طراحی اوراق ترکیبی با اختیار کنترل شرکت در بازار سرمایه ایران با رویکرد مالی اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه آموزشی اقتصاد و بانکداری اسلامی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

طراحی اوراق بهادار جدید براساس نیازهای ناشران و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه ازجمله مهم‌ترین عوامل توسعه بازارهای سرمایه بوده است. اوراق ترکیبی به‌عنوان نوآوری مالی درجهت رفع نیازهای مختلف ناشران و سرمایه‌گذاران براساس تلفیق ویژگی‎های مختلف اوراق بدهی و اوراق مالکیت به وجود آمده است. اوراق ترکیبی را می‎توان ازجمله معدود اوراق ترکیبی در سطح دنیا دانست که براساس ماهیت حقوقی سهام عادی طراحی شده است و مبتنی بر ماهیت حقوقی اوراق قرضه نیست. لحاظ ویژگی‎های مختلف در اوراق ترکیبی که همگی برگرفته از نیازهای موجود در بازارهای سرمایه بوده است، باعث به‌وجودآمدن انواع مختلفی از این سهام شده است. اوراق ترکیبی با اختیار کنترل شرکت را می‎توان اوراقی درجهت رفع نگرانی‎های ناشران جهت از دست دادن کنترل شرکت بعد از عرضه سهام آن در بازار سرمایه دانست.
دراین مقاله ابتدا، به بررسی خصوصیات شرکت‎های سهامی عام و نحوه کنترل آن پرداخته شده است و درادامه براساس انواع مختلف کنترل، سه ورقه ترکیبی با اختیار کنترل تعیین میزان سود تقسیمی، اختیار تغییر حقوق نوع خاصی از سهام و اوراق ترکیبی با دیگر اختیارات طراحی شده است. براساس تحلیل‎های مالی و فقهی دو ورقه ترکیبی با اختیار تعیین میزان سود و اختیار تعیین هیئت‌مدیره به تأیید رسیده است. استفاده ازنظر مراجع معظم تقلید کنونی از خصوصیات پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها


  1. اسکینی، ربیعا (1377). حقوق تجارت: ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  2. امام خمینی، سیدروح‌الله (1379). تحریرالوسیله، ج1. قم: دارالعلم.
  3. تاجمیرریاحی، حامد (1395). طراحی مجموعه اوراق ترکیبی (هیبریدی) براساس گروه‌بندی نیازهای ناشران و سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه ایران مبتنی بر فقه امامیه. رساله دکتری مدیریت مالی، تهران: دانشگاه امام صادقj.
  4. جهانخانی، علی، و علی پارسائیان (1374)، بورس اوراق بهادار، تهران: انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
  5. خویی، ابوالقاسم (1430). مصباح الفقاهة. ج1، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی.
  6. دمرچیلی، محمد، علی حاتمی، و محسن قرائتی (1390). قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی. چاپ پانزدهم، تهران: دادستان.
  7. راعی، رضا، و علی سعیدی (1385). مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  8. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1423). العروه الوثقی. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  9. طباطبایی، سیدصادق (1394). تحلیل فقهی−اقتصادی سهام ممتاز. جستارهای اقتصادی، 12(24)، 9-31.
  10. عیوض‌لو، رضا، و محمدرضا آقا محمد سمسار (1392). اوراق مشارکت قابل‌تبدیل روش ترکیبی برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی. ششمین کنفرانس توسعه نظام مالی در ایران.
  11. فرحناکیان، فرشید (1391). قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، چاپ پنجم. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
  12. قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی، و سعید محسنی (1390). تأملی فقهی−حقوقی بر ماده 575 قانون مدنی، فقه و اصول، 1(43)، 185–216.
  13. موسویان، سیدعباس (1391). بازار سرمایه اسلامی (۱)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  14. مهرانفر، محمدرضا، سیدروح‌الله حسینی‌مقدم، و الهه مقدمی (1385). اصول جامع سرمایه‌گذاری در بورس. چاپ اول، تهران: سامان.
  15. Anson, M. J. P., Fabozzi, F. J. & Jones, F. J. (2010). The Handbook of Traditional and Alternative Investment Vehicles: Investment Characteristics and Strategies, John Wiley & Sons.
  16. Arnett, George W. (2011). Global Securities Markets: Navigating the World’s Exchanges and OTC Markets, John Wiley & Sons.
  17. Bärsch, Sven− (2012). Taxation of Hybrid Financial Instruments and the Remuneration Derived Therefrom in an International and Cross−border Context: Issues and Options for Reform, Springer Science & Business Media.
  18. Cummins, David, Weiss, Mary A. (2008). Convergence of Insurance and Financial Markets: Hybrid and Securitized Risk Transfer Solutions، SSRN Scholarly Paper ID 1260399, Rochester, NY: Social Science Research Network.
  19. Fabozzi, Frank J. & Mann, Steven V. (2012). The Handbook of Fixed Income Securities, Eighth Edition, McGraw Hill Professional.
  20. Fabozzi, Frank J. (2003). The Handbook of Financial Instruments, John Wiley & Sons.
  21. Fuchita, Yasuyuki & Litan, Robert E. (2007). New Financial Instruments and Institutions: Opportunities and Policy Challenges. Brookings Institution Press.

International Accounting Standards, IAS 32.

  1. Saunders, Anthony(2000). Financial institutions management: a modern perspective. 3rd ed,−Boston: McGraw Hill –Irwin.

Spiegeleer, Jan de, Schoutens, Wim & Hulle, Cynthia Van (2014). The Handbook of Hybrid Securities: Convertible Bonds, CoCo Bonds and Bail−In. John Wiley & Sons.