شناسایی و اولویت‎بندی راهکارهای مؤثر در تحقق اقتصاد مقاومتی در بانکداری اسلامی ایران با روش AHP

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار اقتصاد دانشگاه قم

2 کارشناس ارشد بانکداری اسلامی دانشگاه قم

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر و اولویت‎بندی راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی در بانکداری اسلامی ایران انجام شده است. در این مقاله، پس از بررسی مبانی نظری و مرور پژوهش‎های پیشین، ابتدا معیارهای مهم مؤثر در تحقق اقتصاد مقاومتی در بانکداری اسلامی ایران، شامل شفاف‎سازی شبکه بانکی کشور، سالم‎سازی آن، حمایت از تولید‎ داخلی و مداخله نکردن دولت در تصمیم‌های بانک مرکزی، شناسایی و بررسی و سپس 16 متغیر به‎عنوان زیرمعیار انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش، 61 نفر از مدیران در حوزه نظام بانکی و استادان در حوزه نظام آموزشی هستند. روش گردآوری داده‎ها پرسشنامه و روش تجزیه و تحلیل آنها تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) بوده است. برای دستیابی به اولویت هریک از متغیرهای یادشده، داده‎ها با استفاده از نرم‎افزار Expert Choice، پردازش و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می‎دهد که بین معیارهای تحقق اقتصاد مقاومتی در بانکداری اسلامی ایران تفاوت و اولویت وجود دارد. مداخله نکردن دولت در تصمیم‌های بانک مرکزی حائز بالاترین اولویت است. حمایت از تولید داخلی، سالم‎سازی شبکه بانکی کشور و شفاف‎سازی آن در اولویت‎های بعدی قرار می‎گیرند.

کلیدواژه‌ها


منابع
 
1. ابراهیمی،آیت‎الله و اله مراد سیف (پاییز 1394)، «مفهوم‎شناسی و زمینه‎یابی بانکداری مقاومتی در اقتصاد ایران»، فصلنامه روند، س22، ش71، ص19−59.
2. اصغرپور، محمدجواد (1392)، تصمیم‎گیری‎های چند معیاره، چ11، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ویرایش دوم.
3. ایروانی، محمدجواد و مجید لطفی قهرود (بهار 1393)، «آسیب‎شناسی نظام بانکی در تطبیق با اقتصاد مقاومتی»، ساختمان مرکزی بانک ملت.
4. حافظ‌نیا، محمدرضا (1384)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق حسابداری مدیریت در علوم انسانی، چ11، انتشارات سازمان سمت.
5. خوانساری، رسول و وهاب قلیچ (پاییز و زمستان 1394)، «اولویت‎بندی عوامل مؤثر بر تحقق سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی در نظام بانکی با استفاده از روش تاپسیس فازی»، تحقیقات مالی اسلامی، س5، ش1، ص89−118.
6. خوانساری، رسول و وهاب قلیچ (تیر 1394)، «عوامل مؤثر بر تحقق اقتصاد مقاومتی در نظام بانکی»، پژوهشکده پولی و بانکی، MBRI-PN-94008، دوره 5، ش1، ص89−118.
7. رحمانی، تیمور و محمدامین صادق‎زاده (زمستان 1389)، «تأثیر استقلال بانک مرکزی بر ثبات اقتصادی»، فصلنامه پول و اقتصاد، س2، ش6، ص213−234.
8. زمان‎زاده، حمید؛ علی بهادر؛ حسین باستان‎زاد و حسین توکلیان (1393)، «مدیریت نرخ ارز تحت نظام ارزی خزنده در کریدور»، از مجموعه مقالات (چالش‎های پولی و بانکی اقتصاد ایران؛ تحلیل وضعیت و توصیه‎های سیاستی)، تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی، MBRI-PP-93026.
9. سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی در وبسایت مقام معظم رهبری به نشانی: http://www.leader.ir
10. قدسی‎پور، حسن (1392)، مباحثی در تصمیم‎گیری چند معیاره، برنامه‎ریزی چند هدفه، چ4، تهران: امیرکبیر.
11. قلیچ، وهاب (تابستان 1393)، «بررسی ظرفیت‎ها و محدودیت‎های قانون عملیات بانکی بدون ربا در پشتیبانی از سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی»، پژوهش‎های فقهیحقوقی، س3، ش7، ص27−54.
12. مجمع تشخیص مصلحت نظام (1390)، سیاست‎های کلی آمایش سرزمین، ابلاغی مقام معظم رهبری در تاریخ 21 آذر 1390.
13. مجمع تشخیص مصلحت نظام (1392)، سیاست‎های کلی اقتصاد مقاومتی، ابلاغی مقام معظم رهبری در تاریخ 30 بهمن 1392.
14. هومن، حیدرعلی (1386)، آمار توصیفی در علوم رفتاری، پیک فرهنگ.
15. نیک‎مردان، علی (1391)، معرفی نرم‎افزار  expert choiceخلاصه‎ای بر مطالب AHP، تهران: جهاد دانشگاهی−واحد صنفی امیرکبیر، چاپ 2.
16. Basel committee on banking supervision (2004), Basel II; International convergence of capital measurement and capital standards: a Revised framework, Basel.
17. Basel committee on banking supervision (2010), Basel III: A Global Regulatory framework for more Resilient Banks and banking systems, Basel.
18. Basel committee on banking supervision (1988), International convergence of capital measurement and capital standards: a Revised framework, Basel.
19. Briguglio, L., (2003), “The Vulnerability Index and Small Island Developing States: A Review of Conceptual and Methodological Issues”, paper prepared for the AIMS Regional Preparatory Meeting on the BPoA+10 Review, Praia, Cape Verde.
20. Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., and Vella , S., (2006), “Conceptualising and measuring economic resilience”, In L Briguglio, G. Cordina, and E. Kisanga, E. (Eds.), Building the Economic Resilience of Small States (pp. 265-288), Malta: Islands and Small States Institute in collaboration with the Commonwealth Secretariat.