بررسی سازوکارهای اخذ مالیات از معامله‌گران بورس اوراق بهادار تهران و ارائه رهنمودهای سیاستی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مالی گرایش بیمه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مالی، دانشکده معارف اسلام و مدیریت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

3 استادیار، گروه آموزشی مدیریت بانک، بیمه و گمرک، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

دولت‎ها برای اینکه بتوانند وظایف اصلی خود از قبیل تأمین بهداشت، آموزش و امنیت جامعه را انجام دهند، نیاز به درآمد دارند. این درآمد می‎تواند به اشکال مختلفی تأمین شود که هرکدام اثرات خاص خود را دارد. یکی از راه‎های کسب درآمدهای پایدار برای دولت استفاده از ظرفیت مالیات است. دولت می‎تواند با طراحی سیستم‎های مالیات‎ستانی در بازارهای دارایی درآمد خود را تأمین کند و بازار سرمایه نیز جزء بازارهای هدف دولت خواهد بود. بنابراین، سؤال اصلی پژوهش به این صورت است: سازوکار مناسب گرفتن مالیات از معامله‎گران بورس اوراق بهادار تهران چگونه است؟
برای پاسخ به این پرسش، ضمن بررسی سیر تاریخی موضوع پژوهش در ایران و تجربیات موفق کشورهای هدف، با طراحی پرسش‎نامه نظرات خبرگان مالیه عمومی و بازار سرمایه در قالب مصاحبه‎های مجزا دریافت شد و با استفاده از روش تحلیل مضمون ایده‎های مطروحه در قالب مضامین پایه داده‎های مورد نیاز برای طراحی سازوکار گرفتن مالیات در بورس اوراق بهادار تهران را فراهم کرد.
در پایان، نتایج تحقیق در ده حوزۀ دسته‎بندی شده و مضامین سازمان‎دهنده را تشکیل دادند. سپس مضامین یادشده در قالب ملاحظات الزامی اجرای سازوکار پیشنهادی در سه بخش اقدامات کوتاه‎مدت، میان‎مدت و بلندمدت دسته‎بندی شدند. در پایان با توجه به ملاحظات یادشده، سازوکار پیشنهادی در سه دسته مجزا از پایه‎های مالیاتی تبیین شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آتش‎بار، توحید (1398)، بودجه به زبان ساده، مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل16763.
  2. بهزادفر، (مرداد ماه 1399)، مصاحبه سیزدهم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  3. جمشیدی‎فر، (تیرماه 1399)، مصاحبه دوم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  4. درویشی، باقر و همکاران (1395)، درس‎هایی از اصلاحات مالیاتی دهه 1990 با تأکید بر مالیات بر مجموع درآمد، سازمان امور مالیاتی.
  5. رستگار، (تیرماه 1400)، مصاحبه چهارم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  6. رنانی، (مرداد ماه 1400)، مصاحبه پانزدهم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  7. زایر، آیت و همکاران (1397)، راهنمای طراحی مالیات بر عایدی سرمایه (مروری بر مبانی نظری، تجارب جهانی و الگویی برای ایران)، دفتر پژوهش و برنامه‎ریزی سازمان امور مالیاتی.
  8. زمانی، (مرداد ماه 1399)، مصاحبه شانزدهم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  9. سبحانیان، (تیرماه 1400)، مصاحبه ششم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  10. سلامی، (تیرماه 1400)، مصاحبه اول (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  11. ضیائی بیگدلی، محمدتقی (1383)، «آثار مالیات بر نقل و انتقال سهام در بازار اوراق بهادار تهران»، پژوهشنامه اقتصادی، ش2، ص127−
  12. عسگری، احسان (1392)، «بررسی انواع مالیات در بورس‎ها»، ماهنامه بورس، ش108و 109.
  13. غفارزاده، (تیرماه 1400)، مصاحبه سوم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  14. مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی (1392)، ارزیابی امکان الحاق مالیات بر عایدی سرمایه لایحه اصلاح قانون مالیات‎های مستقیم.
  15. مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی (1398)، مالیات و بازار سرمایه، همایش ایران 1404.
  16. مؤمنی‎راد، ‎اکبر؛ خدیجه علی‎آبادی، هاشم فردانش و ناصر مزینی‎ (۱۳۹۲)، «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج»، اندازه‎گیری تربیتی، جلد 14، ش4، ص187−
  17. نصیری‎اقدم، (مرداد ماه 1400)، مصاحبه دهم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  18. نصیری‎اقدم، علی و همکاران (1391)، اصلاح سیستم مالیاتی با رویکرد بهبود محیط کسب‎وکار، سازمان امور مالیاتی.
  19. نصیری‎اقدم، علی و همکاران (1399)، طراحی الگوی مناسب مالیات بر درآمد اشخاص و شبیه‎سازی آثار درآمدی و توزیعی آن، سازمان امور مالیاتی.
  20. نمایندگان (1399)، «طرح مالیات بر عایدی سرمایه».
  21. یاسینی، (مرداد ماه 1400)، مصاحبه هجدهم (متن مصاحبه در پیوست آمده است).
  22. Akinloye, A. (2013), Capital Gains Taxation And Stock Market Investments: Empirical Evidence, The Institute for Business and Finance Research.
  23. Fabian, K., & Petros M. (2019), Is capital taxation always harmful for economic growth?, International Tax and Public Finance.
  24. Graeme S. Cooper and Richard K. Gordon. (1998), Tax Law Design and Drafting, Chapter 19, Taxation of Legal Persons and their Owners Palgrave Macmillan UK.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار