز عوامل مؤثر بر دستمزد صنعتی در استان‎های ایران با رویکرد اقتصادسنجی فضایی داده‎های ترکیبی طی دوره زمانی 1385−1395 است. نتایج بیانگر وجود خودهمبستگی فضایی در بین استان‎های مورد بررسی است. همچنین در این مطالعه متغیرهای درآمد سرانه هزینه‎های کل خانوار، سرمایه‎گذاری صنعتی، تمرکز صنعتی، نرخ بیکاری از اصلی‎ترین توضیح‎دهنده‎های دستمزد در بین استان‎های ایران بوده است و دیگر نتایج نشان می‎دهد که همه متغیرها به جز نرخ بیکاری دارای آثار مستقیم و غیرمستقیم (سرریز) مثبت بوده و متغیر نرخ بیکاری دارای آثار مستقیم و غیرمستقیم (سرریز) منفی بوده است.

کلیدواژه‌ها


1. ازوجی، علاءالدین و علیرضا امینی (زمستان 1387)، «تحلیل و بررسی رابطه دستمزد و بهره‌وری نیروی کار در صنایع ایران، یک مدل خود همبسته با وقفه‌های توزیعی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 12، شماره 37، زمستان1387، ص73-97.
2. براتی، جواد؛ زهرا کریمی موغاری و نادر مهرگان (پاییز 1396)، «تعیین و تحلیل فضایی سرریز سرمایه‎گذاری صنعتی استان‎های ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 29، ص99−132.
3. جلالی نایینی، سیداحمدرضا و محمدرضا گل صفتان (پاییز 1389)، «تأثیر فاصله جغرافیایی استان‌های ایران بر تأثیرگذاری دستمزد و درآمد استان‌ها بر یکدیگر»، دوفصلنامه برنامه و بودجه، دوره 15، شماره 2، ص89−111.
4. راسخی، سعید و مرضیه دیندار رستمی (زمستان 1389)، «ساختار جغرافیایی دستمزد صنعتی ایران: مطالعه بین کشوری»، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 23 و 24، ص29−47.
5. سامتی، مرتضی؛ مهدی فتح آبادی و همایون رنجبر (پاییز 1393)، «اثرات صرفه‌های تجمع صنعتی و شهرنشینی بر رشد اقتصادی: شواهدی از بازارهای ایران»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال 8 ،شماره 3، ص17−36.
6. فلاحتی، علی و یونس گلی (تابستان1396)، «برآورد سهم ناکارای شکاف دستمزد روستایی−شهری ایران»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کابردی ایران، سال 6، شماره 22، ص..58-72
7. کشاورز حداد، غلامرضا و زهرا نجاتحی محرمی (آذر و دی 1392)، «آزادسازی تجاری و نابرابری دستمزدها در ایران سال‎های 1380−1382»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 76، ص189−219.
8. کمیجانی، اکبر و زهرا علمی (زمستان1384)، «اثر سرمایه انسانی بر درآمد»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 13، ص91−111.
9. گلی، یونس و سهراب دل‎انگیزان (1397)، «بررسی عوامل مؤثر بر نابرابری دستمزد بخش صنعت در ایران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصاد صنعتی، شماره 3، ص97−112.
10. مرکزآمار ایران، سالنامه آماری استان‌ها، 1385−1397.
11. Anselin, L., (1988), Spatial econometrics: Methods & models, Kluwer, Dordrecht.
12. Blanchflower D.G., Oswald A.J. (1994), The Wage Curve, MIT Press, Cambridge MA.
13. Baltagi, B, H. (2005), Econometrcs analysis of panel data, New York: John Wiley & Sons Inc, USA, 258-263.
14. Bosker, M., Brakman, S., Garretsen, H. & M. Schramm (2010), “The New Economic Geography of Prefecture Cities in China: The Relevance of Market Access and Labor Mobility for Agglomeration”, Discussion Paper, No. 8106.
15. Brakman S., Garretsen, H. & M. Schamm. (2004), “The Spatial Distribution of Wages Estimating the Helpman−Hanson Model for Germany”, Journal of Regional Science, Vol. 44, PP. 437-466.
16. Combes, P. -P., & Duranton, G., (2006), “Labour pooling, labour poaching, and spatial clustering”, Regional Science and Urban Economics, 36(1), 1-28.
17. Farmanesh, A. (2009), “Regional dimensions of economic development in Iran, a new economic geography approach”, MPRA Paper, 13580, University of Maryland, College Park.
18. Florida, R. Mellander, CH. (2014), “The Geography of inequality : Difference and Determinants of wage  and income inequality across US Metros”, Journal of Regional Studies, 36(6), 2−15.
19. Heckman, JJ, Kautz, T. Junz, L. (2014), “Fostering and measuring skills interventions that improve character and cognition”, In: Heckman JJ, Humphries JE, Kautz T, editors. The GED Myth: Education, Achievement Tests, and the Role of Character in American Life. Chapter 9. Chicago, IL: University of Chicago Press.
20. Hu, D. (2002), “Trade, rural–urban migration, and regional income disparity in developing countries: a spatial general equilibrium model inspired by the case of Chi/na”, Regional Science and Urban Economics, 32(3), 311-338.
21. Huang, Q. Chand, S. (2015), “Spatial  spillovers of regional wages: Evidence from Chinese provinces”, China economic Review, 7(1), 97-119.
22. Krugman, P. (1993), “On the number and location of cities”, European Economic Review, 37, 293-298.
23. Krugman, P. (1999), “The Role of Geography in Development”, International Regional Science Review, Vol. 22, PP. 142-161.
24. Krugman, P. (1991), “Increasing Returns and Economic Geography”, Journal of Political Economy, Vol. 99, PP. 483-499.
25. LeSage, James P(1999), The Theory & practice of spatial Econometrics, University of  Toledo.
26. LeSage, J., & Pace, R. K. (2009), Introduction to Spatial Econometrics, CRC Press.
27. Martin, R.; Finglaton, B. and Garretsen, H. (2009 ), Analysis of the Main Factors of Regional Growth: An in-depth study of the best and worst performing Europeanregions, Cambridge Econometrics.
28. Moffitt, R.A., Zhang, S., (2018), “Income volatility and the PSID: past research and new
results”, AEA Pap. Proc, 108, 277-280.
29. Nakamura. R., Paul. C.J., (2009), “Measuring Agglomeration. Handbook of Regional Growth and Development Theories”, Great Britain by MPG Books Ltd, Bodmin, Cornwall.
30. Qiao, F. (2017), “Increasing wage, mechanization, and agriculture production in China”, China Economic Review, 46: 249-260.
31. Seshanna, S., & Decornez, S. (2003), “Income polarization and inequality across countries: An empirical study”, Journal of Policy Modeling, 25(4), 335-358.
32. Tsiapa, M. (2013), “New aspects on the industrial concentrain patterns of the European Union”, Discussion paper series, 19(2), 35-62.
33. Wen, M. (2004), Relocation and agglomeration of Chinese industry, Journal of Development Economics, 73 (1), 329–347
34. Wheaton, W.C., & Lewis, M.J. (2002), Urban wages and labor market agglomeration, Journal of Urban Economics, 51(3), 542–562.
35. Willamsong, J.G. (1965), Regional inequality and the process of rational development.Economic Development and Cultural Change, 13(1), PP 1-84.