بررسی نسبت کارایی و عدالت در اقتصاد اسلامی در مقایسه با مفهوم کارایی در اقتصاد متعارف

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

قواعد و اصولی که جامعه را در بهره‌برداری از منابع و امکانات و همچنین توزیع مواهب میان آحاد جامعه سامان می­بخشد از مباحث بنیانی عرصه نظریه­های علوم اجتماعی است.  کارایی نمادی از رشد بوده و به‌عنوان سازوکاری برای تنظیم مناسبات جامعه شناخته می‎شود. از سویی طرفداران عدالت اجتماعی در دهه‌های اخیر با یادآوری لزوم توجه بیش از پیش به آن، عدالت را به‌عنوان والاترین معیار برای سازماندهی جامعه مطرح کرده‎اند. این دو رویکرد اخیر تقابل میان کارایی و عدالت را به یکی از منازعات محوری اقتصاددانان تبدیل نموده و نسبت این دو مفهوم را به سؤالی اساسی تبدیل کرده است.
این مقاله براساس بررسی منابع و اسناد معتبر و با استفاده از روش توصیفی−تحلیلی، نسبت عدالت و کارایی در نظام اقتصادی اسلام را بررسی کرده و نتیجه می‎گیرد کارایی مؤثرترین استفاده از منابع و ابزاری برای تحقق عدالت بوده و در نتیجه تقابلی میان این دو مفهوم وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آمدی، عبدالواحد (1373)، غررالحکم و درر الکلم، شرح جمال الدین محمد خوانساری، تصحیح میرجلالالدین محدث ارموی، تهران: دانشگاه تهران.
  2. آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی (1366)، غررالحکم و درر الکلم، شرح آقا جمال‌الدین خوانساری، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  3. امیری، ‌هادی؛ روح‌الله شهنازی و زهرا دهقان شبانی (1391)، اقتصاد بخش عمومی (1)،تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
  4. جوادی آملی، عبدالله(1371)، فلسفه و اهداف حکومت اسلامی،  مجله فرآیند مدیریت و توسعه، پاییز 1371 − شماره 18، ص1 تا 15).
  5.  چپرا، محمدعمر (1384)، اسلام و چالش اقتصادی، مترجمان حسین میرمعزی و همکاران، قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  6. دادگر، یداله (1378)، «کنکاشی مقدماتی در: کارایی، رفاه و عدالت در اسلام و اقتصاد متعارف»، فصلنامه نامه مفید، ش17، ص41−72.
  7. رضایی، مجید (1383)، «جایگاه نهاد دولت در عرصه اقتصاد»، مقاله 2، دوره 4، ش14، ص37−62.
  8. رفیعی آتانی، عطاءالله (1386)، «جایگاه دولت در نظام اقتصادی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش28، ص38−59.
  9. رنانی، محسن (1385)، «عدالت در خدمت کاتالاکسی»، روزنامه شرق، 19/2/85، ش755، ص24.
  10. سبحانی، حسن (1391)، گستره اقتصاد اسلامی، تهران: سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم اسلامی.
  11. سجادیه، علیرضا؛ عادل پیغامی و محمدصادق تراب‌زاده جهرمی (1395)، گفتارهایی در عدالت اجتماعی، ج1، تهران: دانشگاه امام صادقj.
  12. صدر، سیدکاظم (1375)، اقتصاد صدر اسلام، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  13. صدر، سیدمحمدباقر (1382)، اقتصادنا، قم: بوستان کتاب.
  14. عیوضلو، حسین (1389)، «مروری بر معیارهای عدالت اجتماعی و اقتصادی در تطبیق با چارچوب شریعت اسلام»، دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، سال دوم، ش2، ص5−26.
  15. الکلینی، محمّد بن یعقوب (1430ه. ق)، الکافی، ج2، قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.
  16. گیلک حکیم‌آبادی، محمدتقی (1380)، دولت و سیاست‌های اقتصادی، در دانشنامه امام علیj، ص315−380، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  17. مالک، محمدرضا (1382)، «وظایف و مسئولیت‌های دولت اسلامی در اقتصاد»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش15، ص37−68.
  18. مطهری، مرتضی (1391)، مجموعه آثار شهید مطهری، ج26، تهران: صدرا.
  19. موسویان، عباس (1381)، «دولت در اقتصاد از دیدگاه اندیشمندان اهل سنت، در نقش دولت در اقتصاد»، به اهتمام سعید فراهانی، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، ص155−194.
  20. 20.  موسویان، عباس (1382)، «جایگاه دولت از دیدگاه اسلام»، اقتصاد اسلامی، ش 10 ص55−79.
    1. Kahf, Monzer) 2014), Notes on Islamic Economics: Theories and Institutions, Published by: Monzer Kahf.
    2. Blaug, Mark (2007), “The Fundamental Theorems of Modern Welfare Economics, Historically Contemplated”, journal of History of Political Economy, 2007, 39, (2), 185-207.
    3. Buchanan, Allen (1985), Ethics, efficency and the Market, CLAREVDON PRESS, Oxford.
    4. Layard, P.R.G. and Walters, A. A. (1978), Micro economic theory, McGraw-Hill, newYork.
    5. Mathis, Klaus. et al. (2009), Efficiency Instead of Justice?: Searching for the philosophical foundations of the economic analysis of law, Springer, Dordrecht.
    6. Musgrave, R.A. and Musgrave, p. (1989), Public Finance In Theory And Practice, 5th Edition, McMRAW-HILL BOOK COMPANY.
    7. Posner, Richard A. (1981), The Economics of Justice, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts and London, England.
    8. Rawls, John(1971), A theory of Justice, Cambridge University Press
    9. Tutulmaz, onur (2014), “The Relationship of Technical Efficiency with Economical or Allocative Efficiency”, An Evaluation Journal of Research in Business and Management, Vol.2, Issue 9 , pp: 01-12.
    10. weizel, Tim (2004), Economics of Standards in Information Networks, Physica-Verlag Heidelberg.
    11. Wicksell, Knut (1967) [1901, Swedish original edition]. Lectures on Political Economy, Vol. 1, Routledge and Kegan Paul, Ltd., London.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار