• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter
دوفصلنامه جستارهای اقتصادی
arrow مقالات آماده انتشار
arrow شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 17 (1399)
شماره شماره 33
دوره دوره 16 (1398)
دوره دوره 15 (1397)
دوره دوره 14 (1396)
دوره دوره 13 (1395)
دوره دوره 12 (1394)
دوره دوره 11 (1393)
دوره دوره 10 (1392)
دوره دوره 9 (1391)
دوره دوره 8 (1390)
دوره دوره 7 (1389)
دوره دوره 6 (1388)
دوره دوره 5 (1388)
دوره دوره 4 (1386)
دوره دوره 3 (1385)
دوره دوره 2 (1384)
دوره دوره 1 (1383)
صفا, احمدرضا, معصومی نیا, غلامعلی. (1399). آسیب‎شناسی مهندسی مالی اسلامی رایج در راستای طراحی نظام مالی اسلامی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), 243-270. doi: 10.30471/iee.2020.5896.1833
احمدرضا صفا; غلامعلی معصومی نیا. "آسیب‎شناسی مهندسی مالی اسلامی رایج در راستای طراحی نظام مالی اسلامی". دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17, 33, 1399, 243-270. doi: 10.30471/iee.2020.5896.1833
صفا, احمدرضا, معصومی نیا, غلامعلی. (1399). 'آسیب‎شناسی مهندسی مالی اسلامی رایج در راستای طراحی نظام مالی اسلامی', دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 17(33), pp. 243-270. doi: 10.30471/iee.2020.5896.1833
صفا, احمدرضا, معصومی نیا, غلامعلی. آسیب‎شناسی مهندسی مالی اسلامی رایج در راستای طراحی نظام مالی اسلامی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی, 1399; 17(33): 243-270. doi: 10.30471/iee.2020.5896.1833

آسیب‎شناسی مهندسی مالی اسلامی رایج در راستای طراحی نظام مالی اسلامی

مقاله 10، دوره 17، شماره 33، بهار و تابستان 1399، صفحه 243-270  XML اصل مقاله (525.7 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/iee.2020.5896.1833
نویسندگان
احمدرضا صفا email 1؛ غلامعلی معصومی نیا2
1دانشجوی دکتری دانشگاه عدالت
2هیات علمی دانشگاه خوارزمی
چکیده
مهندسی مالی رایج مجموعه علوم یا فنونی است که به دنبال پیدا کردن روش‎های نوین و مؤثر برای تأمین بهینه مالی، در قالب مبانی، اهداف و چارچوب‎های نهادی حاکم بر اقتصاد لیبرال است. مسئله اصلی این است که آیا می‎توان با شبیه‎سازی به راهبردها و الگوهای سازگار با اهداف نظام مالی اسلامی دست یافت؟
در این مقاله برای رسیدن به پاسخ ابتدا به بیان سیر تاریخی و تحلیل رویکردهای مالی اسلامی پرداخته شد. رویکرد غالب مالی اسلامی رایج روش انفعالی (تطبیق، شبیه‎سازی و تصحیح) است که نقطه مشترک آن تأکید بر بازسازی دستاوردهای نهایی‎گرایی در اقتصاد مالی رایج است. پژوهش‎ها در این سطح با در خدمت‎گیری دستگاه فقه، فاقد روش‎شناسی خاص برای دستیابی به اهداف مالی اسلامی هستند.
در بررسی انجام شده افزون بر مشکل عدم وحدت نظر در موضوعات مالی، رویکرد انفعالی با آسیب‎های عدم وحدت نظر، تطبیق‎دهندگی، استفاده گسترده از حیل، پیچیده‎سازی و ناهمخوانی با اهداف همراه است که در مجموع موجب بی‎خاصیت‎نمایی ضوابط قراردادها و وجود فلسفه تحریم ربا و سایر ضوابط مسلم در باب معاملات شده است. این رویکرد به طعن مخالفان و عدم تمایز واقعی نظام مالی ابداعی با رایج منجر شد. پیشنهاد می‎شود در گام نخست با رویکرد نظام‎ساز و اندیشه اعتدال فقه، به کشف ضابطه‎های اقتصاد مالی از منافع فقه و اخلاق پرداخت و در چارچوب آن و متناسب با اهداف ساختار نظام مالی اسلامی در جهت رفع نیازهای مالی واقعی طراحی شود.
کلیدواژه‌ها
نظام مالی؛ مهندسی مالی اسلامی؛ اهداف نظام مالی اسلام؛ اسلامی‎سازی؛ حیل ‎ربا؛ روش‎شناسی
مراجع
  1. ابوزهره، محمد (2008)، بحوث فی‏الربا، بیروت: دارالفکر العربی.
  2. امام خمینیe، سیدروح‎الله الموسوی (1379)، کتاب البیع، ج‎2، قم: مؤسسه نشر آثار امام خمینیe.
  3. بیات، میثم؛ محمد طالبی و حمید قدوسی (1397)، «بررسی علل عدم پذیرش و نشر نوآوری در ابزارهای مالی اسلامی در بازار سرمایه ایران»، تحقیقات مالی اسلامی، ش2، ص277−308.
  4. توتونچیان، ایرج (1379)، پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه‎داری، تهران: انتشارات توانگران.
  5. الجرحی، معبدعلی و محمدانس زرقا (1390)، پیشرفت‌های اقتصادی و مالی اسلامی؛ درمورد اقتصاد و مالی اسلامی: جایگاه آنها کجاست؟، مترجم: حامد تاجمیر و حمزه مظفری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  6. چودهوری، مسعود العالم (1390)، پیشرفت‎های اقتصادی و مالی اسلامی؛ درمورد اقتصاد و مالی اسلامی: جایگاه آنها کجاست؟، مترجم: حامد تاجمیرو حمزه مظفری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  7. دبیرخانه کمیته فقهی بورس (1393)، مصوبات کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، ج1، تهران: انتشارات بورس.
  8. ربانی گلپایگانی، علی (1392)، «شریعت و مصلحت»، فصلنامه علمی پژوهشی کلام اسلامی، ش85، ص7−40.
  9. رشید رضا، سیدمحمد (1406)، الربا و المعاملات فی‏ الاسلام، بیروت−لبنان: دار ابن‎زیدون.
  10. ساعاتی، عبدالرحیم (2006)، «النظام النقدی و الإدارة النقدیة فی اقتصاد اسلامی»، المجله العلمیه، ص1−30.
  11. سلمان، سیدعلی؛ منور اقبال و دادنگ مولجوان (1390)، پیشرفت‎های اقتصادی و مالی اسلامی، ترجمه حامد تاجمیرریاحی، حمزه مظفری، مریم گرابیان، تهران: دانشگاه امام صادقg.
  12. شورای پول و اعتبار (1398)، «دستورالعمل اجرایی نحوه امهال مطالبات مؤسسات اعتباری مصوب 15/5/1398»، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
  13. صانعی، یوسف (1383)، فقه و زندگی 1، قم: انتشارت میثم.
  14. شعبانی، احمد و عبدالحمید کجوری‎نژاد (1390)، «تبیین ساختار و مبانی مهندسی مالی اسلامی»، تحقیقات مالی−اسلامی، ش1، ص5−23.
  15. شهید صدر، محمدباقر (1417)، اقتصادنا، دفتر تبلیغات اسلامى شعبه خراسان‎، ایران.
  16. شهنازی، روح‎اله و مجتبی پناهی (1395)، «سنجش میزان صوری بودن قراردادهای تسهیلات بانکی: مطالعه موردی بانک ملت شیراز»، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، ش16، ص175−202.
  17. صمصامی، حسین و همکاران (1397)، مأخذشناسی اقتصاد اسلامی، ج3، تهران: انتشارات نور علم.
  18. عارف، محمد (1390)، پیشرفت‎‎های اقتصادی و مالی اسلامی؛ توضیحات (2) درمورد اقتصاد و مالی اسلامی: جایگاه آنها کجاست؟، ترجمه حامد تاجمیر و حمزه مظفری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقg.
  19. علیدوست، ابوالقاسم (1395)، «ظرفیت‎های فقه در رویارویی با مسائل دنیای معاصر»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، ش62، ص61−78.
  20. غنی‏نژاد، موسی (1375)، «تفاوت ربا و بهره بانکی»، مجموعه مقالات ششمین کنفرانس سیاست‏های پولی و ارزی، تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
  21. القری، محمدعلی (1998)، «البنک الاسلامی أتاجر هو أم وسیط المالی؟»، مجله الاقتصاد الاسلامی، عربستان سعودی: دانشگاه ملک عبدالعزیز.

22. کاشانى، سیدمحمود (1376)، «بررسى حقوقى چارچوب قانون عملیات بانکى بدون ربا»، مجموعه مقالات هشتمین سمینار بانکدارى اسلامى، تهران: مؤسسه بانکدارى ایران.

  1. معرفت، محمدهادى (1379)، «مبانی حرام بودن ربا و مسئله بانک»، مجله فقه، ش25 و 26، ص31−49.
  2. معصومی‎نیا، غلامعلی و سمیه رشیدیان (1394)، «نگرش اسلام به رفاه اقتصادی»، فصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی، ش13، ص55−76.

25. المصری، رفیق یونس (1998)، «ماهیت المصرف الاسلامی»، مجله الاقتصاد الاسلامی، جده، عربستان سعودی: دانشگاه ملک عبدالعزیز، ش10، ص61−67.

  1. مصوبات کمیته فقهی بورس (1397)، کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، ج1، تهران: انتشارات بورس.
  2. مصوبات کمیته فقهی بورس (1398)، کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، ج1، تهران: انتشارات بورس.
  3. مکارم شیرازی، ناصر (1428)، حیله‌هاى شرعى و چاره‌جوئى‌هاى صحیح‌، چاپ دوم،  قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالبj.
  4. موسویان، سیدعباس و حسین میثمی (1394)، بانکداری اسلامی (۱): مبانی نظری−تجارب عملی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
  5.  موسویان، سیدعباس و حامد تاجمیر ریاحی (1397)، «روش تحقیق جامع طراحی ابزارهای مالی اسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش69، ص17−51.
  6. ـــــــــــــــ (1391)، بازار سرمایه اسلامی (1)، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

32. واعظ برزانی، محمد؛ رحیم دلالی اصفهانی و مسلم آل‎بوسلیم (1388)، «مهندسی نظام تأمین مالی اسلامی»، دومین کنفرانس بین‎المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران، تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.

33. هاشمى شاهرودی، سیدمحمود و ‎جمعى از پژوهشگران (1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‎بیتb، ج3، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‎بیتb.

  1. ـــــــــــــــ (1423)، قراءات فقهیه معاصر، ج2، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‎بیتb.
  2. نجفی، محمدحسن بن باقر بن عبدالرحیم (1362)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج24، چاپ هشتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  3. نظری، حسن‎آقا (1390)، نظریه‎پردازی علمی اقتصاد اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    1. AAOIFI, Shari’ah Standards )2015(, Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions, Manama.
    2. Iqbal, Zamir (1999), Financial engineering in Islamic finance, THUNDERBIRD INTERNATIONAL BUSINESS REVIEW, A Wiley Company, pp 541-559
    3. IIFM Sukuk Database (2018).
    4. IIFM Sukuk Database (2017).
    5. ECB (2013).
    6. IFSB Secretariat Workings (2017).
    7. https://www.cbi.ir/category (بانک مرکزی جمهوری اسلامی، بخش بازار سرمایه)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 261
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 115
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Journal Management System. Designed by sinaweb.