نویسندگان
1
کارشناسی ارشد اقتصاد شهری، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران.
2
عضو هیات علمی دانشگاه مفید
,
نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
چکیده
یکی از چالشهای مهم شهرداریها تأمین مالی است. ناپایداری منابع درآمدی شهرداریها و نیز وظایف گسترده، باعث کندی و اولویتبندی انجام وظایف و خدمات شهری شده است. سنت وقف که پیشینهای غنی دارد در هر برههای معمار کالبد شهری دوران خودش بوده است. مردم در گذشته بسیاری از نیازهای شهری خود را که شاید امروز در دستههای کمتر اولویتدار مدیریت شهری قرار میگیرد، با کمک مردم و وقف اموال و دارایی میساختند. وقف در کشورهای غربی نیز دستاوردهای موفقی، مخصوصاً در حوزه آموزش داشته است. این ایده با استفاده از تکنیک CVM یا ارزشگذاری مشروط در سطح شهر قم سنجیده شد. در این پژوهش از ۳۸۴ نفر از سرپرستان خانوار ساکن قم نظرخواهی به عمل آمد. نتایج مطالعه نشان داد که میزان تمایل به پرداخت هر فرد بهطور متوسط معادل دویست و پنجاه و یک هزار تومان است؛ که ارزش تأمین مالی وقفی، در مجموع ماهانه تقریباً نزدیک به 961 میلیارد ریال میشود.
- ابوترابی، سیده خدیجه و روحالله پورآسیاب (1397)، «بررسی فقهی و حقوقی نهاد وقف−آسیبها و مشکلات اجتماعی و حقوقی توسعه وقف»، جشنواره تالیفات علمی برتر علوم انسانی اسلامی−جایزه ویژه علامه جعفریe، قم: انجمن پژوهشهای علوم اجتماعی ایران−بسیج دانشجویی و انجمنهای علمی حوزه علمیه قم.
- احمدیان، مجید (1398)، اقتصاد کالای غیربازاری، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی.
- اکبری، نعمتالله؛ هوشنگ شجری و رسول بیدرام (1386)، «برآورد تمایل به پرداخت مصرفکنندگان خودرو برای قیمت بنزین»، مجله تحقیقات اقتصادی، 42(79)، 39−
- امیری، هادی؛ آرمان روشندل، و فاطمه صادقپور (1395)، «عوامل اثرگذار بر خرید اوراق وقفی (مطالعه موردی: آموزش و پرورش)»، مجله اقتصاد اسلامی، 16(63)، 147−
- بمانیان، محمدرضا؛ پرهام بقایی و آرین امیرخانی (1387)، رهیافتی بر نقش موقوفات در ساماندهی فضاهای شهری (با نگاه ویژه بر موقوفات شهر اصفهان)، مدیریت شهری، 6(21)، 59−
- جوادیآملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیاة (چاپ پنجاه و یکم)، قم: مرکز نشر اسراء.
- جهانگیر، منصور (1383)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و قانون مدنی، تهران: انتشارات آگاه.
- جهانیان، ناصر (1399)، فقه وقف و چالشهای آن (چاپ دوم)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- چیزاکچا، مراد (1383)، اوقاف در تاریخ و آثار آن در اقتصاد نوین اسلامی (2)، (سیدعلی کسایی، مترجم) وقف میراث جاویدان، 12(45)، 112−
- حاجیلو، مهران؛ محمد میرهای و مهدی پیلهور (1396)، «بررسی منابع درآمدهای پایدار شهرداریها (مورد مطالعه: شهر شبستر استان آذربایجان شرقی)». اقتصاد و مدیریت شهری، 5(20)، 1−
- حائری، محمدحسن و طیبه عباسی (1386)، «بررسی فقهی وقف پول»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، 6(19)، 77−
- درخشان، مرتضی و خدیجه نصرالهی (1393)، «تحلیل اثر توسعه بخش سوم اقتصاد با شاخص های اقتصادی و راهکارهای توسعه آن در ایران»، مجله اقتصاد اسلامی، 14(55)، 61−
- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1384)، گزارش نظارتی پروژههای عمرانی ملی نیمه اول سال 1384، تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، معاونتامورپشتیبانی، مرکزمدارک علمی و انتشارات.
- سروش، ابوذر (1390)، «ارائه مدل تفصیلی انتشار اوراق وقف در ایران»، مجله تحقیقات مالی اسلامی، 1(1)، 151−
- شهابی، سیدمحمدرضا (1383)، مبانی و چهارچوب نظری تأثیر وقف در شکلگیری فضاهای شهری، تحقیقات جغرافیایی، 19(72)، 135−
- صدری، سیدمحمد و حکیمهالسادات هندیزاده (1393)، وقف ارزشهای مالی اعتباری. پژوهشهای فقهی، 10(3)، 515−
- صرافی، مظفر (1379)، «مفهوم، مبانی و چالشهای مدیریت شهری: میزگرد تخصصی»، مدیریت شهری، 1(2)، 68−
- طاهریدمنه، محسن و زهرا حیدریدارانی (1397)، «تاملی در نقش و جایگاه وقف و نیکوکاری در علم و فناوری»، سیاست نامه علم و فناوری، 8(1)، 39−
- طغیانی، مهدی؛ مرتضی درخشان و خدیجه نصرالهی (1393)، «پیشنهاد مدل نظری جهت صیانت از وقف و امور خیریه در بخش سوم اقتصاد با وجود اطلاعات نامتقارن»، مجله مطالعات اقتصاد اسلامی، 7(13)، 153−
- فروغنژاد، حیدر، و مهدی خوشنود (1396)، «اوراق قرض الحسنه و تأمین مالی کسب و کارهای اجتماعی». مجله تحقیقات مالی اسلامی، 6(12)، 35-66.
- کاظمی نجفآبادی، مصطفی (1395)، «وقف پول از منظر فقه امامیه و اهلسنت؛ رویکردی مقایسهای»، دین و قانون، 3(13)، 169−
- الکبیسی، محمدعبید (1364)، احکام وقف در شریعت اسلام: فقهی−حقوقی−قضائی (جلد 2)، (احمد صادقیگلدر، مترجم) تهران: اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه.
- کلانتری خلیلآباد، حسین؛ سیداحمد صالحی و قهرمان رستمی (1389)، «نقش تاریخی وقف در شکلگیری شهر اسلامی (مطالعه موردی شهر اصفهان)، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(1)، 33−
- محمدی، محمود (1379)، «تحلیل نقش متقابل وقف و شهرسازی، برنامه ریزی فضایی−کالبدی راهبردی جدید در توسعه و بهرهبرداری بهینه موقوفات»، وقف میراث جاویدان، 8(30)، 94−
- مصباحیمقدم، غلامرضا؛ سجاد سیاح و محمدمهدی نادری نورعینی (1388)، «امکان سنجی وقف سهام و پول؛ مدل صندوق وقف سهام و پول در ایران»، مجله جستارهای اقتصادی، 6(12)، 59−
- معاونت آمار و اطلاعات (1399)، سیمای قم. قم: سازمان مدیریت و برنامهریزی استان قم.
- موسویان، سیدعباس و داوود نصرآبادی (1388)، «طراحی اوراق وقف بر مبنای عقد صلح و وقف جهت تأمین مالی طرحهای عامالمنفعه»، مجله مطالعات اقتصاد اسلامی، 2(3)، 39−
- مولایی، مرتضی؛ سعید یزدانی و غلامعلی شرزهای (1388)، «برآورد ارزش حفاظتی اکوسیستم جنگلی ارسباران با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط»، اقتصاد کشاورزی (اقتصاد و کشاورزی)، 3(2)، 37−
- نصراصفهانی، رضا (1396)، ساختار تأمین مالی مناسب و توسعه پایدار کلانشهری، تهران: دانشگاه تهران.
- نورمحمدی، ریحانه و حسنعلی نوروزی (1395)، «سیر تطور واژۀ وقف و موقوفات در تاریخ جامعه اسلامی»، نخستین همایش ملی واژه پژوهی در علوم اسلامی. یاسوج: دانشگاه یاسوج. بازیابی از https://civilica.com/doc/508401
- Ahmed, H. (2007), Waqf-based microfinance: realizing the social role of Islamic finance. World Bank، 6−
- Horowitz, J. K. & McConnell, K. E. (2002), A review of WTA/WTP studies. Journal of environmental economics and Management، 44(3), 426−
- Johnson, B. K. & Whitehead, J. C. (2000), Value of public goods from sports stadiums: The CVM approach. Contemporary economic policy، 18(1), 48−
- Kahf, M. (1999), Financing the development of awqaf property. American Journal of Islamic Social Sciences، 16(4)، 39−
- Kahf, M. (2003), The role of waqf in improving the ummah welfare. In International Seminar on Waqf as a Private Legal Body.
- Krasikova, T. Y. & Ognev، V. (2015), Endowment in Russian universities: Problems and prospects. Актуальні проблеми економіки(2), 199−204.
- Smolo, E. (2019), The Role of Waqf (Endowment) in Economic Development of Bosnia and Herzegovina: A Historical Overview and Future Prospects. Revitalization of Waqf for Socio-Economic Development، Volume I، 85−
- Usmani, M. (2007), Sukuk and their contemporary applications. In Translated from the original Arabic by Sheikh Yusuf Talal DeLorenzo، AAOIFI Shari’a Council meeting، Saudi Arabia.
)