,
نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
چکیده
در دو قرن اخیر در علوم انسانی، و بهویژه اقتصاد، موضوع چگونگی و چرایی انتخاب، دامنه رو به گسترشی داشته و حوزههای بیشتری از دانش اجتماعی را متأثر کرده است. چگونگی و چرایی تعریف انتخاب در دانش اقتصاد بیشترین تأثیر را بر شکلگیری مفهوم کمیابی داشته و بدینترتیب شاکله کلی اقتصاد در منظومه فکری نوین خود مرهون تعریف انتخاب است. در شاخههای دیگر علوم انسانی نیز با عنایت به مفهوم انتخاب، مفاهیمی مانند کنترل انتخاب و تنظیمگری رفتار انسان بیشازپیش موردتوجه دانشمندان قرار گرفته است. این مقاله با روش بررسی اسنادی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، پس از بحث در مورد معنای انتخاب در اقتصاد متعارف و کمیابی مترتب بر آن، در جستجوی معنای انتخاب در اقتصاد اسلامی و تأثیر آن بر مفهوم کمیابی و درنتیجه جایگاه آن در شکلگیری مباحث تولید و توزیع میباشد. این مقاله نتیجه میگیرد رفتار انسانها در هر نظام فکری نمیتواند گسسته از غایت و هدف رفتار در آن نظام باشد. در نگرش اسلامی، انسان و جهان، غایتمند و درراستای کمال و قرب به خداوند آفریده شده است و تمامی مقدمات و لوازم و مواهب این حرکت در نظام خلقت تعبیه شده است و انتخاب و کمیابی، دراینچارچوب، معنایی متفاوت از معنای پذیرفتهشده در اقتصاد رایج و متناسب با دیدگاه جانشینی انسان و مسئولیتپذیری او دارد.
- تفضلی، فریدون (1372)، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران: نشر نی.
- تیلر، ریچارد.ای و سانستین، کاس. آر (1396)، سقلمه، ترجمه مهدی جبیب الهی، بهاره شیرزادی و کوثر ایزک شیریان، تهران: شفاف.
- سن، آمارتیا (1400)، اخلاق و اقتصاد، ترجمه حسن فشارکی، تهران: شیرازه.
- الصدر، السیدمحمدباقر (1408ق)، اقتصادنا، بیروت: داراالتعارف للمطبوعات.
- طالبی، محمدحسین (1386)، «منشأ و خاستگاه حقّ بشر»، معرفت فلسفی، ش4، ص193−
- طباطبایی، محمدحسین (1378)، تفسیر المیزان، ج20، ترجمه محمدباقر موسوی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- الکلینی، محمد بن یعقوب (1365)، اصول کافی، تحقیق علیاکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- مطهری، مرتضی (1383)، انسان کامل، تهران: انتشارات صدرا.
- منکیو، گریگوری. ان (1391)، اقتصاد کلان، ترجمه حمیدرضا ارباب، تهران: نشر نی.
- میرمعزی، سیدحسین؛ مجتبی غفاری و حامد عباسی (1398)، «مفهوم کمیابی در اقتصاد سرمایهداری و اقتصاد اسلامی»، معرفت اقتصادی، سال یازدهم، شماره اول، پیاپی 21، ص151−
- نفیسی، علیرضا (1400)، تلنگر در ایران: مطالعات موردی سیاستگذاری تغییر رفتار در ایران و جهان، تهران: میلکان.
- هیرشمن، آلبرت.اُ (1386)، سه راه آسان برای پیچیدهسازی برخی مقولات گفتار اقتصادی علیه صرفهجویی، در کتاب اخلاق و اقتصاد، نوشته آلن هلمین؛ ترجمه افشین خاکباز و محمدحسین هاشمی، ویراستار حسین راغفر، تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ص85−
- Akram Khan M. (1404/1984), "Islamic Economics: Nature and Need", Res. Islamic Econ", Vol. 1, No. 2, pp.51−55
- Buchnan, james, M. (1969), "Is Economics the Science of Choice?", In Frich Streissler, G Haberler, F. lutz, & F. Machlup(Eds) Roads to Freedom: Essays in Honour of Friedrich A. von Hayek (pp.47−64).
- Chapra, Mohammad Umar (1996), "What Is Islamic Economics?", Islamic Development Bank Prize Winners' Lecture Series, No. 9.
- Daoud, Adel (2009), Robbins versus Malthus’ view of scarcity: absolute and relative scarcity, This manuscript has been prepared for AHE 2009, Department of Sociology, Gothenburg
- 17- Hanif Fadhlillah "et al"(2018), "Concept of Scarcity in the Islamic Economic Perspective", Proceedings of the 2nd International Conference Postgraduate School (ICPS 2018),Surabaya, Indonesia.
- Mill, John Stuart (1844), "On the Definition of Political Economy; and on the Method of Investigation Proper to It", Essay V, in Essays on Some Unsettled Questions of Political Economy, (Vol.39), (Accessed Nov 2011).
- Montani, Guido (1987), scarcity, in The new palgrave: A dictionary of Economics, edited by John Eatwell, Murray Milgate, and Peter Newman, vol.4, uk, Macmillan Pres, pp.253−
- Samuelson, Paul A. & Nordhaus, William D. (2010), Economics, New York: McGraw−
- Robbins, L. (1984), An essay on the nature and significance of economic science, London: THE MACMILLAN PRESS LIMITED.
- Walras, L. (1926), Elements of Pure Economics, or the Theory of Social Wealth, Trans. W. Jaffé. London: George Allen & Unwin, 1954. Reprinted, Fairfield: A.M. Kelley, 1977.
)