نظام اقتصادی اسلام (چیستی، هستی و امکان استنباط آن)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

معاون آموزش

چکیده

تبیین چیستی نظام اقتصادی و اثبات هستی نظام اقتصادی اسلام در مقام ثبوت و امکان کشف آن در مقام اثبات سه بحث زیربنایی است که در فلسفه نظام اقتصادی بحث می‌شود و برای ورود به مباحث درجه اول نظام اقتصادی و نیز فقه نظام اقتصادی لازم است.
در این مقاله تلاش شده است به روش تحلیل عقلی اثبات شود که اسلام در مقام ثبوت دارای نظام اقتصادی به مفهوم «مجموعه‌ای از الگوهاى رفتارى و روابط اقتصادى مطلوب در سه حوزه تولید و توزیع و مصرف که شرکت‌کنندگان در نظام اقتصادى را به یکدیگر و به منابع اقتصادى پیوند مى‌دهند و راه دستیابی به اهداف اقتصادى مورد نظر را نشان می‌دهند» می‌باشد و این نظام در مقام اثبات نیز قابل کشف است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
1. ابراهیم، غسان محمود و منذر القحف (2000م)، حوارات القرن الجدید، الاقتصادالاسلامى علم او وهم، ج1، بیروت−دمشق: دارالفکرالمعاصر.
2. بار، رمون (1375ش)، اقتصاد سیاسى، ج2، منوچهر فرهنگ، تهران: سروش.
3. البعلی، عبدالحمید محمود (1421−2000م)، اصول الاقتصاد الاسلامی، دار الراوی، الطبعة الاولی، الریاض: دار الداوی.
4. الجنیدل، حمدبن‎عبدالرحمان (1406ق)، مناهج الباحثین فی الاقتصاد الاسلامی، ج1، [بی‎جا]: شرکة العبیکان للطباعة و النشر.
5. چالز، وست، چرچمن (1369ش)، نظریّه سیستمها، ج1، ترجمه رشید اصلانى، چ2، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتى.
6. الخالدى، محمود (1406/1986ق)، مفهوم الاقتصاد فى الاسلام، مکتبة الرسالة الحدیثة، عمان−الأردن.
7. دجى لیپسى، ریچارد−هاربرى، کالین (1378ش)، اصول علم اقتصاد1، اقتصاد خرد، ج1، م. فکرى ارشاد، تهران: نیکا.
8. میرمعزی، سیدحسین (پاییز 1389)، «روش کشف نظام اقتصادی اسلام»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال دهم، ش39، ص8−32.
9. رمضانی، رضا (1387)، آرای اخلاقی علامه طباطبایی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
10. سبحانى، حسن (1373ش)، نظام اقتصادى اسلام، ج1، قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامى.
11. شوقی الفنجری، محمد (1997م)، المذهب الاقتصادی فی الاسلام، چ3، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتب.
12. شهیدی، سیداحمد (1374)، ترجمه نهج‎البلاغه، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
13. صالح، سعادابراهیم (1416ق/1995م)، مبادىءالنظام الاقتصادى الاسلامى و بعض تطبیقاته، ج1، القاهرة: مصر لخدمات النشر.
14. الصدر، السیدمحمدباقر (1375ش)، اقتصادنا، مکتبة الإعلام الاسلامی، فرع خراسان.
15. کاتوزیان، ناصر (1365)، فلسفۀ حقوق، چ2، ج1، تهران: انتشارات به‎نشر.
16. قحف، منذر و خورشید، احمد (1374ش)، مطالعاتی در اقتصاد اسلامی، محمد‎جواد مهدوی، مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
17. الکلینی، محمدبن‎یعقوب (1365ش)، الکافی، تعلیقه: علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
18. کیاء الحسینی، سیدضیاءالدین (1386)، مجموعه مقالات همایش بینالمللی بررسی اندیشههای اقتصادی آیتالله شهید صدر، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
19. لاژوژى، ژوزف (2535شاهنشاهی)، نظامهاى اقتصادى، ج1، شجاع‎الدین ضیاء، تهران: دانشگاه تهران.
20. المجلسی (1404ق)، بحارالانوار، بیروت، لبنان: مؤسسة الوفاء.
21. محمدی الری‎شهری، محمد (1377)، میزان الحکمة با ترجمة فارسی، مترجم حمیدرضا شیخی، ویرایش سوّم، قم: مؤسسة فرهنگی دارالحدیث.
22. محمدی الرى‏شهرى، محمد (1416ق)، میزان‏الحکمة، الطبعةالاولى، قم: دارالحدیث.
23. مدنى، داوود (1373ش)، مقدّمه‎اى بر تئورى‎هاى سازمان و مدیریت، چ4، ج1، تهران: دانشگاه نور.
24. مصباح یزدی، محمدتقی (1389)، فلسفه اخلاق، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینىe.
25. مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، قم: صدر.
26. رشاد، علی‎اکبر (1389)، منطق فهم دین، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
27. میرمعزی، سیدحسین (1391)، نظام اقتصادی اسلام (مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاق)، چ2، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
28. نمازی، حسین (1382)، نظامهای اقتصادی (ویرایش جدید)، چ1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
29. الفنجری، محمد شوقی، الوجیز فی الاقتصاد الاسلامی، بیروت: دارالشروق.
30. یوسفى، احمدعلى (1379ش)، ماهیت و ساختار اقتصاد اسلامى، ج1، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى.
31. یوسفی، احمدعلی (1395)، نظام اقتصاد مقاومتی، ج1، قم: انتشارات نگاه فارسی.
32. Holesovsky, Vaclav (1997), Economic systems analysis and comparison, Mc Grow−Hill Inc.
33. Rutherford, Donald: Dictionary of economics, Routledge 1992.