نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استایار اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
چکیده
فعالیت‌های خیرخواهانه همچون دیگر فعالیت‌های بشری می‌تواند موضوع مطالعه علوم مختلف از جمله اقتصاد قرار گیرد. این مقاله در صدد یافتن پاسخی مناسب به چگونگی تابع تقاضای انفاق سامان یافته است. نتایج تحلیل‌های این مقاله که با استفاده از روش تحلیلی−توصیفی و با روش کتابخانه‌ای و پرسمان خبرگانی انجام شده نشان از آن است که تقاضای انفاق مرکب از بردارهای مختلفی از ویژگی‌هاست؛ ازاین‌رو تقاضا‌کنندگان به تناسب درجه اهمیت آنها، میزان تقاضای خویش از آن را تعیین می‌کنند.
این مقاله کوشیده تا با بهره‌مندی از مستندات قرآنی و روایی و پرسمان خبرگانی به مجموعه کاملی از این بردارها و پیشنهادهایی برای تقویت آنها در کشور دست یابد و سپس با الهام از تئوری تقاضای لنکستر، تابع تقاضای انفاق را بر مبنای این ویژگی‌ها پایه‌ریزی و با بهره‌مندی ار تابع قیمت هدانیک، تابع ارزش‌گذاری انفاق را استخراج کند. شناسایی تابع تقاضای انفاق و معرفی بردارهای مؤثر در آن مسیر اتخاذ راه‌حل‌هایی برای تقویت آنها جهت رونق‌بخشی به بازار انفاق را در کشور فراهم می‌نماید.
کلیدواژه‌ها
1. ابراهیمی، ایمان (1395)، «فرهنگ اسلامی نیکوکاری و برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران»، اولین همایش ملی خیر ماندگار، تهران: نشریه خیر ماندگار بنیاد خیریه آلاء.
2. ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله (1404ق)، چاپ اول، شرح نهج‌البلاغة لابن‌أبی‌الحدید، قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
3. ابن‌بابویه، محمد بن على (1376ش)، الأمالی (للصدوق)، چاپ ششم، تهران: انتشارات کتابچی.
4. ابن‌بابویه، محمد بن على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: منشورات جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
5. ابن‌منظور (1408ق)، لسان العرب، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
6. ابنا بسطام، عبدالله و حسین (1411ق)، طبّ الأئمةb، چاپ دوم، قم: دارالشریف الرضی.
7. ابونوری، اسماعیل و همکاران (1387)، «برآورد تابع قیمت هدانیک اجاره بها»، بررسی‌های بازرگانی، ش33، ص53−60.
8. بحرانى، سید‌هاشم بن سلیمان (1374)، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، قم: مؤسسه بعثه.
9. بدری، سیدعلی و صدراله طیبی (1391)، «بررسی عوامل مؤثر بر هزینه‌های گردشگری مذهبی مطالعه موردی شهر مقدس مشهد»، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 1، ش1، ص153−177.
10. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج‌الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسولn)، چاپ چهارم، تهران: دنیای دانش.
11. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
12. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، چاپ دوم، قم: دارالکتب الاسلامی.
13. توتونچیان، ایرج (1363)، تئوری تقاضا و تحلیل اقتصادی انفاق، تهران: مرکز اطلاعات فنی ایران.
14. الجرجانی، علی بن محمد (1405ق)، التعریفات، بیروت: دارالکتاب العربی.
15. حرانى، ابن‌شعبه، حسن بن على (1404 / 1363ق)، تحف العقول، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
16. حسینی، سیدرضا (1379)، الگوی تخصیص درآمد و رفتار مصرف‌کننده مسلمان، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
17. حسینی، سیدرضا (بی‌تا)، انفاق، قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
18. حمیرى، عبدالله بن جعفر (1413ق)، قرب الإسناد (ط−الحدیثة)، چاپ اول، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
19. دیلمى، حسن بن محمد (1412ق)، إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، چاپ اول، قم: شریف رضی.
20. دادگر یدالله و همکاران (تابستان 1395)، «عوامل مؤثر بر هزینه‌های مذهبی شهری و روستایی در ایران، رویکرد برو»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، دوره 21، ش67، ص25−51.
21. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1392ق)، معجم مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالکتب العربی.
22. راهداری، مراد و ندا لیلیان (1391)، «برآورد تابع تقاضای مسکن با استفاده از مدل قیمت هدانیک، مطالعه موردی شهر کرمان»، فصلنامه اقتصاد و الگو‌سازی دانشگاه شهید بهشتی، ش1، ص111−134.
23. رجایی، سیدکاظم (1386)، «تقاضای بازار اسلامی در مقایسه با بازار رقابت کامل»، جستارهای اقتصادی ایران، دوره 4، ش8، ص66−100.
24. شریفی، محمدرضا (1376)، «تخمین تابع تقاضای مسکن با استفاده از مدل قیمت هدانیک مطالعه موردی خمینی شهر»، مجله تحقیقات اقتصادی، ش55، پاییز و زمستان 78، ص99−117.
25. شریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج‌البلاغة (للصبحی صالح)، چاپ اول، قم: انتشارات هجرت.
26. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، چاپ اول، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
27. طباطبایى، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، لبنان− چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
28. طبرسى، حسن بن فضل (1412ق)، مکارم الأخلاق، چاپ چهارم، قم: شریف رضی.
29. طبرسى، على بن حسن (1385ق)، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، چاپ دوم، نجف: المکتبة الحیدر.
30. عزتی، مرتضی و همکاران (1392)، تخمین تابع انفاق در ایران ، پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، دوره ۱۳، ش۲، ج۱۳، ش۲، ص۶۱−۸۴.
31. القرطبی، ابی عبدالله محمد بن احمد انصاری (بی‌تا)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: دار الفکر، ج6.
32. قمی ، علی بن ابراهیم (1367ش)، تفسیر، قم: دارالکتاب.
33. کلینى، محمد بن یعقوب (1369ش)، اصول الکافی، ترجمه مصطفوى، چاپ اول، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامی.
34. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی (ط−الإسلامیة)، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
35. کیاء الحسینی، سیدضیاء‌الدین (پاییز 1388)، «عوامل مؤثر بر هزینه‌های مذهبی دهک‌های درآمدی خانوارهای شهری ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال 9، ش35، ص193−216.
36. لیثى واسطى، على بن محمد (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، چاپ اول، قم: دارالحدیث.
37. مجلسى، محمدباقر (1403ق)، بحارالأنوار (ط−بیروت)، چاپ دوم، بیروت: انتشارات اسلامیه.
38. مسعودی‌پور، سعید و بهرام خیری (1393)، «جاذبه‌های تبلیغاتی مطلوب در بازاریابی اجتماعی انفاق براساس آموزه‌های قرآنی»، اندیشه مدیریت راهبردی، سال 8، ش1، پیاپی 15، ص67−97.
39. مکارم شیرازى (1382)، برگزیده تفسیر نمونه، ایران−5 جلدی، ج1، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
40. مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الإختصاص، چاپ اول، قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
41. مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الأمالی (للمفید)، چاپ اول، قم: کنگره شیخ مفید.
42. منسوب به جعفر بن محمد، امام ششمg (1400ق)، مصباح الشریعة، چاپ اول، بیروت: پیام حق.
43. منسوب به على بن موسى، امام هشتمg (1406ق)، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضاg، چاپ اول، مشهد: مؤسسه آل‌البیتb لإحیاء التراث.
44. نورى، حسین بن محمدتقى (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چاپ اول، قم: مؤسسه آل‌البیتb لإحیاء التراث.
45. نهضتی و همکاران (1391)، «تحلیل رفتار خیرخواهانه در ایران مطالعات و سیاست‌های اقتصادی»، دوره 8، ش1، شماره پیاپی 90، تابستان و پاییز 1391، ص25−46.
46. ورام بن ابی‌فراس، مسعود بن عیسى (1369ش)، مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبیه الخواطر، چاپ اول، مشهد: آستان قدس رضوی.
47. Adam, T, (2016), Transaction philanthropy, Springer ublishing.
48. Andreonis, J., (2005), “Philanthropy”, in: Gerard-Varet L-A., S-C. Kolm and J. Mercier Ythier, eds, Handbook of Giving, Reciprocity and Altruism, North-Holland, Publishing
49. Azzi and Ehrenberg (1975), “Household allocation of time and church attendence”, Journal of political economy, 83, (1), pp. 27-56.
50. Bekkers, R., & Wiepking, P. (2011), “A Literature Review of Empirical”, Giving. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 40 (5), pp. 924-973
51. Khan, Mohammad, Fahim, 1984, Macro Consumption Function in Islamic Framework;Journal of Research in Islamic Economics, Vo.1, No. 2
52. Karousakis, K. & Birol, E. (2007), “Investigating household preference for curbside recycling services in London: A choice experiment approach”, Journal of Environmental Management, Vol. 88, PP.1099-1108.
53. Luce, D. (1999), Individual Choice Behavior, New York, Wiley.
54. Mazappa. (2005), Mazappa Dictionary, Available at:http://laughlinguitars.ca/dic.htm
55. McFadden, D. (1974), “Conditional Logit Analysis of Qualitative Choice Behavior”: in: P. arembka (Eds.) Frontiers in Econometric, New York: Academic Press.
56. Rosen, sherwin, (1974), “Hedonic Prices and Implicit Markets: Product Differentiation in Pure competiation”, journal of political Economy, Vol. 82, No. 1, pp. 34-55.
)