بررسی انتقال نامتقارن تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دوره دکتری علوم اقتصادی دانشگاه تبریز

10.30471/iee.2024.1287.1179

چکیده

با توجه به وجود آثار رفاهی در بحث انتقال قیمت، بررسی تقارن بین شاخص‌های قیمت، دلالت‌های سیاستی مهمی را می‌نمایاند. از این‌رو، هدف این پژوهش بررسی ارتباط نامتقارن بین شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) و شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در ایران با استفاده از روش همگرایی آستانه‌ای هانسن و سئو (2002) و همچنین رابطه علیت بین دو متغیر است. بدین منظور ابتدا وجود رابطه بلندمدت و رابطه علیت بین دو متغیر با استفاده از آزمون هم انباشتگی انگل−گرنجر و آزمون علیت تودا و یاماموتو (1995) طی دوره زمانی فروردین ماه 1369 تا مهرماه 1393 آزمون شده سپس با استفاده از مدل تصحیح خطای نامتقارن (TVECM) تعدیلات کوتاه‌مدت تحلیل شده است. نتایج حاکی از وجود یک رابطه بلندمدت مثبت بین شاخص قیمت تولیدکننده و مصرف‌کننده و رابطه علیت یک‌طرفه از شاخص قیمت مصرف‌کننده به شاخص قیمت تولیدکننده دارد که ماهیت فشار تقاضا تورم را نشان می‌دهد. همچنین رابطه کوتاه‌مدت نیز عدم تقارن دارد و در این پژوهش مدل دو رژیمی با یک حد آستانه‌ای مورد تأیید قرار گرفت؛ بنابراین تعدیلات کوتاه‌مدت براساس میزان انحراف از رابطه بلندمدت، با سرعت‌های متفاوتی صورت می‌پذیرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی شادمهری، محمدطاهر و محمد احمدی (1388)، «بررسی رابطه بین قیمت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده (مطالعه موردی بخشی از محصولات لبنی در ایران)»، مجله دانش و توسعه (علمی و پژوهشی)، سال شانزدهم، شماره 28، ص77−
  2. ــــــــــــــ (1389)، «انتقال نامتقارن عمودی قیمت در بازار شیر ایران»، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 7، شماره 3، ص133−
  3. حسینی، سیدصفدر و محمد قهرمان‌زاده (1385)، تعدیل نامتقارن و انتقال قیمت در بازار گوشت قرمز ایران، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال چهارم، شماره 53، ص1−
  4. رسولی، زهرا و محمد قهرمان‌زاده (1392)، «انتقال عمودی قیمت در بازار تخم‌مرغ ایران: کاربرد الگو تصحیح−خطای برداری آستانه‌ای دو رژیمه»، فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 27، شماره 2، ص144−
  5. سیف، یزدان و علی‌محمد میرزاده فیروزآباد (1393)، «اثرپذیری حاشیه بازار گوشت گوسفند از انتقال نامتقارن قیمت»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 22، شماره 88، ص207.
  6. شمس فخر، فرزانه (1388)، بررسی ارتباط متقابل شاخص‌های PPI، WPI و CPI، اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، بانک مرکزی ج.ا.ایران.
  7. طرفدار، محسن (1390)، «نقش دولت در تعیین قیمت کالاها و خدمات در نظام اقتصادی اسلام»، دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، سال چهارم، شماره اول، ص49−
  8. قلیچ، وهاب (1389)، دولت اسلامی و نظام توزیع درآمد، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقj.
  9. کتابی، احمد (1371)، تورم، چاپ سوم، تهران: انتشارات اقبال.
  10. کمیجانی، اکبر؛ عربی، سیدهادی و محمداسماعیل توسلی (1391)، «هدف اصلی سیاست‌های پولی و نهاد تعیین‌کننده آن در نظام اقتصادی اسلام»، فصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی، سال سوم، شماره 2، ص123−
  11. محدث، فخری (1387)، «بررسی ارتباط متقابل شاخص‌های قیمت عمده‌فروشی، تولیدکننده و مصرف‌کننده (رهیافت خود رگرسیون برداری VAR)»، فصلنامه روند، شماره 56 و 57، ص81−
  12. مهربانی، وحید (1391)، «حذف بهره سپرده و پیامد آن برای هزینه رفاهی تورم: یک رویکرد نظری»، دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، سال چهارم، شماره دوم، ص5−
  13. مهربانی، وحید و محمدحسین قوام (1387)، «تورم مانع یا محرک رشد اقتصادی (شواهدی از اقتصاد ایران با تأکید بر تکانه‌های نفتی)»، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 15، ص37−
  14. یاوری، فاطمه (1391)، انتقال عمودی قیمت و تعدیلات غیرخطی قیمت‌ها در بازار گوشت گوساله استان آذربایجان شرقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
