تحلیل مقایسه‎ای آثار استقراض از بانک مرکزی، اوراق ‎قرضه و اسناد خزانه‎ اسلامی جهت تأمین ‎مالی کسری بودجه دولت بر متغیرهای منتخب اقتصاد کلان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه اصفهان

3 عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان

چکیده

در اقتصاد ایران تأمین مالی کسری ‎بودجه دولت تاکنون به‎طور ‎سنتی از طریق استقراض از بانک مرکزی انجام ‎می‎شود. در بسیاری از کشورها اوراق قرضه مهم‎ترین روش تأمین مالی کسری ‎بودجه میباشد؛ امّا به‎دلیل مسائل شرعی در نظام حقوقی اقتصاد ایران پذیرفتنی نیست. به‎همیندلیل اندیشمندان اقتصاد اسلامی در ایران یک ابزار تأمین‎ مالی جایگزین به نام اسناد خزانه اسلامی معرفی کرده‎اند که ماهیت آن متفاوت از اوراق قرضه متعارف است. این پژوهش به مقایسه و تحلیل سه روش استقراض از بانک مرکزی، اوراق ‎قرضه و اسناد خزانه ‎اسلامی به‎عنوان روش‎های تأمین مالی کسری بودجه بر متغیرهای منتخب اقتصاد کلان مانند تورم، سرمایه‎گذاری، تولید ناخالص ‎داخلی و... می‎پردازد.
این مقایسه با استفاده از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) برای یک اقتصاد باز با در نظر گرفتن روش‎های متفاوت تأمین مالی کسری بودجه دولت انجام شده است. تلفیق نتایج نشان ‎می‎دهد استفاده از اسناد خزانه اسلامی برای تأمین مالی کسری بودجه دولت مناسبتر از دو ابزار دیگر یعنی استقراض از بانک مرکزی و استفاده از اوراق قرضه است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اثنی عشری، ابولقاسم؛ محمدمهدی نجفی علمی، اصغر ابولحسنی و کامران ندیری (1398)، «بررسی فقهی ماهیت اسناد خزانه اسلایم در ایران»، فصلنامه مجلس و راهبرد، دوره 26، شماره 98.
  2. بیدآباد، بیژن (1390)، «مقررات پیشنهادی برای شفافیت مالی حکمرانی و افشای اطلاعات بانک در بانکداری راستین»، ماهنامه بانک و اقتصاد 117، ص24−
  3. تدین، فوزان؛ همایون رنجبر، مصطفی رجبی و مرتضی سامتی (1398)، «کنترل همزمان کسری بودجه و کسری تجاری در اقتصاد ایران با هدف رشد اقتصادی»، نشریه پژوهش‎های رشد و توسعه اقتصادی، شماره 41.
  4. توکلیان، حسین و وجیهه افضلی ابرقویی (1395)، «مقایسه عملکرد اقتصاد کلان در رژیم‎های مختلف ارزی»، فصلنامه پژوهش‎نامه اقتصادی، سال شانزدهم، شماره 61، ص81−
  5. توکلیان، حسین و مهدی صارم (1396)، الگوی DSGE در نرم‎افزار DYNARE (الگوسازی، حل و برآورد مبتنی بر اقتصاد ایران)، انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
  6. جهانخانی، علی و علی پاسائیان (1374)، بورس اوراق بهادار، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
  7. حسینی‎پور، سید محمدرضا (1396)، «بررسی روابط علت و معلولی کسری بودجه، عرضه پول و نرخ تورم در ایران»، فصلنامه سیاست‎های راهبردی و کلان، 21، ص93−
  8. خادم الحسینی اردکانی، مجید و سید عباس موسویان (۱۳۹۱)، مهندسی مالی اسناد خزانه اسلامی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ۱۲ (۴۵)، ص۱۰۷−۱۳۰.
  9. شاهمردای، اصغر و سیدعلی ناصری (1389)، «بررسی خنثی و ابر خنثی بودن پول در اقتصاد ایران، مقایسه انباشته‎های پولی جمع ساده و دی ویستا»، فصلنامه پژوهش‎نامه اقتصادی، 39 (4)، ص299−
  10. صالح‎آبادی، علی (۱۳۸۴)، «بررسی اوراق قرضه اسلامی در مالزی از دیدگاه فقه امامیه»، فصلنامه دین و ارتباطات، ۱۱(۲۵)، ص۹۵−۱۱۴.
  11. صدرایی، محمدحسین؛ محمدجواد شهرکی و حسین توکلیان (1399)، «بررسی تأثیر انتشار اسناد خزانه اسلامی بر پایداری مالی دولت ایران با رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی»، فصلنامه پژوهش‎ها و سیاست‎های اقتصادی، (94)، ص332−
  12. طیبی، سید کمیل؛ علیرضا کمالیان، علی سرخوش سرا و مصطفی مبینی (1398)، «تحلیل اثرات جهانی شدن بر کسری بودجه دولت‎ها: رهیافت همسان‎سازی»، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، دوره 10، شماره 1.
  13. کمیجانی، اکبر و ویدا وهرامی (۱۳۹۱)، «برآوردی از نقش عوامل موثر بر کسری بودجه در ایران»، نشریه راهبرد، ۲۱ (۶۴)، ص۲۷−۴۲.
  14. معاونت پژوهش‎های اقتصادی مجلس شورای اسلامی (1395)، بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۵ کل کشور، تحلیل انتشار اوراق بهادار توسط دولت.
  15. موسویان، سیدعباس (1392)، ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، سازمان انتشارات پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  16. موسویان، سیدعباس؛ محمدتقی نظرپور، و ایوب خزایی (۱۳۸۹)، «امکان‎سنجی طراحی اسناد اسلامی در بازار مالی اسلامی»، نشریه اقتصاد اسلامی، ۱۰ (۴۰)، ص۸۷−۱۱۶.
  17. نجقی، سیدمحمدباقر؛ فرشاد مومنی، جمال فتح الهی و فهیمه عزیزی‎پور (1394)، «مقدمه‎ای بر تبیین رابطه بین درآمدهای نفتی و بهره‎وری در ایران»، پژوهش‎های رشد و توسعه پایدار، شماره 4، جلد 15.
  18. Blanchard, O. Katz, L, F. (1992), "Regional Evolution, Brooking Papers on Economic Activity", Economic studies program, The Brooking Insitiution, 23(1), 76−
  19. Calvo, G, A. (1983), "Staggered prices in a utility−maximizing framework", Journal of Monetary Economics, 12(3): 383−
  20. Chen, J & Columba, F (2016), "Macro Prudential and Monetary Policies Interaction in a DSGE model for Sweden", In Meeting Paper, No. 913.
  21. Dotsey, Michal & Ireland, Peter (1996), "The welfare cost of inflation in general equilibrium", Journal of Monetary Economics, vol. 33, pp. 29−
  22. Escude, G, J. (2012), "A DSGE Model for a SOE With systematic Interest and foreign Exchange Polices in which Policy makers exploit the Risk Premium for stabilization", Purposes working Paper, No. 15.
  23. Gelain, P. Kulikov, D. (2009), "An Estimated Dynamic stochastic General Equilibrium Model for Estonia", Journal of Eastern European Economic, 49(5): 97−
  24. Kasibhatla ,K. Johanson, M. Malindretos, J. Arize,A. (2001), "Twin Deficits Revisited", Journal of Business & Economic studies,7(3), 52−
  25. Khrawish, H ,A. . khasuwneh , A,Y. Khrisat , F, A.(2012), The impact of budget deficit of money demand in Jordan, Juornal of Investment Management and Financial Innovations, 9(2), 101−108.
  26. Kubitschch et al.(2013). A Framework for Analyzing Resilience in Fragile and conflict−Affected situations. Columbia Sill University, SIPA. PP.5.
  27. Sargent, Thomas & Wallace, Neil (1981), "Some unpleasant Monetarist Arithmetic", Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, vol. 5, No. 3, pp. 1−
  28. Sill,K. (2005), "Do budget deficit cause inflation?", Business Review, 31 (3): 26−
  29. Srebrny , jemima Pepple (2021) Not all government budget deficit are created equal: Evidence from advanced economics sovereign bond markets, Journal of International Money and Finance, 118.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار