نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

• غلامعلی معصومی‌نیا

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم

چکیده

«ابزارهای مالی مشتقه» یا مشتقات که از نوآوری های متخصصان امور مالی می باشد٬ نقش مهمی در بازارهای مالی پیشرفته ایفا می نمایند. این ابزارها برای مقابله با ریسک و به طورعمده ریسک قیمت به وجود آمده اند و روزبه روز تکامل و تنوع پیدا می کنند. یکی از وجوه اهمیت این قراردادها انتشار آنها گاه تا چندین برابر موجودی دارایی پایه است و مبالغ هنگفتی به وسیله آنها جابه جا می شود و بدون عمل به مفاد آنها تنها با پرداخت مابه التفاوت خاتمه می یابند.
این مقاله ابزارهای مشتقه را با نگرش فقهی بررسی می نماید. در ابتدا بعد از توضیح این ابزارها٬ ماهیت حقوقی آنها مشخص و در پایان حکم فقهی استنباط شده است. بیشتر ابزارهایی که برای رفع نیازهای واقعی کارگزاران اقتصادی ابداع شده اند٬ قابلیت تصحیح شرعی دارند. البته ممکن است از این ابزارها استفادÉ نادرست هم به عمل آید٬ ولی این امری عارضی است٬ همانند اینکه در مورد سایر ابزارهای مشروع (مانند اصل بیع) هم اتفاق می افتد.

کلیدواژه‌ها

• بازارهای مالی
• ابزارهای مشتقه
• قرارداد آتی خاص
• قرارداد آتی یکسان
• حق اختیار معامله٬ معاوضه٬ بیع کالی به کالی
• بازار اولی
• بازار ثانوی
• وارانت
• اوراق ترکیبی
• اوراق قابل تبدیل و شرط ابتدایی