  15. یوسفی، احمدعلی (1385)، «ابهام در اهداف نظام اقتصادی اسلام و ساماندهی آن»، مجله اقتصاد اسلامی، سال ششم، شماره 23، ص101−
  16. بانک مرکزی ج.ا. ایران CBI.IR
  17. Akçay, S. (2011), “The causal relationship between producer price index and consumer price index: Empirical evidence from selected European countries”, International Journal of Economics and Finance, 3(6), p. 227.
  18. Akdi, Y., Berument, H. & Cilasun, S. M. (2006), “The relationship between different price indices: Evidence from Turkey”, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 360(2), pp. 483-492.
  19. Alemu, Z. G. (2012), “Causality links between consumer and producer price inflation in South Africa”, Applied Economics Letters, 19(1), pp. 13-18.
  20. Balke, N. S., & Fomby, T. B. (1997), “Threshold cointegration”, International economic review, pp. 627-645.
  21. Barro, R., Gordon, D. B. (1983), “A Positive Theory of Monetary Policy in a Natural Rat Model”, Journal of Political Economy, 91 (4), pp. 589-610.
  22. Belton, W. J., & Nair-Reichert, U. (2007), “Inflation regimes, core inflation measures and the relationship between producer and consumer price inflation”, Applied Economics, 39(10), pp. 1295-1305.
  23. Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2009), “Economic vulnerability and resilience: concepts and measurements”, Oxford development studies, 37(3), pp. 229-247.
  24. Caporale, G. M., Katsimi, M. & Pittis, N. (2002), “Causality links between consumer and producer prices: some empirical evidence”, Southern Economic Journal, pp. 703-711
  25. Clark, T. E. (1995), “Do producer prices lead consumer prices?”, Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City, 80, pp. 25-39.
  26. Cushing, M. J., & McGarvey, M. G. (1990), “Feedback between wholesale and consumer price inflation: A reexamination of the evidence”, Southern Economic Journal, pp. 1059-1072.
  27. Hansen, B. (1999), “Testing for linearity”, Journal of Economic Surveys, 13(5), pp. 551-576.
  28. Hansen, B. E., & Seo, B. (2002), “Testing for two-regime threshold cointegration in vector error-correction models”, Journal of econometrics, 110(2), pp. 293-318.
  29. Jones, J. D. (1986), “Consumer prices, wholesale prices, and causality”, Empirical Economics, 11(1), pp. 41-55.
  30. Meyer, J., & Cramon‐Taubadel, S. (2004), “Asymmetric price transmission: a survey”, Journal of agricultural economics, 55(3), pp. 581-611.
  31. Mirza, F. M. & Bergland, O. (2012), “Pass-through of wholesale price to the end user retail price in the Norwegian electricity market”, Energy Economics, 34(6), pp. 2003-2012.
  32. Subervie, J. (2011), “Producer price adjustment to commodity price shocks: An application of threshold cointegration”, Economic modelling, 28(5), pp. 2239-2246.
  33. Tiwari, A. K., Suresh, K. G., Arouri, M., & Teulon, F. (2014), “Causality between consumer price and producer price: Evidence from Mexico”, Economic Modelling, 36, pp. 432-440.
  34. Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995), “Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes”, Journal of econometrics, 66(1), pp. 225-250.
  35. Tommasi, M. (1994), “The consequences of price instability on search markets: Toward understanding the effects of inflation”, The American Economic Review, pp. 1385-1396.
  36. Ward, R. W. (1982), “Asymmetry in retail, wholesale, and shipping point pricing for fresh vegetables”, American journal of agricultural economics, 64(2), pp. 205-212.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار