طراحی چارچوب توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی (صکوک) سرمایه‎گذاری با مسئولیت اجتماعی در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه امام صادق (ع)

2 عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق ع/ استادیار

3 عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی

4 دانشجوی کارشناسی ارشد مالی دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

صکوک، که با عنوان اوراق بهادار اسلامی شناخته می‎شوند، به‎عنوان جایگزین اوراق قرضه در مدت بیش از یک دهه به یکی از بخش‎های مهم صنعت مالی اسلامی تبدیل ‎شده است و با گذشت زمان، بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی غیراسلامی در این بخش وارد شده یا فعالیت خود را در آن گسترش داده‎اند. یکی از پیشرفت‎های اخیر بازار اوراق بهادار اسلامی، انتشار اوراق سرمایه‎گذاری با مسئولیت اجتماعی (SRI) است که بر مسائل زیست‎محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG)  تمرکز دارد. منظور از سرمایه‎گذاری‎های با مسئولیت اجتماعی، ادغام ارزش‎های شخصی و دغدغه‎های اجتماعی با تصمیمات سرمایه‎گذاری است.
در این پژوهش، ضمن بررسی خاستگاه نظری و سیر تطوری اوراق بهادار اسلامی سرمایه‎گذاری با مسئولیت اجتماعی، مؤلفه‎های مؤثر بر توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی سرمایه‎گذاری با مسئولیت اجتماعی در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران احصا و به‎منظور اعتبارسنجی این مؤلفه‎ها از طریق توزیع پرسش‎نامه به جمع‎آوری نظرات خبرگان در این رابطه پرداخته شده است. در پایان نیز با استفاده از روش نگاشت شناختی فازی، چارچوب توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی سرمایه‎گذاری با مسئولیت اجتماعی در بازار سرمایه جمهوری اسلامی ایران طراحی و مفاهیم و مؤلفه‎های اثرگذار بر توسعه این بازار دسته‎بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. برامکی یزدی، حجت‎اله (۱۳۸۷)، «جایگاه سرمایه اجتماعی در اقتصاد اسلامی و تأثیرات آن بر توسعه»، همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، مشهد.
  2. جباری پیریوسفیان، جابر و علیرضا نوبری (1399)، «شناسایی و رتبه‎بندی عوامل سرمایه‎گذاری سبز»، دانش سرمایه‎گذاری، 9(34)، ص71−
  3. حاجی‎ها، زهره و عبدالرضا شاکری (1398)، «حاکمیت شرکتی، افشای مسئولیت اجتماعی و ارزش شرکت»، پژوهش‎های حسابداری مالی و حسابرسی، ش 44، 175-192.
  4. حمزه‎پور، مهدی؛ و سیدمحمدصادق داودی (1397)، نگاشت شناختی؛ از سری روش‎های تحقیق در عملیات نرم، تهران: انتشارات دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
  5. شیخ، عباسعلی؛ سعیدی، پرویز؛ عباسی، ابراهیم و آرش نادریان (1401)، «ارائه الگوی تأمین مالی سبز شرکت‏ها از طریق صنعت بانکداری: رهیافت نظریه داده بنیاد»، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 15(54)، ص87−
  6. ضرغامی‌فرد، مژگان و عادل آذر (1392)، «تحلیلی بر شیوه نگاشت شناختی در ساختاربندی داده‌های کیفی مطالعات سازمانی»، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال سوم، شماره 1 و 2 (پیاپی 8 و 9).
  7. عاقلی، لطفعلی و حسین صادقی (۱۳۸۰)، «روند تخریب زیست‎محیطی در ایران (کاربرد منطق فازی)»، نشریه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره ۳۶، 151−
  8. محمدی، محسن (تابستان 1390)، «شناسایی و اولویت‎بندی عوامل مؤثر در توسعه بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد MADM»، پایان‎نامه کارشناسی ارشد.
  9. موسویان، سیدعباس (1386)، «نقد و بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا و پیشنهاد قانون جایگزین»، اقتصاد اسلامی، 7(25)، ص9−
  10. Afik, Z., Katz, H., Levy, A., & Yosef, R. (2021), "New development: Does investment in social impact bonds affect equity prices? An event studies", Public Money & Management, 41(3), 272–275.
  11. Al-Tuwaijri, S. A., Christensen, T. E., & Hughes Ii, K. E. (2004). The relations among environmental disclosure, environmental performance, and economic performance: a simultaneous equations approach. Accounting, organizations and society, 29(5-6), 447-471.
  12. Anh Tu, C., Sarker, T., & Rasoulinezhad, E. (2020), "Factors influencing the green bond market expansion: Evidence from a multi−dimensional analysis", Journal of Risk and Financial Management, 13(6), 126.
  13. Barber, B. M., Morse, A., & Yasuda, A. (2021). Impact investing. Journal of Financial Economics, 139(1), 162–185.
  14. Bin Mahfouz, S., & Hassan, M. K. (2013). Sustainable and socially responsible investing. Humanomics.
  15. Bollen, N. P. (2007). Mutual fund attributes and investor behavior. Journal of financial and quantitative analysis, 42(3), 683-708.
  16. Bauer, R., Otten, R., & Rad, A. T. (2006), "Ethical investing in Australia: Is there a financial penalty?", Pacific−Basin Finance Journal, 14(1), 33–48.
  17. Climent, F. (2018). Ethical versus conventional banking: A case study. Sustainability, 10(7), 2152.
  18. Cowton, C. J. (2004). Managing financial performance at an ethical investment fund. Accounting, auditing & accountability journal, 17(2), 249-275
  19. Cummings, L. S. (2000), "The financial performance of ethical investment trusts: An Australian perspective", Journal of Business Ethics, 25(1), 79–92.
  20. David Diltz, J. (1995). The private cost of socially responsible investing. Applied Financial Economics, 5(2), 69-77.
  21. Derigs, U., & Marzban, S. (2008). Review and analysis of current Shariah‐compliant equity screening practices. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 1(4), 285-303.
  22. Deschryver, P., & De Mariz, F. (2020). What future for the green bond market? How can policymakers, companies, and investors unlock the potential of the green bond market? Journal of Risk and Financial Management, 13(3), 61.
  23. Ferrer, R., Shahzad, S. J. H., & Soriano, P. (2021). Are green bonds a different asset class? Evidence from time-frequency connectedness analysis. Journal of Cleaner Production, 292, 125988.
  24. Garcia-Bernabeu, A., Salcedo, J. V., Hilario, A., Pla-Santamaria, D., & Herrero, J. M. (2019). Computing the mean-variance-sustainability nondominated surface by Ev-MOGA. Complexity, 2019, 1-12.
  25. Gregory, A., Matatko, J., & Luther, R. (1997). Ethical unit trust financial performance: Small company effects and fund size effects. Journal of Business Finance & Accounting, 24(5), 705-725.
  26. Goodman, L. A., & Markowitz, H. (1952). Social welfare functions based on individual rankings. American Journal of Sociology, 58(3), 257-262.
  27. Guerard Jr, J. B. (1997). Is there a cost to being socially responsible in investing?. Journal of Forecasting, 16(7), 475-490.
  28. Hassan, A., Chachi, A., & Munshi, M. R. (2020). Performance measurement of Islamic mutual funds using DEA method. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 11(8), 1481-1496.
  29. IFSB (2009.) IFSB-7: Capital Adequacy Requirements for Sukuk, Securitizations and Real Estate investment _Feb2009_ CLEA. Islamic Financial Services Board. January 2009.
  30. Jansson, M., & Biel, A. (2011), "Motives to engage in sustainable investment: A comparison between institutional and private investors", Sustainable Development, 19(2), 135–142.
  31. Jensen, M. (2001). Value maximisation, stakeholder theory, and the corporate objective function. European financial management, 7(3), 297-317.
  32. Kassim, S., & Abdullah, A. (2017), "Pushing the frontiers of Islamic finance through socially responsible investment sukuk", Al−Shajarah: Journal of the International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 187–213.
  33. King, A. A., & Lenox, M. J. (2001). Does it really pay to be green? An empirical study of firm environmental and financial performance: An empirical study of firm environmental and financial performance. Journal of industrial ecology, 5(1), 105-116.
  34. Kosko B., Fuzzy Cognitive Maps, International Journal of Man-Machine Studies (1986).
  35. Kreander, N., Beattie, V., & McPhail, K. (2009), "Putting our money where their mouth is: Alignment of charitable aims with charity investments–tensions in policy and practice", The British Accounting Review, 41(3), 154–168.
  36. Lainer−Vos, D. (2013), "The practical organization of moral transactions: Gift giving, market exchange, credit, and the making of diaspora bonds", Sociological Theory, 31(2), 145–167.
  37. Liaw, K. T. (2020), "Survey of green bond pricing and investment performance", Journal of Risk and Financial Management, 13(9), 193.
  38. Losse, M., & Geissdoerfer, M. (2021). Mapping socially responsible investing: A bibliometric and citation network analysis. Journal of Cleaner Production, 296, 126376.
  39. Maltais, A., & Nykvist, B. (2020). Understanding the role of green bonds in advancing sustainability. Journal of Sustainable Finance & Investment, 1–20.
  40. Mielke, J. (2019). Signals for 2 C: the influence of policies, market factors and civil society actions on investment decisions for green infrastructure. Journal of Sustainable Finance & Investment, 9(2), 87–115.
  41. Michelson, G., Wailes, N., Van Der Laan, S., & Frost, G. (2004), "Ethical investment processes and outcomes", Journal of Business Ethics, 52(1), 1–10.
  42. Nakamura, E. (2015). The bidirectional CSR investment–economic performance relationship. Journal of Global Responsibility, 6(1), 128-144.
  43. Pawlina, G., & Renneboog, L. (2005). Is investment‐cash flow sensitivity caused by agency costs or asymmetric information? Evidence from the UK. European Financial Management, 11(4), 483-513.
  44. Renneboog, L., Ter Horst, J., & Zhang, C. (2008), "Socially responsible investments: Institutional aspects, performance, and investor behavior", Journal of Banking & Finance, 32(9), 1723–1742.
  45. Sartzetakis, E. S. (2021). Green bonds as an instrument to finance low carbon transition. Economic Change and Restructuring, 54(3), 755–779.
  46. Sauer, D. A. (1997). The impact of social-responsibility screens on investment performance: Evidence from the Domini 400 Social Index and Domini Equity Mutual Fund. Review of Financial Economics, 6(2), 137-149.
  47. Schueth, S. (2003), "Socially responsible investing in the United States", Journal of Business Ethics, 43(3), 189–194.
  48. Stanwick, P. A., & Stanwick, S. D. (1998). The relationship between corporate social performance, and organizational size, financial performance, and environmental performance: An empirical examination. Journal of business ethics, 17, 195-204
  49. Statman, M. (2000). Socially responsible mutual funds (corrected). Financial Analysts Journal, 56(3), 30-39.
  50. Strauss A, Corbin J. (1998), Basics of qualitative research techniques, Sage publications Thousand Oaks, CA.
  51. Taghizadeh−Hesary, F., & Yoshino, N. (2020), "Sustainable solutions for green financing and investment in renewable energy projects", Energies, 13(4), 788.
  52. Tang, D. Y., & Zhang, Y. (2020), "Do shareholders benefit from green bonds?", Journal of Corporate Finance, 61, 101427.
  53. Tippet, J. (2001), "Performance of Australia’s ethical funds", Australian Economic Review, 34(2), 170–178.
  54. Trelstad, B. (2016), "Impact investing: A brief history", Capitalism & Society, 11(2), 48-53
  55. Vogel, F. E. (2006). Islamic finance: personal and enterprise banking. Islamic banking and finance in the European Union, 40.
  56. Wagemans, F. A., Koppen, C. (Kris) van, & Mol, A. P. (2013), "The effectiveness of socially responsible investment: A review", Journal of Integrative Environmental Sciences, 10(3–4), 235–252.
  57. Wang, Z. C., Zhang, L., & Zhao, X. Q. (2016). Time periodic traveling waves for a periodic and diffusive SIR epidemic model. Journal of Dynamics and Differential Equations, 30, 379-403
  58. Wirth, E. (2018). The Norwegian Government Pension Fund Global, corporate social responsibility and climate change.
  59. Zain, N. S., & Muhamad Sori, Z. (2020). An exploratory study on Musharakah SRI Sukuk for the development of Waqf properties/assets in Malaysia. Qualitative Research in Financial Markets, 12(3), 301-314.
  60. (2018), Applying enterprise risk management to environmental, social and governance−related risks, New York: Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار