برآورد ریسک بیکاری و بررسی وجود کژگزینی در پوشش بیمه‎ بیکاری در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی

چکیده

بیمه‎های بیکاری ازجمله مهم‎ترین برنامه‎های تأمین اجتماعی در بسیاری از کشورها به‎‎شمار می‎روند. باوجوداین، این بیمه‎ها به‎صورت بالقوه با مشکل کژمنشی و کژگزینی روبه‎رو بوده و ازهمین‎روی، اغلب بسیار دیرتر از دیگر انواع بیمه‎ها رواج یافته و ارائه آن همچنان به گروه‎های شغلی خاصی محدود است. امّا به‎نظر می‎رسد در ایران مشکلات ناشی از عدم‎تقارن اطلاعات دامنه پوشش شدیدتری دارد. تاآنجاکه طبق اطلاعات مرکز آمار ایران در سال 1398 تنها 5/2 درصد بیکاران توانسته‎اند از بیمه بیکاری برخوردار شوند.
جالب آن است که همین سیستم موجود با این دامنه پوشش محدود نیز با مشکلات مالی روبه‎رو بوده و اکنون با زیان انباشته مواجه است. مطالعات تجربی پیشین وجود کژمنشی را در نظام بیمه بیکاری کشور به‎خوبی تأیید کرده و شواهد کافی مبنی بر گرایش مقرری‎بگیران بیمه بیکاری برای بازنگشتن به بازار کار را تا حداکثر مدت ممکن منعکس می‎کنند. با این توضیحات، مسئله کژگزینی در نظام بیمه بیکاری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله با برآورد ریسک بیکاری به‎لحاظ رخداد و مدت برای گروه‎های مختلف شغلی، سنی و دیگر مشخصه‎های جمعیتی، به بررسی وجود کژگزینی و کارآمدی سیستم فعلی بیمه بیکاری در پوشش این ریسک می‎پردازد.
نتایج این مطالعه از وجود کژگزینی در نظام بیمه بیکاری حکایت دارد و نشان می‎دهد که در واکنش به این مشکل مقررات بیمه بیکاری در ایران ناگزیر بسیاری از فعالیت‎ها و افراد را ازجمله برخی مشاغل آزاد و بیکاران بدون سابقه شغلی به‎صورت گروهی از دامنه پوشش حذف کرده‎اند. این رویکرد منفعلانه که موجب شده بیش از 97 درصد بیکاران از دایره پوشش بیرون بیفتند نشان از ناکارآمدی شدید و نیاز به اصلاح سیستم بیمۀ بیکاری ایران دارد..

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیم‎خانی، محسن (1394)، «بررسی عوامل مؤثر بر بهینه‎سازی بیمه بیکاری در سازمان تأمین اجتماعی»، اخبار تأمین اجتماعی، شماره2، ص292−
  2. پورعباس، یعقوب (1386)، «نظام حقوقی بیمه بیکاری ایران»، فصلنامه قوانین و مقررات تأمین اجتماعی، شماره 6، ص84−
  3. تاج‎مزینانی، علی‎اکبر و علی شیرین‎آبادی (1394)، «چالش‎های برنامه رفاهی بیمه بیکاری در ایران»، برنامه‎ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره7، شماره 25، ص93−
  4. جعفری، زهرا (1385)، «مشمولین بیمه بیکاری وشرایط برخورداری از مزایای آن»، فصلنامه قوانین و مقررات تأمین اجتماعی، شماره4، ص78−
  5. چشمه قصابانی، ناهید؛ سعید ملک‎الساداتی و علی‎اکبر ناجی‎میدانی (1399)، «شکاف جنسیتی دستمزد شاغلان بخش دولتی و خصوصی در بازار نیروی کار شهری ایران: رهیافت تجزیه مبتنی بر مدل توبیت با متغیر ابزاری». فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، دوره20، ص43−56.
  6. داودی، آزاده؛ محمود هوشمند و سیدسعید ملک الساداتی (1398)، «تحلیل تابع بقاء افراد تحت پوشش بیمه بیکاری در ایران (97−1392)»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، دوره 8، شماره 31، ص127−‎
  7. دشت‎بزرگی، زهر؛ غلامرضا کشاورز، خسرو پیرایی، وهاشم زارع (1398)، «اثرات طول دوره بیکاری، بیمه بیکاری و مهارت آموزی بر دستمزد»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره4، دوره 54، ص993−956.
  8. مانی، کامران (1400)، «رابطه مخارج بیمه‎ای سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بیمه بیکاری و رشد اقتصادی در ایران»، دوفصلنامه علمی، شماره2، ص279−
  9. نعیمی، عمران و حمیدرضا پرتو (1393)، کتاب حقوق تأمین اجتماعی با تأکید بر حوزه بیمه‎ای، تهران: سمت.
  10. Addison, J. T, & Blackburn, M.L. (2000), "The effects of unemployment insurance on post unemployment earnings", Labour Economic, 7:21−
  11. Albanese, A; Ghirelli, C, & Picchio, M. (2020), "Timed to Say Goodbye: Does Unemployment Benefits Eligibility Affect Worker Layoffs?", Labour Economics, 65:1018−
  12. Arnott, R & Stiglitz, JE (1990), The welfare economics of moral hazard, H.Louberge (ed) Risk, Information and Insurance, Essays in the Memory of Karl Borch, Kluwer Academic Publishers.
  13. Caliendo, M., Tatsiramos, K., & Uhlendorff, A. (2013), "Benefit duration, unemployment duration and job match quality: a regression‐discontinuity approach", Journal of applied econometrics, 28(4), 604−
  14. Chiappori, P. A., and B Salanie (2000), "Testing for asymmetric information in insurance markets", Journal of political Economy, 108(1): 56−
  15. Chiappori, P.A., Jullien, B, Salanie, B & Salanie, F. (2005), "Asymmetric information in insurance: general testable implications", RAND Journal of Economics, 37, No. 4, pp. 783−98.
  16. Ehrenberg, R., & Oaxaca, R.L. (1976), "Unemployment insurance, duration of unemployment, and subsequent wage gain", American Economic Review, Vol. 66, 754−
  17. Hemenway, D. (1990), "Propitious selection in insurance", Journal of Risk and Uncertainty, Vol. 105, pp. 247−
  18. Hoelen, A. (1977), "Effects of unemployment insurance entitlement on duration and job search outcome", Industrial and Labor Relations Review, Vol. 30, 445−
  19. Jullien, B, Saline, B & Salanie, F. (2001), Screening risk−averse agents under moral hazard, IDEI Toulouse, Mimo.
  20. Koufopoulos, K. (2004), Asymmetric information, heterogeneity in risk perceptions and insurance: an explanation to a puzzle, University of Warwick, Mimo.
  21. Landais, C.; Nekoei, A.; Nilsson, P.; Seim, D.; & Spinnewijin, J. (2021), "Risk−Based Selection in Unemployment Insurance: Evidence and Implications", American Economic Review, 111(4). 1315−
  22. D. (2019), Policy Choices Relating to Unemployment Benefit Schemes, in Pieters, D. Navigating Social Security Options, Springer.
  23. Rebollo−Sanz, Y. (2012), "Unemployment insurance and job turnover in Spain", Labour Economics, 19(3), 403−
  24. Rothschild, M & Stiglitz, JE. (1976), "Equilibrium in competitive insurance markets: an essay on the economic imperfect information", Quarterly Journal of Economics, Vol. 90, No. 4, pp. 629−
  25. Scarpetta, S. (1996), "Assessing the role of labour market policies and institutional settings on unemployment: A cross−country study", OECD Economic studies, 26(1), 43−
  26. Schmieder, J.F.,Wachter.T., & Bender. S. (2014), "The causal effect of unemployment duration on wages: Evidence from unemployment insurance extensions", IZA Discussion Paper, No. 8700.
  27. Tatsiramos, K., & Van Ours, J. C. (2014), "Labor market effects of unemployment insurance design", Journal of economic surveys, 28(2), 284−
  28. Winkelmann, R. (2014), "Unemployment". In A. C. Michalos (Ed.), Encyclopedia of quality of life and well−being research, (pp. 6766−6767). Holanda.

 

 

 

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار