مقصودی, حمیدرضا, ابراهیمی نژاد, علی اکبر. (1399). ارزیابی تحلیلی فرایند تبدیل علم به کومادیتی و تحلیل رویکرد متعارف اقتصاد علم از منظر اسلامی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), 199-217. doi: 10.30471/iee.2020.6040.1851
حمیدرضا مقصودی; علی اکبر ابراهیمی نژاد. "ارزیابی تحلیلی فرایند تبدیل علم به کومادیتی و تحلیل رویکرد متعارف اقتصاد علم از منظر اسلامی". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17, 33, 1399, 199-217. doi: 10.30471/iee.2020.6040.1851
مقصودی, حمیدرضا, ابراهیمی نژاد, علی اکبر. (1399). 'ارزیابی تحلیلی فرایند تبدیل علم به کومادیتی و تحلیل رویکرد متعارف اقتصاد علم از منظر اسلامی', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), pp. 199-217. doi: 10.30471/iee.2020.6040.1851
مقصودی, حمیدرضا, ابراهیمی نژاد, علی اکبر. ارزیابی تحلیلی فرایند تبدیل علم به کومادیتی و تحلیل رویکرد متعارف اقتصاد علم از منظر اسلامی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 1399; 17(33): 199-217. doi: 10.30471/iee.2020.6040.1851
ارزیابی تحلیلی فرایند تبدیل علم به کومادیتی و تحلیل رویکرد متعارف اقتصاد علم از منظر اسلامی
هم‌تراز قرار دادن امور و مفاهیم مختلف با کالاهای فیزیکی اقتصادی فرایندی است که از شکل‌گیری دانش اقتصاد متعارف آغاز شده است. در این فرایند که از آن به کومادیتی‌سازی تعبیر می‌شود، به‌‌تدریج همه امور و مفاهیم شمایلی بازاری به خود می‌گیرند تا بتوان آنها را در بستری بازاری مورد مبادله قرار دهند. از مفاهیمی که در نیمه دوم قرن بیستم عنوان کومادیتی را به خود گرفت، دانش است. این نوشتار با شیوه‌ای تحلیلی و در بستر فلسفه اقتصادی به نگارش درآمده است و با نگاهی انتقادی به فرایند کومادیتی‌سازی دانش پرداخته است. بازاری‌سازی علم، تبدیل علم به کومادیتی و ساماندهی نظام دانش مبتنی بر اصل فایده شخصی و خواست و سود تولیدکننده و مصرف‌کننده نگاهی نادرست است که نقشی برای دیگر ساحات بشری قائل نیست و دانش را منقطع از دیگر رسالت‌های اجتماعی آن، پیش خواهد برد. نادیده‌انگاری تفاوت ماهوی دانش با کالاهای فیزیکی، اتفاقاتی چون مخاطرات اخلاقی، جهت‌دهی به انگیزه عوامل دانش و اقتصادی‌سازی انگیزه‌ها و درنتیجه تبدیل فضای دانش‌ورزی به فضای بازاری را رقم میزند؛ درحالی که دانش به‌عنوان ناظری بر عملگرهای اجتماعی، با نگاهی کلان و راهبردی به ارزیابی مسیر حرکت اجتماع می‌پردازد، قرار گرفتن آن به‌عنوان عاملی پیرو نسبت به عملگرهای بازاری، درواقع راهبری اجتماع را به صرفه اقتصادی و منطق سوداگری منتقل می‌کند. اسلام، مبتنی بودن سازوکار تولید، انتشار و کاربست دانش بر انتفاع پولیِ عوامل اقتصادی از مجرای بازار را موجه نمیداند و از طریق تمرکز بر انگیزههای غیرمادی، سرزنش انگیزههای صرفاً مادی تولیدکنندگان دانش، تقدم رتبی تولید علم بر کاربست علم و از همه مهمتر وجوب تولید و انتشار علم، نظام ارزشگذاری رویکرد متعارف اقتصاد علم را نفی می‌کند.
1. ابن‌بابویه، محمد بن على (1362ش)، الخصال، چاپ اول، 2 جلد، قم: جامعه مدرسین.
2. احمدى میانجى، على (1419ق)، مکاتیب الرسولn، چاپ اول، 3 جلد، قم: دارالحدیث.
