عسکری, محمدمهدی, محمدی پور, احمد. (1399). نقش زکات در توازن اجتماعی و رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل تصادفی زکات طی سال‌های 1378-1396. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), 9-34. doi: 10.30471/iee.2020.5499.1776
محمدمهدی عسکری; احمد محمدی پور. "نقش زکات در توازن اجتماعی و رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل تصادفی زکات طی سال‌های 1378-1396". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17, 33, 1399, 9-34. doi: 10.30471/iee.2020.5499.1776
عسکری, محمدمهدی, محمدی پور, احمد. (1399). 'نقش زکات در توازن اجتماعی و رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل تصادفی زکات طی سال‌های 1378-1396', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), pp. 9-34. doi: 10.30471/iee.2020.5499.1776
عسکری, محمدمهدی, محمدی پور, احمد. نقش زکات در توازن اجتماعی و رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل تصادفی زکات طی سال‌های 1378-1396. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 1399; 17(33): 9-34. doi: 10.30471/iee.2020.5499.1776
نقش زکات در توازن اجتماعی و رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل تصادفی زکات طی سال‌های 1378-1396
1استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام
2دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران
چکیده
در این مقاله با استفاده از داده‌های مربوط به دهک‌های هزینه‌ای ایران و سالنامه آماری کشاورزی به بررسی اثر زکات در توازن اجتماعی در اقتصاد ایران پرداخته شده است. به همین منظور براساس دلالت‌های روایات دو فرض برای پرداخت زکات در نظر گرفته شده است: اول) پرداخت زکات تا رفع فقر؛ دوم) پرداخت زکات تا رفاه مطلوب. برای این منظور ظرفیت زکات برای دو حالت انحصار در موارد 9 گانه و تعمیم موارد زکات محاسبه گردید و روشن شد که در حالت انحصار میزان زکات بالقوه در اقتصاد ایران در مقایسه با حجم فقر ناچیز بوده و نمی‌تواند اثر مهمی داشته باشد. اما در نظریه تعمیم، زکات نه تنها ظرفیت ریشه‌کن کردن فقر را دارد بلکه می‌تواند نقش مؤثری را نیز در تأمین رفاه مطلوب داشته باشد. همچنین مشخص شد که تورم در اقتصاد ایران منجر به افزایش شکاف درآمدهای زکات و حجم فقر می‌شود. با محاسبه پارامترهای مدل از داده‌های اقتصاد ایران مشخص شد که اولاً فاصله طبقاتی در اقتصاد ایران زیاد است و با احتساب فروض مدل امکان ایجاد توازن اجتماعی در اقتصاد ایران بدون اصلاح ساختار ثروت گروه زکات‌دهنده وجود ندارد. این به خوبی تأکید می‌کند که راهکار زکات برای نظام اقتصادی اسلام است و در جامعه‌ای که روابط بین پدیده‌ها براساس نظام‌های اقتصادی مختلف تعریف شده است زکات کارایی اصلی خود را نخواهد داشت.
9. زمانی‌فر، حسین (1382)، ارزیابی توان فقرزدایی در برخی از استان‌های منتخب، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)، دانشگاه تهران.
10. شعبانی، احمد و عبدالمحمد کاشیان (۱۳۹۲)، «زکات پول از منظر فقه فریقین و بررسی ظرفیت بالقوه آن در فقرزدایی (مطالعه سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۹ اقتصاد ایران)»، دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، س6، ش۱ (پیاپی ۱۱)، پاییز و زمستان، ص35−60.
11. شیخ جواهری (بی‌تا)، جواهر الکلام.
12. عاقلی، لطفعلی (1391)، «سنجش ظرفیت پرداخت مالیات‌های اسلامی در استان‌های کشور»، پژوهش‌نامه مالیات، پیاپی 64، ص61-91.
13. عسکری، محمدمهدی (۱۳۸۰)، «تحلیل نظری نقش دولت اسلامی در قبال زکات»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادقj، ش۱۳ و ۱۶، ص۱۰۳−۱۲۵.
14. عسکری، محمدمهدی (۱۳۸۵)، تحلیل‌نگری زکات، دانشگاه امام صادقj.
15. عسکری، محمدمهدی (۱۳۸۵)، تحلیل نظری زکات، انتشارات دانشگاه امام صادقj.
16. عسکری، محمدمهدی؛ محمدهادی زاهدی وفا و احمد محمدی‌پور (1398)، «اثر زکات بر توازن اجتماعی و ثروت جامعه با استفاده از یک مدل تصادفی»، مطالعات راهبردی بسیج، ش21، 81، ص191−214.
17. عسکری، محمدمهدی، اسماعیل پور دره (1388)، «تحلیل نظری زکات و بررسی امکان تعمیم دامنه اموال مشمول زکات»، دوفصلنامه علمی تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی، س2، ش1، پاییز و زمستان، ص153−119.
18. عسکری، محمدمهدی و حسین غفورزاده آرانی (1393)، «تحلیل مقایسه‌ای شاخص فقر چندبعدی در اسلام و اقتصاد متعارف»، مطالعات اقتصاد اسلامی، ش12، ص53−82.
19. عسکری، محمدمهدیو عبدالمحمد کاشیان (۱۳۸۹)، «آزمون بسندگی زکات و خمس در تأمین حداقل معیشت خانوارهای نیازمند در اقتصاد ایران طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷»، معرفت اقتصادی، س2، ش1، ص۵−۳۶.
20. قائنی، محمد (۱۳۸۵)، زکات پول‌های رایج و اشیای نو پیدا، قم: مرکز فقهی ائمه اطهارb.
21. کیاء الحسینی، سیدضیاء (۱۳۸۲)، برآورد زکات در ایران و جایگاه آن در رفع نیازهای ضروری، معاونت پژوهشی دانشگاه مفید قم، ص27−46.
22. کیاء الحسینی، سیدضیاءالدین (۱۳۸۲)، برآورد زکات در ایران و جایگاه آن در رفع نیازهای ضروری، معاونت پژوهشی دانشگاه مفید قم.
23. کیاء الحسینی، سیدضیاءالدین (1380)، «برآورد خمس ارباح مکاسب به‌عنوان یکی از منابع مالی اسلامی تأمین اجتماعی»، فصلنامه تأمین اجتماعی، ش۹، ص213−۲۵۸.
24. کیاء الحسینی، سیدضیاءالدین (۱۳۸۷)، «نقش زکات فطره در فقرزدایی مطالعه موردی ایران ۱۳7۰−۱۳8۰»، اتحاد اسلامی، ش۳۱.
25. نتایجبررسیبودجهخانوار درمناطقشهریایران سال 1396−1387، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
26. مغنیه، محمدجواد (1404ق)، الفقه على المذاهب الخمسة، دارالجواد، ص133−160.
31. Kahf, Monzer (1998), Zakah and Obligatiry Expenditures in Islam−in: Lessons In Islamic Economics, Islamic Research and Training Institution (IRTI), Islamic Development Bank (IDB), Jeddah: 1418 H/ 1998 G.
32. Hassan, Kabir., (2010), “An integrated poverty alleviation model combining Zakat, Awqaf and microfinance”, Seventh International Conference−The Tawhidi Epistemology: Zakat and Waqf Economy, Bangladesh.
33. Ibrahim, Patmawati, Economic Role Of Zakat In Reducing Income Inequality And Poverty In Selangor, university putra malasia.
34. Suprayitno, E., Abdul Kader, R., & Harun, A. (2013), “The Impact of Zakat on Aggregate Consumption in Malaysia”, Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, Vol. 9, No. 1, pp.39-62.
35. Aziz, Farooq & et. “Al-Zakat: Taxation Model in Public Finance”, Journal of Economics and Sustainable Development, Vol.4, No.17, 2013, ISSN 2222-1700 (Paper) ISSN 2222-2855 (Online)
36. Rafiq, Md. Rafiqul Islam, “General Mosque Based Zakat Model To The Alleviation Of Poverty- Evidence From Bangladesh”, Journal of Business and Management, Volume 18, Issue 4 .Ver. IV (Apr. 2016), PP 01-09.
ابتدای صفحه