3. طوسى، محمد بن الحسن (1390ق)، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، چاپ اول، 4 جلد، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
4. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407ق)، الکافی (ط−الإسلامیة)، چاپ چهارم، 8 جلد، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
5. لطیفی، میثم؛ سیدمحمدمهدی صادقی و سیدابوالحسن حسینی (١٣٨٧)، پرتویی از سیمای وقف در ایران اسلامی، تهران: سازمان اوقاف و امور خیریه.
6. Arrow, K., (1969), “The Organization of Economic Activity: Issues Pertinent to the Choice of Market versus Nonmarket Allocation,” in The Analysis and Evaluation of Public Expenditures: The PPB System, Washington: Joint Economic Committee.
7. Ballandonne Matthieu (2015), “New economics of science, economics of scientific knowledge and sociology of science: the case of Paul David”, Journal of Economic Methodology, pp. 391-406.
8. Barber, Benjamin (2008). Consumed: How Markets Corrupt Children, Infantilize Adults, and Swallow Citizens Whole Paperback – March 17, 2008.
9. Bonilla, Jesús P. Zamora (2005). The Economics of Scientific Knowledge, Forthcoming in Handbook of the Philosophy of Science. The Philosophy of Economics. Ed. By Uskali Mäki. Elsevier.
10. Brennan Jason, Jaworski Peter (2015), “In Defense of Commodification”, Moral Philosophy and Politics, pp 357-377.
11. Diamond, Arthur M., Jr (2008), “economics of science”, The New Palgrave Dictionary of Economics. Second Edition. Eds. Steven N. Durlauf and Lawrence E. Blume. Palgrave Macmillan. The New Palgrave Dictionary of Economics Online.
12. Friedmann, T. (February 1992), “Ethical Duties of Scientists, their Institutions, and the Guild of Science”, Journal of NIH Research, vol. 4, pp. 19–22.
13. Gibbons, M., Limoges, C., Nowotny, H., Schwartzman, S., Scott, P. & Trow, M. (1994), The new production of knowledge: The dynamics of science and research in contemporary societies London: SAGE Publications Ltd doi: 10.4135/9781446221853.
15. Hands, D. W., (1994a), ‘The Sociology of Scientific Knowledge and Economics: Some Thoughts on the Possibilities’, in Robert Backhouse (ed.), New Perspectives in Economic Methodology, London: Routledge, pp. 75-106.
16. Hayter Christopher S. (2015), Social responsibility and the knowledge production function of higher education A review of the literature; in Routledge Handbook of the Economics of Knowledge, Edited by Cristiano Antonelli and Albert N. Link, Routledge, pp. 135–153.
17. Hess, C., E. Ostrom (2006), Understanding Knowledge as a Commons: From Theory to Practice, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts.
18. Mirowski Philip And Esther-Mirjamsent (2001), Science Bought And Sold: Essays In The Economics Of Science, Chicago: University Of Chicago Press.
19. Radin, Margaret Jane. (1997), “Market-Inalienability”, Harvard Law Review, 100: 1849–1937.
20. Reflection without rules: economic methodology and contemporary science theory. Cambridge; New York: Cambridge University Press, 2001.
21. Rescher, N. (1989), Cognitive Economy: The Economic Dimension of the Theory of Knowledge, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
22. Rimes Heather, Welch Jennie, Bozeman Barry (2015), An alternative to the economic value of knowledge, in Routledge Handbook of the Economics of Knowledge, Edited by Cristiano Antonelli and Albert N. Link, Routledge, pp 154-164.
23. Ritzer, George. (2012), The McDonaldization of Society: 20th Anniversary Edition, Thousand Oaks: Sage Publications.
24. Robbins, L. (1935), An Essay on the Nature and Significance of Economic Science, London: St Martin’s Press.
25. Sandel, Michael. (2012), What Money Can’t Buy, New York: Farrar, Strauss, and Giroux.
26. Satz, Debra (2010), Why Some Things Should Not Be for Sale, New York: Oxford.
27. Satz, Debra (2011), “Econtalk interview with Russ Roberts”, accessed August 21, 2015. http://www. econtalk.org/archives/2011/08/satz_on_markets.html
28. Shepherd Robert (2002), “Commodification, culture and tourism, tourist studies”, Shepherd R. Commodification, culture and tourism. Tourist Studies. 2002;2(2): pp 183–201.
29. Skidelsky, Robert, and Skidelsky, Edward (2013), How Much Is Enough: Money and the Good Life, New York: Other Press,
30. Wible James R. (2005), The Economics Of Science; Methodology and epistemology as if economics really mattered, Routledge.
ابتدای صفحه